christophe22 september 2006 – 16:51

Beste mensen,

Drie jaar geleden was mij gevraagd in navolging van Louis Paul Boon een reportage te maken over een zwarte, ’t is te zeggen: een collaborateur uit de Tweede Wereldoorlog. Ik heb een tamelijk open geest en heb heus wel de bereidwilligheid om te begrijpen en te vergeven waarom iemand tijdens de Tweede Wereldoorlog de kant van de tijdelijk sterkste koos. Een mens moet het recht op vergissen hebben, hoe pijnlijk ook, en ethica wordt moeilijk onderwezen waar mensen druk zijn met overleven. Via via kwam ik bij een zoon van Jules Persyn terecht, de man die als geen ander heeft geijverd voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, die de Duitsers over de billen wreef om zijn goesting te krijgen, die met zijn Minerva naar allerlei anti-Belgische manifestaties reed en uiteindelijk in opgezwollen staat werd teruggevonden in de beerput van zijn woning. Er zijn een paar straten naar hem genoemd. Zijn door mij te interviewen zoon, Jef genaamd, was bij het Verdinaso geweest, een andere zoon was een Oostfronter die nog met volle goesting had gefigureerd in Triumph des Willens van Leni Riefenstahl. Om maar te zeggen. Het hele verhaal heb ik al ergens neergeschreven, het lijkt mij relevanter het verhaal ná het verhaal te vertellen.

Op een bepaald ogenblik tijdens dat interview word ik nogal kinderachtig uitgedaagd. De collaborateur beweert dat rechtse mensen Henri Spaak en Karl Marx kennen, maar dat linkse mensen hun Joris Van Severen niet kennen. Pech voor mijn collaborateur, maar nu had ik gedurende mijn twee laatste humaniorajaren geschiedenis gekregen van een VMO'er, een in Vlaams Blok kringen gekende, ijverige werkmier die ooit leerlingen had gevraagd de namen van de progressieve leraars door te spelen. (Die geschiedenis heeft zich onlangs alweer herhaald, zij het dat de klikdienst nu te vinden is op het internet.) Ik ben als humaniorastudent beter onderwezen in Van Severen en de Ierse en Baskische kwestie, dan ik iets te slikken kreeg over het marxisme. Uiteraard stond dit te lezen in mijn reportage die terzelfdertijd zou verschijnen in De Morgen als bij Meulenhoff/Manteau. Twee dagen voor de verschijningsdatum komen er dreigtelefoons binnen, bij mij zowel als bij de redacteur, telkens laat op de avond. Het is nuttig om in deze context te vertellen dat dit op een privénummer gebeurde, en dat de opsporingsdienst van het Blok, Kosmos genaamd, plots minder mythisch was dan algemeen wordt aangenomen. Jef Persyn had geen problemen met mijn reportage, hij had meer de instelling van Bert Eriksson (van wie u in het nieuwe boek van Spruyt enkele citaten gepresenteerd krijgt). Namelijk, het kon die man niet schelen dat iedereen wist dat hij vond dat het jammer was dat niet alle joden waren uitgeroeid, en dat hij hoopte dat hij de kans kreeg om nog een Tweede Wereldoorlog mee te maken, zodat hij het beter kon doen. Het was met dikgemaakte borstkas dat hij sprak over de rotdemocratie, aan het woord 'fascist' bungelde helemaal geen ranzig geurtje volgens 's mans neusgaten. Neen, hij was er best fier op dat iemand zijn standpunten nog eens de wereld rondstrooide, zo zeker in tijden waarin de vrije meningsuiting in het gedrang kwam. Het was de leraar-VMO'er, tevens biograaf van Joris Van Severen, die zich uitsloofde om het artikel te boycotten. De advocaat van Amnesty International, die de man zijn dossier kende, verzekerde me dat er zich een halve meter dikke stapel papier over die man ophield in de krochten van het gerechtelijk apparaat en dat hij mij alleszins nooit van leugenaar zou kunnen betichten. Dat deed hij dan ook niet. Wat hij wel deed was een rechtszaak op de rol plaatsen, waarin ik werd beschuldigd van broodroof. Kijk eens aan, ik stel in vraag of het wel kan dat VMO'ers geschiedenis geven aan kneedbare 16 tot 18 jarigen en ik word van broodroof verdacht. De zaak is een stille dood gestorven wegens onontvankelijk verklaard, en de leraar in kwestie geeft uiteraard nog altijd les.
Denkt iemand dat er ooit protest is gerezen, dat er ooit één ouder het in vraag heeft gesteld dat z'n kind onderricht kreeg van een man met een VMO verleden? Niemand. Integendeel. Op de Vlaams Belanglijst van het Oost-Vlaamse betonstadje Sint-Niklaas staat ene Rita Meul, schooldirectrice van de afdeling BLO van het instituut Berkenboom. Laat ons stellen dat het wel zeer bijzonder lager onderwijs is wanneer aan het hoofd ervan al een vlaamsbelangster mag staan. Die scholen lopen niet leeg, er moeten zelfs ouders zijn die hun kinderen speciaal op die scholen steken waar het Belang een leeuwenpoot in heeft.
Het is ernstig aan het rotten in ons onderwijs. Het Belang heeft zich overigens al flink weten te beroepen op een Vlaams decreet dat politieke activiteiten in het onderwijs verbiedt, als het hun uitkwam, anders niet. Zo zijn ze.

De mensen kennen hun rechtse figuren niet meer, zei het Verdinaso-lid drie jaar geleden tegen mij. Ik kan niet zeggen dat hij ongelijk heeft en ik betreur het met hem, zij het dan om een andere reden. Ik zie die rechtse figuren ook maar proberen hun ware gedaante weg te moffelen, hun archieven te verbranden, hun verleden verbeurd te verklaren. Blokwatch leert ons, als we willen, rechts kennen. En dat is de miserie: we moeten willen, we moeten willen willen. Ik weet en u weet dat we al zo ver gevorderd zijn dat foto's van een heilhitlerende Dewinter de partij niet minder stemmen bezorgen, het boekstaven van alle antisemitische uitspraken die ooit op het partijsecretariaat zijn gevallen levert geen enkele bekeerling op. De waarheid heeft geen gewicht in deze schaal. Al zat Eriksson voor kinderverkrachting in de gevangenis en al vallen de namen van Vlaamsblokkers in het stervende dossier van de Bende Van Nijvel. Al bonken ze systematsich op hun vrouw. Het zijn the untouchables. En daar kan men moedeloos van worden. Ik heb soms last van die moedeloosheid. Deze week schreef ik het ergens als volgt: 'om te geloven in de kracht van het woord moet je nog in de lezer geloven'.
Marc Spruyt heeft ook dat probleem, hij bereikt wie bereikt wil worden. Ook rechts kent zijn rechtse figuren niet meer, ze willen ze niet kennen, en vooral: ze willen geen conclusies verbinden aan datgene wat ze over hen te weten kunnen komen.

"Is dat niet een beetje naiëf?" vroeg een jufrouwtje van Humo mij tijdens een telefonisch interview over mijn deelname aan 0110. Dat meisje, ze klonk me jong maar vooral heel erg onwetend, onderschat de kracht van naiviteit. Naiviteit heeft jonge jongens zingend naar de loopgraven gedreven en de wormen smaakten het verschil niet. Naiviteit heeft 20 jaar later 6 miljoen joden het leven gekost. Maar zover staan we dus op onze tijdsbalk, men wordt al naïviteit verweten wanneer men tegen de onverdraagzaamheid, tegen extreem-rechts ten strijde trekt. Ik wil Marc Spruyt bedanken voor zijn naïviteit. Zijn strijdlust is al vaak een opsteker geweest voor mensen die soms hun moed voelden zakken. We doen gewoon verder, wij marxistische ratten, links gespuis, geabonneerden op de haatkrant, geperverteerden van de democratie. Want we zijn nog lang niet thuis, bijlange niet, bijlange niet.

Dimitri Verhulst is auteur van o.a. De helaasheid der dingen en deelnemer aan 0110 Literair