christophe18 november 2009 – 16:45

November 2009 is een maand van verjaardagen. Tien jaar na de val van de Muur deden enkele tienduizenden betogers in de Noord-Amerikaanse stad Seattle de Wereldhandelsorganisatie struikelen. De wereld maakte op die laatste dag van november in het laatste jaar van het millenium kennis met de antiglobalisten, een naam die later gecorrigeerd werd tot andersglobalisten.

Natuurlijk waren er al eerder betogingen en acties geweest tegen internationale instellingen. Maar The Battle of Seattle haalde de geschiedenisboeken omdat toen voor het eerst alle losse eindjes van lokale en nationale bewegingen, grote vakbonden en kleine actiegroepjes werden samengeknoopt tot een stevig net waar een oppermachtig gewaande organisatie als de WTO in verstrikt raakte.

David Dessers en Matthias Lievens, allebei zelf andersglobalisten van het eerste uur, maken in het boek Gebroken vitrines. De andersglobalisten tien jaar na Seattle de balans op van hun beweging.

In de proloog van het boek reconstrueren ze nog eens die bewogen dagen in Seattle. Ze doen dat door de ogen van één van de zeldzame Belgische getuigen van The Battle of Seattle. In de tien jaar die volgden op Seattle onderscheiden de auteurs vier fases. In die eerste maanden richtten de andersglobalisten hun pijlen op de internationale instellingen.

Vredesbeweging
Na 11 september werd de andersglobaliseringsbeweging een vredesbeweging. De oorlog in Irak wisten de vredesactivisten niet tegen te houden, maar ze schreven wel geschiedenis met de wereldactiedag van 15 februari. In 800 steden werd betoogd. De drie miljoen betogers in Rome haalden zelfs het Guinness Book of World Records.

Tijdens de protestacties tegen de G8-top in het Schotse Gleneagles komt de opwarming van de aarde in het vizier. Door de wereldwijde economische crisis verschuift het accent terug naar het financiële en economische beleid.

Maar Gebroken vitrines. De andersglobalisten tien jaar na Seattle is geen geschiedenisboek. Het gros van het boek gaat over een aantal existentiële discussies die al een hele tijd woeden binnen de andersglobaliseringsbeweging. Hoe moeten de andersglobalisten zich organiseren? Kan dat ook na tien jaar nog altijd via de open en horizontale formule van het Wereld Sociaal Forum? Het is één van de vragen die voor verhitte debatten zorgt. De auteurs erkennen het historische nut van het Wereld Sociaal Forum als “open ontmoetingsruimte”, maar pleiten nu voor een “homogener forum” waarbij van de deelnemende bewegingen geëist wordt dat ze een minimumprogramma onderschrijven.

Dessers en Lievens verwerpen de gedachte dat de andersglobalisten enkel met sociaal protest moeten bezig zijn en dat ze zich dus ver moeten houden van politiek. “De discussie wordt hoe de beweging zelf aan politiek kan doen: eigen eisen en ordewoorden naar voren schuiven en krachtsverhoudingen opbouwen om die te realiseren.”

Ecosocialisme
De discussies die de auteurs oprakelen zijn vooral intern van aard. Ze gaan over structuren en organisatievormen. Het boek hinkt daardoor wat op twee benen. De korte schets van tien jaar andersglobaliseren is levendig en toegankelijk. De discussies die er worden uitgepikt zijn eerder voer voor de heel actieve activisten.

De auteurs kiezen telkens nadrukkelijk kant in de debatten en bundelen hun antwoorden in het laatste hoofdstuk samen in een vurig pleidooi voor een nieuw socialisme. “Het socialisme van de 21ste eeuw kan alleen een ecosocialisme zijn. Het betekent een fundamentele herziening van het socialistische project. Het komt er vandaag niet langer alleen op aan de kapitalistische productiemiddelen in collectieve handen te nemen, we moeten die productiemiddelen zelf veranderen.”

Als de verjaardag van het andersglobalisme ongemerkt voorbijgaat, zal dat zeker niet de schuld zijn van Dessers en Lievens. En wie de andersglobaliseringsbeweging dood durft verklaren, zou zich volgens de auteurs wel eens ferm kunnen vergissen. Dessers en Lievens: “Wees er maar zeker van: je hoort nog van ons!”

David Dessers & Matthias Lievens, Gebroken Vitrines. De andersglobalisten tien jaar na Seattle, 2009, 161 p., 12 euro, Academia Press