Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Jan Wolkers (81) is dood

Jan Wolkers (81) is dood

De Nederlandse schrijver Jan Wolkers stierf in zijn slaap in zijn huis op het eiland Texel.

240704217_eb85edcd87olga.jpg

Olga (uit Turks Fruit) met de kat, beeld in Groningen (foto eworm)

Het werk van Wolkers speelde een niet te onderschatten rol in de emancipatie van jongeren in de jaren zestig en zeventig. Het is zoals Charles Bukowski schrijft over zijn kennismaking met de boeken van de vergeten John Fante. “I did most of my reading at the downtown L.A. Public Library, and nothing that I read related to me or to the streets or to the people about me. It seemed as if everybody was playing word-tricks, that those who said nothing at all were considered excellent writers... I pulled book after book from the shelves. Why didn't anybody say something? Why didn't anybody scream out?” En dan op een dag kantelt hij met één vinger Ask the dusk uit een boekenrek. “And here, at last, was a man who was not afraid of emotion.”

Eindelijk boeken die over het leven gingen, over echte mensen en echte emoties. Zo was het ook bij Wolkers. Heel letterlijk zelfs. In 1971 verscheen Werkkleding. Een collage foto's, krantenartikels en herinneringen. En daar staan ze: de foto's van Olga uit Turks Fruit. En een beetje verder foto's van de naakte meisjes uit dat zelfde boek die het ik-personage over zijn liefdesverdriet heen hielpen. Je leest er ook over de broer van Jan Wolkers die stierf tijdens de hongerwinter van '44 en andere personages uit zijn debuutroman Kort Amerikaans. Alleen over dat rampjaar 1951 is er weinig te vinden. Wolkers schreef er wel zijn meest donkere en lugubere boek over. In Een roos van vlees worden man en vrouw uit elkaar gedreven door de dood van hun tweejarig dochtertje dat levend verbrandde in bad. In een interview dat begin dit jaar nog op de Nederlandse tv te zien was, zegt Wolkers met krop in de keel dat hij nog elke dag aan haar denkt. Maria Wolkers zou vandaag 59 zijn.

Boeken over het leven zoals het leven is dus. Wolkers brak ook met het beeld van de getormenteerde schrijver in zijn ivoren toren. Hij begon pas op latere leeftijd te schrijven. Hij was al 36 bij zijn debuut. Er moest eerst geleefd worden natuurlijk en ook een carrière uitgebouwd als beeldend kunstenaar. Wolkers moeide zich ook met de politiek en de maatschappij. Hij ontwierp affiches voor linkse partijen. Werkte mee aan campagnes tegen de apartheid en de oorlog in Vietnam. Toen de politie hard inbeukte op betogers tijdens het huwelijk van Beatrix en Claus stuurde hij de literatuurprijs van de gemeente Amsterdam terug aan afzender. Later zou hij ook nog de Constantijn Huygensprijs en de P.C. Hooftprijs weigeren.

De reden dat de boeken van Wolkers zo herkenbaar zijn en zo'n impact hadden in de jaren '60 en '70 is ook omdat hij zo onbeschaamd schreef over zijn moeizame pogingen om af te rekenen met het verstikkende calvinisme van zijn vader. Toen hem ergens in de jaren zestig gevraagd werd wat voor hem het belangrijkste boek en de belangrijkste feestdag waren antwoordde hij half spottend: de bijbel en aswoensdag. Juist door die strenggelovige achtergrond zijn de vrije sex en liefde in zijn werk niet louter bravoure en gimmick.

Wolkers was 81 en stierf in zijn slaap nadat enkele dagen eerder leverfalen was vastgesteld. “Met echtgenote Karina en tweelingzoons Tom en Bob beleefde Wolkers nog een prachtige middag, vol herinneringen en met veel lachen. Toen hij ’s avonds naar bed ging at hij nog twee boterhammen met jam”, schrijft de Nederlandse krant Trouw. De schrijver die heel zijn leven en in al zijn boeken worstelde met dood en verrotting stierf zoals iedereen wel wil sterven.