(vlnr Ludo De Witte, Paul Goossens, Joël De Ceulaer (moderator), Bambi Ceuppens, Rachida Lamrabet en Dyab Abou Jahjah)

Dyab Abou Jahjah schetste de context waarin AEL op korte tijd een fenomeen werd. Hoe AEL al lang voor de moord op Mohammed Achrak gecriminaliseerd en gemarginaliseerd werd. Hij schetste hoe bijna alle media meewerkten aan de hetze tegen AEL. Deze begon toen AEL startte met een burgerpatrouille om toe te zien op het gedrag van de politie. Dat was een reactie op het zerotolerantieplan van de stad tegen Marokkanen. Hij reconstrueerde ook wat er die bewuste avond juist gebeurd is. De veroordeling berust op onjuiste verklaringen van een politieagent. Ook Azzuz kreeg 1 jaar omdat hij ooit in een interview zou gezegd hebben dat de man die Achrak vermoordde een racist was, maar dat hij “waarschijnlijk toch weer gek verklaard zal worden”. Wat uiteindelijk ook gebeurd is.

Ludo De Witte vertelde over het 4000 pagina dikke strafdossier tegen Dyab Abou Jahjah. “We voelden ons bekocht toen we het dossier inkeken”, zegt Ludo De Witte. “Na al die aanteigingen hadden we een straf dossier verwacht. Maar 5 jaar onderzoek leverden niets op dan enkele pathetische
bladzijden die te hilarisch voor woorden zijn. Het enige dat overbleef
van het lijvige dossier is de verklaring van één agent vlak na het voorval dat hij meende gehoord te hebben dat Dyab Abou Jahjah de jongeren op die bewuste avond zou gezegd hebben dat ze zich moesten verzetten tegen de politie. In een tweede verklaring heeft de agent dat dan veranderd en gezegd dat hij zeker heeft gehoord wat Dyab zei. Een andere agent die er die ganse avond bij was heeft heel die verklaring weerlegd en gezegd dat Dyab de gemoederen juist bedaarde en de jongeren afleidde naar een moskee. Het is een flinterdun dossier, maar men bijt er zich in vast omdat men een voorbeeld wil stellen. Er spelen ongetwijfeld politieke motieven.”

“Ik hou vaak lezingen over de demonisering van Patrice Lumumba en in
zekere zin is hier hetzelfde gebeurd met AEL. Bijna alle media zijn over de schreef gegaan in de hetze tegen AEL. Met vervalste foto's, ... Terwijl het recente dossier dat in Knack verscheen over de wankele bewijslast niet eens is opgepikt door ander media. Het gaat erom dat men het niet kan verkroppen dat mensen die nog altijd beschouwd worden als gastarbeiders op straat komen voor hun rechten. De straat is niet van hen. Het Vlaams Belang verwoordde het indertijd na de massale opkomst voor de betoging tegen de Israelische bombardementen nog zo: “de ratten zijn uit hun riolen gekropen”, zegt Ludo De Witte.

AEL en Mei ' 68
Paul Goossens zag parallelen met de beweging van mei '68 waar hij zelf deel van uitmaakte. “Toen waren er hevige protesten en betogingen zonder toelating. Wat AEL deed en zelfs wat er gebeurd is op die bewuste avond is peanuts vergeleken met onze protesten. We kregen er in die tijd twee weken voorarrest voor. De normen zijn vandaag veranderd.”

Paul Goossens schreef een stuk vlak na de arrestatie van Dyab Abou Jahjah waarin hij de uitspraken van toenmalig premier Guy Verhofstadt over de aanhouding van Abou Jahjah hekelde. Verhofstadt heeft volgens hem de schending van de machten niet gerespecteerd en kan daarvoor veroordeeld worden bij het Europees hof van justitie. Goossens weet het felle optreden van de politiek tegen AEL aan 9/11 en heel de internationale obsessie rond de 'war on terror'. Ook België wou door AEL aan te pakken bewijzen dat het
hard meewerkt aan de terreurbestrijding.

Bambi Ceuppens is antropologe en gespecialiseerd in de Belgische
koloniale geschiedenis. Zij treedt De Witte gedeeltelijk bij in zijn
vergelijking van de anti-AEL hetze met de campagne tegen Lumumba. “Lumumba zorgde voor een overdreven reactie van de koloniale administratie. Het is vooral een uiting van het onvermogen om zichzelf kritisch te bekijken en toe te geven dat men racistisch handelt. In Congo had men tijdens de koloniale periode racistische wetten, maar men weigert dit nog steeds toe te geven en zegt dat het enkel een paternalistisch systeem was. Zo ook weigerde men te erkennen dat Hans Van Temsche uit racistische motieven handelde. Zelfs nadat hij dat zelf had toegegeven”, aldus Bambi Ceuppens.

Bambi Ceuppens spreekt van een paradox. Men preekt enerzijds over inburgering maar anderzijds heeft men wel angst voor de enkele individuen die zich emanciperen en op gelijke voet willen meepraten. “Als zij zich uitspreken over hun situatie wordt dat vaak gezien als agitatie. Men verkiest liever een laag opgeleide die tevreden is met zijn situatie.”

Rachida Lamrabet is juriste en schrijfster en behoort zelf tot de eerste generatie. “We waren ons ook wel bewust van de scheve situaties, maar we waren toen nog niet georganiseerd”, zegt Rachida. “Ik heb heel de AEL-periode wel als heel positief ervaren. Mijn zussen maakten er zelf deel van uit. AEL heeft hen echt politiek bewust gemaakt. Ze hebben leren argumenteren. Die hele dynamiek is nu gestopt. Een pak jongeren blijven verweesd achter zonder alternatief of perspectief. En dat is wel jammer”, aldus Rachida Lamrabet. Heel het proces kadert volgens haar in een maatschappij waar er geen paats is voor mondigheid. “Gastarbeiders moeten zwijgen en dankbaar zijn. Het wordt niet getolereerd als je in discussie gaat en je rechten opeist.”

Dyab Abou Jahjah antwoordde Lamrabet dat AEL nog steeds bestaat en de strijd voortzet. “Het was nooit mijn bedoeling om de organisatie en haar strijd aan één persoon op te hangen. De organisatie doet voort maar de media-aandacht is minder. De aandacht die we kregen was buiten alle proportie. Nu is de aandacht herleid tot zijn ware proporties. In België en Nederland bestaat er momenteel nog geen alternatief. Er is nog altijd geen organisaties die op activistisch politiek niveau actief is, daarom blijft AEL nodig.”

AEL en het multicultureel debat
Volgens Paul Goossens heeft Europa het sowieso moeilijk met moslimmigranten. “De 9/11 gebeurtenissen hebben heel het multicultureel debat verscherpt en de mensen nog meer angst ingeboezemd.” Goossens ziet wel een positieve kentering. Zo verwijst hij naar de nuchtere en volwassen reactie van de moslimgemeenschap op de film van Wilders.

Volgens Ludo De Witte zou AEL ook zonder 9/11 hetzelfde lot hebben
ondergaan, alleen misschien minder cru. “Er is een hele generatie kinderen van gastarbeiders die het niet langer pikken. Deze bestaat zowel uit intellectuelen als zelforganisaties. AEL maakt daar deel van uit. Het verschil met zelforganisaties is dat AEL onafhankelijk opereerde. Ze maakten zich niet afhankelijk van subsidies. En slaagden erin een grote groep jongeren te mobiliseren. Men had er schrik van. Ze moesten verdwijnen. Men probeert nu Abou Jahjah te veroordelen op basis van een heel oud artikel uit 1899 (art 66). Hiermee wou men toen ook de sociale strijd breken door de leiders van sociale bewegingen op te pakken. Dit is duidelijk een politiek proces. We moeten het recht op op mobilisatie vrijwaren.”

Het proces
Het proces komt maandag 26 mei voor in het Hof van Beroep in Antwerpen. Volgens Abou Jahjah is dit een symbooldossier dat niet enkel gaat over de rechten van een emancipatiebeweging maar ook symbool staat voor het lot van de tweede en derde generatie. “De jongeren worden zelf vaak geconfronteerd met jarenlange pesterijen en racisme door politiediensten. Hoe vaak worden ze niet gestraft op basis van een flinterdun dossier? Ze krijgen een strafblad en voorwaardelijke straffen die als een zwaard van Damocles boven hun hoofd hangen. Het is een voorbeeld voor iedereen die zich assertief wil opstellen. We hopen op een onafhankelijke rechtspraak. Als we geen vrijspraak krijgen gaan we naar het Europees Hof.”

Lees meer over het proces