Tijdingen Oostende05 maart 2008 – 17:14

Op zondag 24 februari 2008 kwam nationaal VLD-voorzitter Bart Somers praten voor de mandatarissen en bestuursleden van Open VLD in de regio Oostende. Er waren zo’n 50 aanwezigen. De voorzitter van VLD Oostende, Dannick Minne, verwelkomde Somers en verontschuldigde Bart Tommelein die op dat moment (11 uur) elders (De Zevende Dag) de Open VLD vertegenwoordigde.

Bart Somers merkte meteen op dat de zaal (in Hotel Andromeda) voor de Open VLD belangrijk is, omdat hier één maal per jaar de strategie van de Open VLD wordt besproken. Deze middag wil hij 3 zaken bespreken:
- wat hebben we gedaan de voorbije maanden,
- waar staan we nu,
- wat moeten we de volgende maanden doen, zodat Open VLD de belangrijkste partij wordt

Somers: “Er is een “onvoorstelbaar” politiek jaar voorbij, waarin er zowat 8 maanden na de verkiezingen een feitelijke onbestuurbaarheid was - ware het niet van Guy Verhofstadt. We waren de voorbij 20 jaar allicht politiek verwend: er was een stabiele toestand. Nu is er opnieuw een grote politieke instabiliteit. En er is niet meteen een weg in zicht om daar een einde aan te maken. Instabiliteit was er ook, eind jaren ‘70 en begin jaren ‘80. Toen hadden we zowat elk jaar verkiezingen.”

Somers denkt dat de huidige toestand “niet goed is voor ons land.” De Open VLD heeft een verkiezingsnederlaag geleden, en was niet meer de grootste partij. Daarmee zat de partij zowat op het niveau van 2004 toen de hele historie rond het migrantenstemrecht de VLD nekte, zegt Somers.
“Het kartel CD&V - N-VA, heeft een gestolen verkiezingsoverwinning. Ze hebben namelijk gedaan alsof er 5 minuten politieke moed nodig was om de zaken op te lossen. Die 5 minuten duren echter al 8 maanden. En ze hebben het dan over “borrelhapjes”...”

“Het kartel heeft ook maanden lang vóór de verkiezingen de kiezer opgejaagd met te herhalen dat de paarse regering er niets van bakte... Intussen wordt beseft dat het niet zo eenvoudig is om het communautaire op te lossen. En al zeker niet volgens de oplossing die N-VA voorstelt: het splitsen van België. Het verkiezingsprogramma van de CD&V was zowat een kopie van het “onze””, vervolgt Somers. Maar hij stelt vast “dat de echte agenda van de CD&V duidelijker wordt: een ACV-agenda, een vakbondsagenda dus”. “Daarom heeft CD&V er zo graag de SP.a erbij: 2 vakbonden samen in de regering.”

Open VLD heeft na de verkiezingen beslist geen zwarte schapen te zoeken voor hun verlies, maar het wat te laten rusten - en de verantwoordelijkheid voor het verlies als collectief te dragen. Dat was een goeie zaak, stelt Somers - en hij verwijst meteen naar de “ambras” die de SP.a heeft, met een “grote interne verdeeldheid als gevolg”. Somers hoort dat van “zijn” eerste schepen (in Mechelen: SP.a-voorzitter Caroline Gennez). “Wij bleven, ook in de moeilijkste dagen, een toffe vriendenclub.”

De liberale partij zal constructief zijn. Maar enkel “op voor ons aanvaardbare zaken”. Volgens Somers gaf “De Standaard” een eenzijdige versie van de onderhandelingen, “de versie van één partij die zelfs het colloque singulier wou doorbreken”. Die maanden brachten ons land wel aan de rand van de afgrond. Enerzijds door het “gevecht op leven en dood” tussen MR en PS dat slechts in 2009 zal stoppen. Volgens Somers heeft die PS een “onvoorstelbare bondgenoot” in de Cdh - en “wij kunnen maar dromen van zo’n CD&V: duidelijk links”. En: “Milquet speelde 6 maanden met onze voeten”.

“Anderzijds spraken we over communautaire problemen met een partner die maar één agendapunt had: het land splitsen.” Somers wil het land niet kapot, hij wil het binden. “Om samen verder te gaan, is een minimum aan vertrouwen nodig.” Hij verwijst naar een kleine onderneming geleid door een duo: als de ene de andere niet vertrouwt, gaat de zaak kapot.

Ten derde - de “belangrijkste reden voor de mislukking” - is er de figuur van Yves Leterme. “Hij heeft de capaciteiten niet om dit land te leiden. Uiteraard hebben Guy Verhofstadt, en Jean-Luc Dehaene en nog een paar anderen dat wel. Leterme kan geen eensgezindheid brengen, en heeft niet de moed om creatieve oplossingen aan te brengen. Daarenboven heeft die een partner die tegentrekt.” Somers vindt het ongehoord wat hij heeft meegemaakt: 3x heeft de partij, Leterme in de wind gezet nadat die een akkoord aan tafel verkreeg. “Kort geleden deed ook Peeters dat met Dehaene. Men acht het kartel met N-VA allicht belangrijker dan eigen partijleden.”

Sterker nog, Somers beweert dat Leterme “nooit de capaciteiten zal hebben” om het land te leiden. “Welke capaciteiten heeft Leterme? Een soort uitstraling voor de modale Vlaming die er zich makkelijk kan mee identificeren. En ook, de capaciteit om verantwoordelijkheid voor het eigen falen bij anderen te leggen. Dat had Tindemans ook, en dat is heel gevaarlijk.”

In alle geval, de chaos was compleet. Toen werd Guy Verhofstadt gevraagd om te helpen. “Dat veroorzaakte eerst paniek bij Open VLD. Was dat geen val?” Maar Verhofstadt deed het - want “wie anders zou het kunnen doen? We kunnen het land niet in de chaos storten”.

“Onze basishouding moet blijven: zij hebben de verkiezingen gewonnen. Zij moeten het nu doen. Het is wel wandelen op het slappe koord. Verhofstadt doet dus de begroting én het communautair akkoord - terwijl Leterme dat moest doen, maar nu dus ziek is. Als het ons lukt is het een goeie zaak, want dan zet Guy Verhofstadt een stap opzij en elke maand erna zal hij meer gemist worden. Dus nu is het een scharniermoment. Let wel: er wordt nu een begroting opgemaakt zonder dat er een regeerakkoord is. Dat is heel moeilijk. Dat gebeurt nergens buiten misschien Noord-Korea en Papoea-Nieuw-Guinea.”

Somers is formeel: “ik ga niet in een tripartite”. Hij heeft dat voor zijn gemeenteraad (in Mechelen) ook gezegd, en daar is het gelukt. “Hoe kunnen we meer mensen op ons doen stemmen? Eerst kijken naar de cijfers. Het onderzoek van Dimarso na de verkiezingen toont dat Open VLD tussen 2004 en 2007 verloren en gewonnen heeft. Verloren: zo’n 40.000 stemmen aan Dedecker, zo’n 8.000 aan het Vl.Belang. We hebben gewonnen van het Vlaams Belang, van Groen! en van SP.a. Maar wat echt relevant is: 200.000 stemmen gingen verloren aan het kartel. Die moeten we terug binnen pakken. En dat kan met Leterme in beeld. Laat hem maar werken. Open VLD moet zich duidelijker opstellen. Vervolgens moeten we opletten voor antipolitiek. Wij moeten ons constructief opstellen. Samenwerken op onze thema’s: het verlagen van belastingen, creëren van werk, versoepelen van regels,.... We zullen dat geprofileerd moeten doen.”

Ten derde moet er volgens Somers goed werk geleverd worden. “We moeten onthecht zijn. Geen goed werk betekent: Open VLD gaat niet in de regering. We moeten een goeie band houden met MR.” Als vierde aanpak meent Somers dat de opstelling van de partij moet verbreden. “Onze ideologie kan voor allen perspectief en hoop bieden”. Voor Somers is Open VLD “een liberale partij die vrijheid en kansen geven centraal stelt. Dus ook voor wie het moeilijk heeft. Dus werk voor alle mensen”.

“Rudy De Leeuw (ABVV) zegt: laat de werklozen gerust. Ik lees dat als “laat ze in de steek”. Er zijn 46.000 mensen ouder dan 50 jaar werkloos. 87% van de armen (die 6% bedragen in België) hebben geen job. Nergens in Europa is de band tussen Armoede en geen werk zo groot. Per definitie is het bij ons zo dat wie werkt, uit de armoede is. Dus moeten we werklozen activeren, stimuleren, begeleiden. In 2007 waren 280.000 vacatures in Vlaanderen en waren er 177.000 werklozen. Dat is voor onze bedrijven een drama. Het kartel zegt hetzelfde als De Leeuw: “laat die (werkloze) mens slapen, laat hem zitten met zijn miserie”.” De mate waarin Open VLD kan uitstralen dat ze een partij zijn voor alle mensen, kunnen ze winnen, herhaalt Somers.

“Op het communautaire moeten we ons programma uitvoeren. De federale staat is virtueel failliet. En in Vlaanderen is te veel geld - de belastingen moeten er nog omlaag. Vlaanderen moet meer bevoegdheden krijgen om de typisch Vlaamse problemen te beantwoorden. En - tegelijkertijd - moet de Belgische staat versterkt worden.” Wij hebben eigenlijk twee Vlaamse regeringen volgens Somers: de ene op het Martelarenplein (gewestregering) en de andere in de Wetstraat - want die gaat over justitie, belastingen, buitenlands beleid, politie, sociale zaken. ”Wij liberalen willen leven in een federatie.” Dit is het “verhaal van het gezond verstand”. “Dat moet wel nog onderhandeld worden. Wij willen geen regeerakoord dat de federale staat verzwakt. Anderzijds zullen we moeten wijzen op het groot probleem van het kartel als er maar kleine stapjes genomen worden. Zo kunnen we groeien. De kans is heel groot dat we in 2009 voor alles verkiezingen hebben. Verhofstadt zal dan teruggeroepen worden”, voorspelt Somers. “De grondstroom in ons land is liberaal. We moeten enkel de verdwaalden bij ons krijgen. Dus moeten we voor àlle mensen de partij zijn en b.v. niet zeggen dat het spijtig is dat beenhouwerszonen universiteit doen.”

En dan kon de discussie starten.

Dit verslag verscheen ook in Tijdingen van 29 februari