Jan Hertogen27 juli 2007 – 20:53

De 26 bijkomende getuigenissen kunnen verkend worden langs het rechtermenu in de home-pagina http://www.getuigen.be of langs 'nieuw': 16 getuigenissen zijn in het Nederlands, 6 in het Frans en 4 in het Frans en Nederlands.

”Mijn Duitsland”

De lezing van het boek Mijn Duitsland van Geert van Istendaal, was een zeer interessante gids om voeling te krijgen met de geschiedenis, veranderingen en potentieel van het weer verenigde Duitsland. Alleen ontging het de auteur dat Nordhausen niet alleen het productieoord is van de beste brandewijn van Duitsland maar ook de plaats van productie van de V1 en V2 in W.O.II. In een ontzaglijk tunnelcomplex, dat sinds kort terrug kan bezocht worden, werd een onnoemelijke tol geëist aan mensenlevens zowel in Dora en nevenkampen als bij de Europese bevolking met ondermeer 6.235 Belgische doden door V1 en V2 bombardementen. Raymond Wautrecht klaagt terecht het ‘verzwijgen’ aan van de slavenarbeid en dodentol waaraan de ruimteprogramma’s van Amerika en de USSR schatplichtig zijn.

Ook getuigenissen van krijgsgevangenen, verplicht tewerkgestelden en verzet
 
In totaal bevat de getuigen-site nu 118 getuigenissen uit kampen en gevangenissen van Belgen of inwoners in België gedurende het nationaal-socialisme. Naast de Joden, waarvan de nationaal-socialisten de volledige uitroeiing beoogden, en de politieke gevangen die in ‘Nacht und Nebel’ verdwenen (109 getuigenissen in totaal) worden ook getuigenissen van krijgsgevangenen in en buiten België (6 getuigenissen) en verplicht tewerkgestelden in het buitenland (4 getuigenissen) opgenomen. Eerder dan het leed te ‘verdunnen’ krijgt de aard van het leed meer profiel en wordt een globaler beeld geschetst van de schade veroorzaakt door het nationaal-socialisme. Ook over het verzet kunnen wellichtbest getuigenissen mee opgenomen worden, ook al betreft het verzetslieden die niet werden aangehouden, hierbij de suggestie volgend van Paul Halter in het Auschwitz-bulletin 1ste kw. 1990: “Ik bewonder de verzetslieden die gedurende de hele oorlog verzet boden om te overleven. Dat vind ik nu buitengewoon. Ik zou eerder die personen op een voetstuk plaatsten dan wie de pech had aangehouden en gedeporteerd te worden, maar het zijn die laatsten die werden gehuldigd…Een concentratie- of vernietigingskamp is een hele ervaring. Dat je wordt gehuldigd omdat je dat soort ervaring waardig hebt overleefd is heel normaal…”

Overzicht en kernpunten in de nieuwe getuigenissen

- Baron Paul Halter en Merry Hermanus gaven toezegging hun boek "Paul Halter, N° 151.619, d’un camp à l’autre" op de site te plaatsen, een aanrader.

- Merry Hermanus, die mede-auteur is van het boek van en over Paul Halter, doet kort verslag van een gesprek van Paul Halter met Sephia Vidal dat wij als apart getuigenis verwerken.

- Mignon André met "Danger de Mort" levert bijtende poëzie – enkele gedichten worden opgenomen.

- Désiron Ferdinand, "Van Breendonck naar Weimar". Een prangend beeld, in 1945 reeds opgetekend, van verzet, verblijf in Breendonk, Buchenwald, Harzungen en zijn ontsnapping samen met Jos Goovaerts. Hij slaagt er in vanaf Harzungen te ontsnappen en 600 km af te leggen doorheen Duitsland om eind juni 1944 terug in België aan te komen, een van de weinigen die uit een kamp met succes wisten te ontsnappen. Jos Goovaerts werd aan de Duits-Belgische grens terug gevangen genomen.

- Uit het boek “Gewapende Joodse Partizanen” samengesteld door hun kinderen, worden vier getuigenissen in het Nederlands overgenomen: Michel Goldman, Sara Felzenstein-Gutfrajnd en Sarah Goldberg, die, ondermeer als lid van het Rode Orkest langs Mechelen in Auschwitz belandde en er Mala Zimetbaum heeft gekend. Fenerberg Bernard vertelt zijn verhaal van verzet met ondermeer hulp van de Kajotster Armande en zijn deelname aan de ontsnappingsactie van joodse kinderen uit een klooster, opgezet door Paul Halter.

- Albert van Hoey, zelf overlevende van de kampen (zie zijn verhaal in "Versleppt zur Sklavenarbeit"), is als voorzitter van de vriendenkring van Dora en van hun kwalitatief hoogstaand driemaandelijks bulletin een belangrijke publicist van nieuwe getuigenissen, gegevens en beschouwingen. Hieruit nemen we het getuigenis van Xavier Delogne (Nederlands en Frans) die het bombardement van de Boelcke-kazerne in Nordhausen heeft meegemaakt en overleefd en van Louis Wuyts (Nederlands en Frans), die als verplicht tewerkgestelde in Dora een aanvullend beeld geeft van het ‘kampleven’ en de omstandigheden van leven en dood in Dora.

- In enkele uittreksels uit "Les commandos de Buchenwald et Dora" doet Raymond Wautrecht zijn verhaal van evacuatie, deportatie en uitwijzing. Hij legt in “La conspiration du silence” tevens de vinger op de (nog altijd bloedende) wonde van de stilte rond slavenarbeid en dood van tienduizenden in de opbouw van het tunnelcomplex voor de productie van de V1 en V2 die uiteindelijk mee de ‘verovering’ van de ruimte” heeft mogelijk gemaakt

- Uit "Ellrich, leven en dood in een concentratiekamp" van Edgard van de Casteele nemen we een kort maar prangend citaat over dat ook in de “Rundweg” tussen de restanten van het Ellrich-kamp een plaats kreeg.

- Lucien Defauw is een van de vele Belgen die naar Blankenburg, niet ver van Nordhausen, werden gedeporteerd. Samen met enkele KAJ-ers werd hij opgepakt omdat zij een home voor gehandicapten runden, waar in hoofdzaak ondergedokenen voor de verplichte arbeid verbleven. In "Blankenburg – Matricule 75.500" doet hij zijn verhaal.

- Uit het basiswerk van Rochette Daniël en Vanhamme Jean-Marcel over Buchenwald werwerken we het getuigenis van Dr Wijnen, die enige tijd geleden overleden is. Ook de reeds aangehaalde Michel Goldman vertelt over Dr. Wijnen die zich ook na de oorlog actief heeft ingezet voor de gedeporteerden. Ook werden een 16-tal gravures opgenomen.

- Voor de Nationale Strijdersbond Wuustwezel heeft Guido van Wassenhoven, samen met vele plaatselijke medewerkers een boek geschreven over "Wuustwezel en Loenhout in de Tweede Wereldoorlog".

+ Het is een merkwaardige kroniek waaruit wij acht getuigenissen konden puren ondermeer van Frans Cox als krijgsgevangene en Frans Braspenninckx en Jaak Thienpondt als verplicht tewerkgestelden in Duitsland. Doordat Wuustwezel zich onder de aanvliegroute bevond van de geallieerde bommenwerpers naar Duitsland werd door vele gewone burgers medewerking gegeven aan de netwerken om neergeschoten vliegeniers te ontzetten.

+ Jan Cools vertelt voor het eerst zijn wedervaren in de kampen aan Guido van Wassenhove. Zijn tocht gaat over Buchenwald, Dora, Ellrich, Harzungen, Blankenburg tot Landshut in Polen als eindpunt bij de evacuatie.
Ook werd hulp georganiseerd en post besteld aan

+ Marokkaanse krijgsgevangen die door de Duitsers op het “Koch” in Gooreind werden ondergebracht. “De gevangenen kwamen in erbarmelijke staat aan. Zij hadden nog enkel hun soldatenklederen of wat er nog van overbleef, hadden praktisch geen onderkleding en verschillende onder hen liepen op klompen” zo verhaalt van Wassenhove. “Gustaaf Van Geenhoven werd op 22 april 1944 door de SD (Sicherheitsdienst) aangehouden wegens zijn hulp aan de Marokkaanse gevangenen. Na zijn aanhouding werd hij naar de kampen van Buchenwald, Dora, en Harzungen gevoerd. Op 23 augustus 1944 is hij in het kamp van Harzungen gestorven ten gevolge van uitputting en foltering”.

+ Wuustwezel, Loenhout, Hoogstraten en ander gemeenten betaalde een hoogte tol voor hun verzet tegen de Duitsers en hun hulp aan vliegeniers en krijgsgevangenen. Jan Jochems, weduwnaar en vader van negen kinderen, mocht vanuit het kamp Buchenwald een briefje schrijven naar zijn kinderen die hem evenwel nooit terug zouden zien. Op 6 november 1944 is Jan Jochems in Dora overleden.. Hijzelf was meegevoerd als gijzelaar voor twee van zijn ondergedoken zonen.

+ Over Jan Herrijgers getuigen twee overlevenden: “Jan, die tunnelboorder was in Dora, werd meerdere malen door de SS'ers hevig geslagen en mishandeld omdat hij te weinig werkte en zijn gevoelens van opperste verachting niet kon verbergen”. Jan werd als zieke weggevoerd en stierf waarschijnlijk bij het bombardement van de Boelcke kazerne in Nordhausen op 7april 1945.

- Tenslotte integreren we het getuigenis van Willy Berler met dank aan de Heemkundige kring van Boortmeerbeek (Site XX-ste konvooi).

Alle getuigenissen zijn printbaar op A4 formaat.

Wensen van auteurs, familie en nabestaanden van opgenomen getuigenissen worden onmiddellijk ingelost. Iedereen kan, liefst in digitale vorm (word.doc enz) voorstellen tot publicatie van getuigenissen doen. Suggesties en opmerkingen die de toegankelijkheid en kwaliteit van de site kunnen verhogen zijn altijd welkom op info@getuigen.be.

Jan Hertogen, socioloog
http://www.getuigen.be
http://www.temoins.be
http://www.zeitzeugen.be