Peter Van de Ven02 mei 2006 – 18:39

Het onderdeel “De Stemmenkampioen” van de krant “Het Laatste Nieuws” publiceert met een zekere regelmaat opiniepeilingen over politieke onderwerpen. Voor sommigen gelden zij als het summum van directe democratie: HLN schrijft “Wat de Vlaming denkt”, inderdaad voor HLN zijn er geen Belgen. Zo lees ik vandaag “Consument steunt regeringsplannen”, hij zou graag meer zondag-winkelen.

Wat zijn deze HLN-peilingen waard? Ik wil graag twee bedenkingen met u delen.

Ten eerste is er de vraag wat de peilingen van HLN waard zijn als peiling. Zij genieten een wetenschappelijk cachet door de medewerking van twee VUB-professoren, die met het gezag van hun titel de peilingen kracht bijzetten. Anderzijds nemen alleen mensen aan de peilingen deel, die zich op eigen initiatief voor de peiling hebben opgegeven.

Het is niet zo dat HLN eerst in grote affiches oproept opdat er zich zo veel mogelijk zouden registreren ten einde “te stemmen”. HLN selecteert geen waaier aan doelgroepen om naar een representatief staal te kunnen verwijzen. Wie op de site van “De Stemmenkampioen” surft, verneemt nagenoeg niets over de werkwijze, behalve dat alleen insiders mogen deelnemen aan de peiling. De referentiegroep is dus het lezerspubliek van HLN, en niet “De consument”.

Ten tweede wordt de peiling voorafgaand aan, of tijdens het openbaar debat gehouden. Directe democratie, wil ze iets waard zijn, veronderstelt een diepgaand democratisch openbaar debat, dat aan de peiling vooraf-gaat. In de werkwijze van “De Stemmenkampioen” van HLN, worden de geregistreerden “overvallen” met een vraag, waar ze moeten op antwoorden (zie deelnemingsvoorwaarden) en waar ze niet noodzakelijk reeds grondig over hebben nagedacht of reeds de mening van een ander over hebben gehoord.

De opiniepeiling van HLN zijn integendeel bedoeld om integraal deel uit te maken van het openbaar debat en om het te sturen. In dit concrete voorbeeld hoeft het dan ook niet te verbazen dat de peiling er gekomen is op vraag van VLD-staatssecretaris Vincent Van Quickenborne.

Ver van een middel om te weten wat “de mensen” (hier beperkt tot “De Vlamingen”, maar eigenlijk de HLN-lezers) denken, heeft Vincent Van Quickenborne een studie besteld om de publieke opinie te manipuleren en het openbaar debat te sturen, welk daardoor ondemocratisch wordt. De HLN peilingen suggereren een meerderheid die gewoon niet bestaat: “De Stemmenkampioen” is propaganda.

Het feit dat de VUB daaraan meewerkt, na haar aanwezigheid “In de Warande”, roept dan ook vragen op over de politiek/maatschappelijk positie van deze universiteit.