|
Met indymedia maakten we er steeds een punt van dat onze
website volledig draaide op vrije software. Onze server is een
Gnu/linux server en de software die we gebruiken voor de website kan
iedereen downloaden en zelf gebruiken voor een eigen website.
(tech.indymedia.org)
Ook op ons kantoor verwijderden enkele maanden geleden we het
virus Windows van Billy boy Gates (de rijkste man ter wereld) van de
computers om plaats te maken voor GNU/Linux. Een aantal medewerkers
maakte zelfs van zijn apple computer een Gnu/Linux computer, want ook
apple OSX is geen vrije software. En euh .... wij hebben er geen
seconde spijt van gehad: onze computers zijn sindsdien virus vrij. Het
belangerijkste is dat we nu aan iedereen die workshops komt volgen
"legaal" copy's kunnen geven van software die wij gebruiken. We moeten
geen verbintenis meer aangaan met Microsoft, Apple of Adobe of ... die
ons verbied vrienden media-activisten te helpen door voor hen software
te copieren.
Helaas stellen we vast dat ongeveer 80% van de bezoekers van
indymedia.be dat doen met computers die besmet zijn met MS WIndows
virus. We vonden dat niemand beter geschikt was dan Richard Stallman om
onze lezers ervan te overtuigen ook hun computer vrij te maken.
han. 80% van onze lezers maken gebruik van MS windows, kan je eens
uit de doeken doen waarom zij beter vrije software kunnen gebruiken?
Richard Stallman
Je zou software moeten vergelijken met het recept van een gerecht.
Iedereen kan wel een beetje koken en de meeste mensen maken daarbij wel
eens gebruik van een recept. Als één van de tafelgasten een bepaald
ingrediënt niet lust dan kan je dat weglaten of vervangen. Iedereen
weet dus dat je recepten kan wijzigen, dat vinden we heel normaal : een
snuifje meer of minder : zout, peper, olie, look, .... Als jou eigen
versie van een bepaald gerecht geslaagd is, dan kan je dat recept dan
weer doorgeven aan vrienden.
Je kan jou versie van het recept neerschrijven en het kopiëren
voor je vrienden. En natuurlijk heb je ook de vrijheid om je gerecht
zoveel als je wil en waar je dat ook maar wil klaar te maken.
Eigenlijk willen we dezelfde soort vrijheid voor software.
Stel je voor dat er je wordt verteld dat als je een bepaald gerecht
kopieert of klaarmaakt je daarvoor in de gevangenis kan vliegen. Als je
naar die analogie kijkt dan begrijp je waarom zoveel programmeurs en
computer gebruikers in verzet komen als hen wordt verteld dat ze geen
software mogen kopiëren of verbeteren.
Je moet natuurlijk leren programmeren om een programma te kunnen
wijzigen, maar je hoeft er niet zo veel van kennen om kleine wijzigingen
aan te brengen. De meeste mensen zullen niet
genoeg leren programmeren om grondige wijzigingen aan te brengen. Toch
kunnen veel mensen voldoende leren om kleine veranderingen aan te
brengen.
Zoals de meeste mensen ook geen professionele mecanicien zijn
en er toch veel mensen regelmatig hun wagen een onderhoudsbeurt geven.
Stel je voor dat ze wagens verkopen waarvan alles met speciale
sloten en sleutels werd gemonteerd opdat enkel de constructeur er
reparaties zou op kunnen uitvoeren. Dan zou niemand die wagen kopen.
Je weet zo al dat de herstellingen zeer duur zullen zijn als alleen de
constructeur reparaties kan uitvoeren.
Het is helaas ook al bij sommige nieuwe auto's zo dat de
computers en de software in die wagens voor dergelijke problemen
zorgen. Ook daar zie je tot welke problemen onvrije software kan leiden.
Vrije software geeft de gebruikers ook controle over zijn eigen
computer. Het geeft je de mogelijkheid om zelf veranderingen aan te
brengen, je kan de broncode (source-code) bestuderen en wijzigen.
Maar dat alles is niet genoeg, zelfs voor programmeurs is dat
niet genoeg.
Er is gewoon te veel software zodat het onmogelijk is voor één persoon
om dat allemaal te beheren. Daarom is het essentieel dat mensen de
vrijheid hebben om de veranderingen die ze aanbrachten te publiceren.
Dat maakt het mogelijk dat mensen samen kunnen werken en op die manier
wel in staat zijn om al die software te beheren, ook mensen die niet
programmeren. Zelfs al ben je niet in staat om zelf veranderingen aan
te brengen, je kan dan kiezen voor die versie waarin die wijzigen werden
aangebracht die jij nodig hebt. Doordat verschillende mensen
wijzigingen kunnen aanbrengen zal er wel één bepaalde versie zijn die
jou bevalt. De kans is zelfs groot dat er meerdere vrije software
pakketten beschikbaar zijn die een oplossing bieden voor jou problemen.
Op die manier kan jij mee genieten van het feit dat programmeurs over de
vrijheid beschikken om software aan te passen.
Niet iedereen maakt gebruik van de persvrijheid, er zijn miljoenen
mensen die nooit een artikel zullen schrijven om te publiceren. Ja, ik
weet dat jij mensen aanmoedigt om dat wel te doen, maar niet iedereen
zal dat willen. Toch hebben we allemaal voordelen aan de persvrijheid,
want dat maakt het mogelijk voor mensen met verschillende meningen om
te schrijven. Mensen met verschillenden opinies kunnen op die manier
deelnemen aan het publieke debat.
Er zullen miljoenen mensen zijn die ervoor kiezen om nooit een eigen
versie van software te maken laat staan te publiceren. Ze zullen geen
direct gebruikt maken van hun recht om vrije software te ontwikkelen.
Maar ze zullen wel mee genieten van het feit dat anderen die vrijheid
wel gebruiken om nieuwe software te ontwikkelen. Op die manier krijg je
democratische controle over wat software.
han
Er wordt over Gnu/Linux wel eens verteld dat het niet zo
gebruikersvriendelijk is, dat het moeilijk is om te instaleren,...
Richard Stallman
Je moet wel een onderscheid maken tussen twee zaken.
Er is de gebruiksvriendelijkheid, en de vraag of het gemakkelijk is om
te installeren, dat zijn twee verschillende zaken. GNU/Linux is zeer
gebruikvriendelijk en het wordt ook steeds gemakkelijker om het te
installeren.
Gnu/linux installeren kan soms moeilijk zijn, maar je hoeft het dan ook
helemaal niet zelf te instaleren. Microsoft Windows instaleren is ook
helemaal niet zo gemakkelijk, maar dat is zo gemaakt dat het al
voor-geïnstalleerd op je computer staat. De enige reden waarom
gebruikers het niet moeilijk vinden om windows te installeren is gewoon
dat ze het nooit installeren.
De beste manier om met dat probleem om te gaan is gewoon dat je het
systeem niet zelf probeert te installeren, laat dat door een expert
doen. Maar je kan ook met een Live/cd aan de slag, op die manier kan je
gnu/linux gebruiken zonder dat je het hoeft te installeren. Zo'n live
CD installeert niets op je computer en toch kan je aan de slag met
gnu/linux. Je kan het eerst eens uitproberen zonder dat je wijzigingen
moet aanbrengen aan je computer. Als je het OK vindt dan kan je aan een
expert vragen om het installeren, en Gnu/linux experts vind je overal
in de gebruikersgroepen.
Maar als het over gebruikersvriendelijkheid gaat dan is dat een ander
verhaal. Enkele jaren geleden was dat waar, er was geen goede grafische
interface. En dat is eigenlijk te wijten aan een beslissing die ik nam
nog voor we aan de ontwikkeling van GNU begonnen. Ik besloot om een
operating systeem te maken dat op UNIX zou lijken. En in 1983 werd
UNIX gebruikt van af de shell (command-line). We werkten dus jaren aan
de ontwikkeling van GNU op basis van de bestaande UNIX systemen. In
1992 overbrugde Linus de laatste kloof, en daar was dan ons 'vrij' UNIX
systeem. En systeem dat je gebruikt van af de commando-lijn.
Er was wel het X-windows systeem, maar dat was maar een één
elementje in de ontwikkeling van bruikbare grafische user-interface. In
het begin was GNU/linux dus helemaal niet gebruiksvriendelijk. Men
begon te spreken over Gnu/linux als zijnde een operating systeem voor
servers. Want op servers zijn systeem beheerders zeer gelukkig met de
commando-lijn, die hebben geen grafische interface nodig, die willen
dat zelfs niet.
Toch was het niet onze bedoeling om een systeem te ontwikkelen voor
servers. Het doel is steeds geweest om ook aan gewone computer
gebruikers de vrijheid te geven om om met vrije software te werken. We
deden dan ook verschillenden poging om een desktop te ontwikkelen, maar
het is pas bij de derde poging dat we erin slaagden om echt iets
bruikbaars te ontwikkelen, dat is de GNOME.
Sinds twee a drie jaar is GNOME op een punt gekomen waar het echt
gebruiksvriendelijk is. Er is ook KDE, een andere grafische desktop voor
GNU/Linux die ook zeer gebruiksvriedenlijk is. Met Gnome en of KDE is
het GNU/linux systeem echt wel gebruiksvriendelijk geworden.
Er zijn heel wat voorbeelden die aantonen dat GNU/linux zeer
gebruiksvriendelijk is geworden. Op het wereld sociaal forum draaide het
het media-centrum volledig op vrije software. Op alle computers stond
GNU/linux. Sommige mensen hielden er niet zo van, maar ze waren wel in
staat om het te gebruiken. GNU/LINUX ziet en voelt anders aan dan
Microsoft Windows, en dat is even wennen en sommige mensen hebben het
daar moeilijk mee.
Uit studies blijkt trouwens dat het gemakkelijker is om Gnu/linux met
Gnome te leren gebruiken dan MS Windows te leren gebruiken. Er zijn een
paar projecten waar men kinderen leert werken met vrije software en dat
werkt verbazend goed.
Kijk naar Apple, die gebruiken vrije software alsonderliggende
structuur en maakten een eigen grafische interface. Die interface is in
grote mate een copy van vrije software, helaas is de interface niet
vrij.
han: Die mythe over de gebruikvriendelijkheid is toch wel
zeer hardnekkig hoor.
Richard Stallman
Waarom ben je zo pessimistisch. Zeer veel mensen erkennen juist
dat Gnu/linux zeer gebruiksvriendelijk is. Het belangrijkste is
eigenlijk dat we meer kansen bieden aan mensen om Gnu/linux te
ontdekken. Op die manier kan je mensen tonen hoe het systeem werkt en
kunnen ze zelf ontdekken dat het allemaal werkt en gebruiksvriendelijk
is.
Wat jullie bijvoorbeeld zouden kunnen doen is die mensen die Internet
explorer gebruiken om naar jullie website te kijken een boodschap
meegeven waarin je hen uitlegt dat ze software gebruiken die één van de
tentakels is van een extreem misbruikende multinational:Micrososft
Windows. Je zou dan kunnen vertellen hoe Microsoft de gebruikers
bespioneert.
Elke keer je op je harde schijf naar een bestand zoekt, stuurt
Windows een boodschap naar Microsoft met jou zoekopdracht. Windows
vermomt dat als een communicatie van Microsft Explorer met de servers
van Microsoft, maar eigenlijk stuurt men gewoon de trefwoorden door die
jij gebruikt om op je harde schijf te zoeken.
han: Dus die van Microsoft doen echt van die dingen, ik
dacht dat dergelijke verhalen fabeltjes waren
Richard Stallman:
Neen, dit is echt. Het werd me gisteren nog door iemand
gedemonstreerd. Ze vermommen die boodschappen als een communicatie van
MS explorer, omdat op die manier de meeste firewalls en privacy
software het niet zouden ontdekken. Je moet dus al gespecialiseerde
software hebben om tegen te gaan dat Microsoft te weten komt welke
bestanden jij opzoekt op je harde schijf. Microsoft vermomt die
boodschappen omdat ze weten dat gebruikers dat niet leuk vinden en
liever niet willen.
han: Hoe komen dergelijke slechte dingen terecht in een
programma. Microsoft Windows blijkt ook zeer kwetsbaar te zijn voor
allerlei virussen, bijvoorbeeld.
Richard Stallman
Soms is dat gewoon een ongelukje hoor. Een paar foutjes in de code,
en dan kunnen er gekke dingen gebeuren. We zijn mensen en dus maken we
fouten. Maar die Windows spionage functie kwam daar niet terecht per
ongeluk of als een virus, dat werd doelbewust geprogrammeerd.
Bij vrije software zijn de gebruikers niet hulpeloos tegenover
dergelijke misbruiken. Als het moet kunnen ze zelf het programma
wijzigen. Daardoor ook is het onwaarschijnlijk dar vrije software
dergelijke valse features in zich zou hebben. Er zouden onmiddellijk
een aantal aangepaste versies van het programma beschikbaar zijn waar
een programmeur die valse elementen neutraliseerde of verwijderde.
Maar ook als er fouten (bugs) in een programma zitten kan dat zo gaan.
Gebruikers en programmeurs kunnen zelf op zoek gaan naar de fouten ze
en verbeteren, ze kunnen dan de verbeterde versie publiceren en ter
beschikken stellen van alle gebruikers. Met onvrije software ben je
hulpeloos en totaal afhankelijk van de producent, alleen hij kan er
wijzigingen in aanbrengen. Dat is één van de redenen waarom er zo
regelmatig valse elementen opduiken in onvrije software. Als je vrije
software ontwikkelt dan weet je dat gebruikers dergelijke elementen
zullen vinden en ze zullen uitschakelen. Ontwikkelaars van niet vrije
software die doen dat nu al jaren ongestraft. Zolang mensen Windows
blijven gebruiken zullen ze dergelijke dingen blijven doen.
Het is dus eigenlijk aan de gebruikers om te bepalen of bedrijven als
Microsoft dergelijke methodes kunnen blijven gebruiken. Als je je
vrijheid en je privacy waardeert, dan kan je niet anders dan
vrije-software te gaan gebruiken. De missie van de vrije software
beweging is precies om het voor jou gemakkelijk te maken om daarmee te
stoppen. Wij proberen het pad vrij te maken opdat jij als gebruiker zou
kunnen ontsnappen. Opdat wij zouden kunnen zouden ontsnappen hebben we
jaren moeten werken, maar vandaag is et voor de gebruikers heel wat
gemakkelijker geworden om te ontsnappen.
han: Hoe verklaar je dat overheden en grote bedrijven
zoveel interesse hebben in Gnu/linux en vrije software?
Richard Stallman:
Wel dat is voornamelijk omdat zij hun vrijheid naar waarde weten te
schatten. Dat is zeer rationeel hoor. Niemand heeft er immers belang
bij om de controle van zijn computer toe te vertouwen aan iemand die je
vriend niet is, of waar je geen vertrouwensrelatie mee hebt.
Je kan tijdelijk het onderhoud of het beheer van je computers aan
iemand toevertrouwen, je systeem beheerder bijvoorbeeld. Zo iemand kan
je ook vervangen als er iets misloopt met het vertrouwen bijvoorbeeld.
Vrije software betekend ook dat er vrije-markt is voor ondersteuning.
Daar verschillende mensen de broncode kunnen bestuderen, kunnen die ook
veranderingen aanbrengen voor jou. Maar de ondersteuning voor
niet-vrije software is een monopoly, daar enkel de ontwikkelaar toegang
heeft tot de broncode kan alleen hij veranderingen aanbrengen.
Het lijkt alsof er een keuze is tussen verschillende soorten
software om bepaalde functies in te vullen, maar eigenlijk blijft het
een monopoly. Welk programma je ook kiest, de ondersteuning is een
monopoly van dat bedrijf waarvan je die software kocht. Je kan als het
ware kiezen tussen wie jou meester zal zijn, maar dat kan je bezwaarlijk
vrijheid noemen. Wil je vrijheid dan moet je kiezen voor vrije
software, dat is de enige manier niet afhankelijk te zijn van deze of
gene "software heerser".
han: Ja, maar iemand als ik blijft wel afhankelijk van een
software ontwikkelaar hoor.
Richard Stallman
Ja natuurlijk, maar je bent niet langer afhankelijk van één
ontwikkelaar, je wordt afhankelijk van al de ontwikkelaars. Het is een
beetje zoals het verschil tussen dogma en wetenschap. Wetenschap is een
geheel van kennis dat wordt ontwikkelt door een groep van mensen die
aandachtig hun eigen werk en dat van anderen controleren. Ze gaan op
zoek naar fouten die ze dan trachten op te lossen. Dat garandeert niet
dat ze altijd gelijk hebben of de juist oplossing vinden. Maar de
kans is groot dat als er een fout werd gemaakt ze die zullen vinden en
ze dan zullen kunnen oplossen.
En dan heb je DOGMA, daar is er één iemand die al dan niet dingen
verzint, je hebt geen keuze, je moet het dogma aanvaarden. Als hij het
fout heeft dan heb je dat maar te aanvaarden en kan het zijn dat er
nooit een oplossing komt.
Vrije software kan je vergelijken met wetenschap, verschillende mensen
kunnen de software controleren op mogelijk fouten en verbeteringen
aanbrengen of voorstellen. Onvrije software is vergelijkbaar met een
dogma dat wordt geformuleerd door één paus. Ze creëren een soort eigen
kerk, en de paus beslist. En of dat nu al dan niet leid tot
oplossingen die gebruikers nodig hebben, .... Ook al ben je dus niet
zelf in staat om te programmeren dan nog kan je beter vertrouwen op een
gemeenschap van wetenschappers, dan op het dogma van de één of andere
sofware paus.
Brussel 21.02.2004
-------------
- Als je na het lezen van dit interview ook zelf eens wil
testen hoe het voelt om met gnu /linux te werken dan kan je op de
website van knoppix een CD dowloaden die van je computer een heuse
media-activisten productie eenheid maakt. En dat zonder ook maar iets
aan de instellingen of software op je computer te wijzigen.
http://www.knoppix .org
- Wie Gnu / Linux wil instaleren kan terecht op een website
van éénvan de vele Linux distritbuties die gratiste beschikking staan.
- Onze politieke voorkeur gaat uit naar Debian :
www.debian.org.
- Onze praktische voorkeur gaat uit naar Mandrake (www.mandrake.com)
of Suse (www.suse.com). Je vindt op al die website versies van
Gnu/linux die je gratis kan dowloaden, mits je over een goede internet
connectie beschikt. Je kan ze ook kopen in de betere computerwinkel.
- Voor de computer-freaks onder ons die elk aspect van hun
computer willen controleren en steeds over de allernieuwste software
willen beschikken raden we gentoo aan: www.gentoo.com.
- Zowel op de website van Debian als Gentoo vind je zeer
goede handleidingen van jou een computer specialist kunnen maken.
- Ben je nog niet bereid om naar linux over te schakelen dan
kan je toch al gedeeltelijk overschaklen naar vrije software:
- www.mozilla.org daar vind je beste internet surfplank
die er te vinden is: volledig vrij.
- www.openoffice.org daar vind je een volledige office
omgeving, je kan er zonder problemen MS-Office (bestanden mee openen en
opslaan).
- Wil je meer te weten komen over Gnu/linux in Belgie dan
kan je terecht op: http://linuxbelgium.be
- Wie graag Gnu /linux op zijn computer zou willen instaleren
maar niet goed weet hoe hij daar aan moet beginnen kan best terecht bij
één van gebruikersgroepen in je regio. http://www.linux.org/groups/belgium.html
- Meer informatie over de Free Software Foundation vind je op
hun website: http://www.fsf.org
- De Free sofware foundation heeft ook een Europese tak : http://www.fsfeurope.org
- Ook de persoonlijk website van Richard Stallman loont de
moeite om toe te voegen aan je favorieten: http://www.stallman.org/
|
