Wanneer krijgt Haïti echte onafhankelijkheid?

Pol De Greve15 januari 2010 – 11:41

Haïti werd dinsdagavond door een hevige aardbeving getroffen. Voor dit straatarme land betekent dit een zoveelste enorme tegenslag. Sinds 1804 is het onafhankelijk, maar het heeft van de internationale gemeenschap nooit veel kansen gekregen.

Papa Doc

De historische politieke instabiliteit duurde van de onafhankelijkheid tot de komst van de Duvaliers. Vader François Duvalier — Papa Doc — kon de Verenigde Staten te vriend houden door de kapitalistische buur te spelen die het Cubaanse gevaar in de regio mee zou bezweren. Ondertussen onderdrukte hij de eigen bevolking. Het regime van zijn zoon werd gekenmerkt door toenemende corruptie. Baby Doc verwarde de staatsgelden met zijn privévermogen. Ondertussen werd Haïti wel geconfronteerd met rampen als AIDS, de varkenspest en orkanen. Toen paus Johannes-Paulus II bij zijn bezoek in 1983 aandrong op verandering betekende dit het einde van Jean-Claude Duvalier. Hij vluchtte naar Frankrijk. Met het aantreden van de eerste democratisch verkozen president Jean-Bertrand Aristide in 1990 kwam er een historisch keerpunt. Ook al slaagde hij er niet in om het land op goede sporen te zetten, kwam er een grotere participatie vanuit de bredere bevolking. Toch blijft Haïti met structurele problemen kampen. Zo ontbreekt er een degelijk landbouwbeleid.

Niet alleen de Haïtiaanse regering is hiervoor verantwoordelijk. Ze staat onder druk van de internationale instanties zoals de Wereldbank en het Internationaal Muntfonds. Die verplichten Haïti tot een verregaande liberalisering die de eigen landbouw en voedselvoorziening kapot maakt. Doet Haïti dat niet dan krijgt het geen leningen meer. Zo werd het land ertoe gedwongen om nog nauwelijks invoertaksen te heffen op goedkope rijst uit de VS. De gevolgen van deze strategie blijken desastreus te zijn. Goedkope ingevoerde rijst verdringt de lokale productie. Voor vele boeren wordt het onmogelijk zichzelf nog te voeden, laat staan de Haïtiaanse bevolking. Daarom trekken veel boeren naar de hoofdstad Port-au-Prince in de hoop op een betere situatie. Dat is echter een illusie. Ze komen er in grotere armoede terecht en het land zelf blijft afhankelijk van buitenlandse (voedsel)hulp.

Ook ecologisch is er een groot probleem. Omwille van de armoede worden vele Haïtianen gedwongen hout te kappen, ook hun eigen mangobomen, om houtskool te maken. Ze hebben hiermee tijdelijk inkomsten. Ondertussen verandert het landschap in kale hellingen die bijzonder gevoelig zijn voor erosie bij hevige regenval en zeker bij orkaangeweld. De vruchtbare bodem wordt weggespoeld. Opnieuw krijgt de landbouw en dus de potentiële voedselvoorziening zware klappen. Ook hier is een degelijk beleid vanuit de overheid noodzakelijk en uiteraard vanuit de internationale gemeenschap.

Noodhulp

Gelukkig is de Haïtiaan zelf sterk. Hij zal er wellicht in slagen om ook de recente catastrofe te boven te komen. Maar bij deze zware aardbeving is dringende noodhulp wel noodzakelijk. Wij hopen echter dat de internationale gemeenschap zijn verantwoordelijkheid ook op lange termijn zal opnemen en de overheid in staat stelt om de structurele problemen eindelijk aan te pakken. Alleen zo kan er op lange termijn een oplossing komen en zal het land krijgen wat het verdient: een echte onafhankelijkheid met een overheid die het algemeen welzijn van de eigen bevolking op het oog heeft.

POL DE GREVE is Directeur Broederlijk Delen.