Omer is de woordvoerder van de sans-papiers. Hij schetst kort de situatie waarin ze sinds 3 december verkeren. “Dankzij UDEP bezetten we de parking hier. Als illegalen zijn we onzichtbaar in de samenleving en we vonden dat we iets moesten doen. Dus stelden we een politiek programma op dat we aan Turtelboom overhandigden.” Na een tweede afspraak met haar woordvoerder stootten de sans-papiers echter op de politie én een njet van Turtelboom. “Daarom gaan we nu over tot een hongerstaking en leggen we zo de verantwoordelijkheid over onze eigen gezondheid bij de minister”, besluit Omer.

Van Leemput vindt als algemeen directeur van de VUB dat minister Turtelboom haar verantwoordelijkheid moet opnemen. Daarom heeft de universiteit de sans-papiers opgevangen in de garage. “Na lang aandringen konden we alle rectoren van de universiteiten verenigen om aan te dringen op de publicatie van de omzendbrief. Bovendien vinden we dat mensen die hier al jaren wonen en werken als eerste geregulariseerd moeten worden. Zij zijn ondertussen goed geïntegreerd in onze samenleving.” Maar de directie zet zich niet achter de hongerstaking. “We begrijpen dat dit het laatste drukkingsmiddel is, maar we vragen om de actie op te schorten.”

De hongerstaking lokt controverse uit
Maar Daniël Alliet van de Begijnhofkerk in Brussel aanvaart de hongerstaking als een politiek wapen van de armen. Hij gaat ver terug in de tijd, naar de strijd van de slaven en de vrouwen die opkwamen voor hun rechten. “De sans-papiers zijn de slaven van vandaag, zegt hij. Ze hebben geen rechten, omdat ze niet als burgers erkend worden.” Hij preciseert dat hij niet pro-hongerstaking is, maar hij steunt de mensen zonder papieren onvoorwaardelijk. “Vele mensen verblijven al jaren illegaal in ons land. We laten ze zwartwerken aan een laag loon en profiteren van hen. Zij komen niet om te profiteren niet van onze sociale zekerheid, het gaat hier om mensen die willen werken en leven. Daarom noemen de sans-papiers in de Begijnhofkerk zich nu 'le mouvement des travailleurs sans papiers'.”

Een docent van het Rits probeert de reactie van de bevolking op de acties van de sans-papiers te begrijpen. “Ik denk dat veel mensen uit angst voorbij de bezette parking lopen. Met de studenten van het Rits hebben we die drempel overwonnen, we hebben een film gemaakt over de bezetting.” Met dit initiatief hoopt hij de pers te bereiken om zo de publieke opinie te beïvloeden. “Het gaat hier om een onpopulaire problematiek die door de hongerstaking meer aandacht haalt in de media, maar waar veel mensen zich tegen kanten.”

Het Comité d'Action et de Soutien, CAS verenigt de studenten van de ULB die zich inzetten voor de zaak van de sans-papiers. Op hun universiteitscampus is er een bezetting georganiseerd waar nu ook een deel van de mensen in hongerstaking ging. “Het CAS zet zich niet achter deze actie, maar we delen nog steeds de eis om een algemene regularisatie, omdat deze mensen recht op een waardig leven hebben. Dit is geen onrealistische eis, zoals vaak wordt gezegd, dit is rechtvaardig.” De hongerstaking is een radicale actie die veel controverse uitlokt, maar zo trekt men ook meer aandacht. Het CAS is verder van mening dat ze de stem vertegenwoordigen van de papierlozen, omdat ze dat zelf niet kunnen.

Zwartwerk zet de lonen onder druk
Pol Van Camp snapt het lijden van de sans-papiers, omdat hij zelf ooit in hongerstaking ging met hen. En omdat acties en lobbywerk geen vat hebben op de politici die enkel rekening houden met verkiezingsuitslagen, staat hij achter de actie. “Ieder individu heeft recht op migratie, zegt hij, maar het probleem zijn de regularisatiecriteria die de landen afzonderlijk toepassen. Vluchtelingen komen naar hier voor een beter leven, niet om in de illegaliteit te leven en zwart te werken.” Hij vindt dat iedereen het recht heeft op een menswaardig bestaan. “Turtelboom zegt dat een algemene regularisatie onmogelijk is omdat ons sociaal systeem die druk niet aankan. Maar het omgekeerde is waar. Door in het illegale arbeidscircuit te werken zet men de lonen onder druk.” Van Camp besluit vervolgens dat hij geen akkoord ziet voor de verkiezingen, omdat de politici zich daar te sterk door laten leiden. Hij roept daarom op om de strijd verder te zetten.

Het woord is nu aan de vakbonden. Alexios van het ACLV beaamt wat Van Camp zei over de druk die het zwartwerk zet op onze lonen. Daarom woedt de discussie over de regularisatie ook binnen de syndicaten. “We zijn echter tegen de hongerstaking, omdat we vinden dat het geen goede strategie is.” Van Camp reageert daarop door te stellen dat de mensen zonder papieren geen strategie uitwerken. “Ze zijn de wanhoop nabij. En het maakt trouwens niet uit wat we ervan denken, we moeten hen steunen in hun strijd voor een menswaardig bestaan.”

An Winter, van de vakgroep Geschiedenis aan de VUB en militante van het ABVV, stelt dat vluchtelingen in ons land een tweederangsbestaan kennen. “De papierlozen zijn de meest kwetsbare arbeiders, daarom roept het ABVV op tot een actieve strijd om de arbeidsrechten van de sans-papiers te verdedigen.

Andrew van het ondersteuningscomité aan de VUB reageert op de vakbonden. “We mogen niet in hokjes denken en de mensen zonder papieren enkel als arbeiders beschouwen. Het zijn eerst en vooral mensen en daarom moeten we hen steunen. Dit is een absurde situatie, de politiek categoriseert hen op basis van regularisatiecriteria, de vakbonden doen eigenlijk hetzelfde.”

Het neoliberale systeem aanpassen
Een oud-student van zowel de VUB, de ULB en het Rits denkt verder dan sensibiliserings- en drukkingsacties. “Moeten we geen denktank oprichten vanuit de economische en politieke faculteiten op de universiteit? Het is ondertussen duidelijk dat het neoliberale systeem niet optimaal is en als de beleidsvoerders het niet kunnen oplossen, dus moet er volgens hem een langetermijnoplossing vanuit de universitaire wereld komen.” Op korte termijn stelt hij voor om te trouwen met sans-papiers. Het publiek wist even niet wat hierover te denken.

De voorzitter van de studentenkring Vrij Onderzoek (VO), Pieter Bonte vraagt eveneens om onderzoek te starten naar oplossingen voor de wereldwijde problematiek rond migratie en regularisatie. “Met VO vragen we aan de hele VUB-gemeenschap om het onderzoek te stimuleren.”

Tine Patroons van UCOS, Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, sluit zich aan bij de visie van het VO. “We willen het debat ook op Europees niveau voeren, daarom houden we op 28 april een debat naar aanleiding van de Europese parlementsverkiezingen. We brengen voor- en tegenstanders samen om tot een consensus te komen over enkele aandachtspunten in het Europese migratiebeleid. Deze zullen we dan voorleggen aan de Europese beleidsvoerders.”

18 maart is de dag om lawaai te maken
Na dit alles nam een emotionele vader van twee Belgische kinderen het woord. “Ik ben zelf één van de sans-papiers hier in de parking die in honderstaking zijn, maar mijn beide kinderen zijn legaal in dit land. Net zoals andere mensen zonder papieren heb ik hier mijn leven opgebouwd en vele regularisatieprocedures doorlopen. Echter zonder resultaat.” Door zich aan te sluiten bij de bezetting viel zijn leven stil. Nu schaadt hij zelfs zijn eigen gezondheid. “Ik doe dit niet zomaar, maar omdat ik mijn kinderen hier wil grootbrengen en omdat ik hier wil werken. Ookal wil ik mijn krachten sparen voor mijn gezin, de hongerstaking is onze enige hoop.”

Het steuncomité van de VUB'ers sluit het Open Forum af met een aankondiging voor de nationale actiedag op 18 maart. “De sans-papiers kunnen niet meer wachten, zegt Martin Santana, 18 maart is dé dag om lawaai te maken.” In verschillende steden vinden manifestaties plaats, in Brussel zelf verzamelt men om 12 uur aan de Brusselse beurs met ontstoppers om een einde van de blokkage van het dossier te vragen. Om 14 uur volgt een politiek debat in de Koninklijke Muntschouwburg en 's avonds zijn er films, documentaires en optredens gepland.