Deze zomer was het veertig jaar geleden dat de zesdaagse oorlog van 1967 uitmondde in de bezetting van de Palestijnse gebieden. In november is het dan weer zestig jaar geleden dat de toenmalige lidstaten van de Verenigde Naties het Britse mandaatgebied Palestina opsplitsten in een Joods en Palestijns deel.

In het welkomstwoord duidt Leen Laenens, -voorzitter Actieplatform Palestina, voorzitter Oxfam-Wereldwinkels- op het verschil tussen logische conclusies die je uit gegevens kan halen en propaganda.

Mustapha Barghouti was de belangrijkste uitdager van Mahmoud Abbas tijdens de presidentsverkiezingen van 2005. In het voorjaar was hij kortstondig minister van Informatie in de eenheidsregering van Hamas en Fatah. Hij richtte samen met onder andere literatuurwetenschapper Edward Said het Palestijns Nationaal Initiatief op als alternatief voor Fatah en Hamas. De Israëlische historicus Ilan Pappé is één van de zogenaamde nieuwe historici, omdat hij opheldering brengt over de gebeurtenissen bij het ontstaan van de staat Israël. Hij was tot voor kort werkzaam aan de universiteit in Haifa, nu doceert hij aan de universiteit in Exeter (UK). Zijn jongste boek heet de The Ethnic Cleansing of Palestine. Er is volgens de sprekers nog hoop op een oplossing voor het conflict.

Ludo Abicht leidde het geheel in goede banen onder begeleiding van het sobere solo- snaarwerk van de Soedanese oud-speler Sadeg Shiakh Eldin Gibril. Abicht is filosoof, professor aan de Universiteit Antwerpen en auteur van boeken en artikels over het Israëlisch-Palestijns conflict.

Het debat gaat aanvankelijk over de levensomstandigheden van de Palestijnen. Barghouti verklaart dat de Muur de Palestijnen van elkaar scheidt en niet enkel van de Israëliërs."Bovendien vormt de Muur een deel van het proces van de vastlegging van permanente grenzen. De Oslo-akkoorden zijn een voorwendsel om een apartheidsregime daar in stand te houden. Enkele voorbeelden: in het gebied produceert men 936 cubieke meter water, waarvan enkel 137 voor Palestijnen bestemd is , onder strikte toelating van Israël. Kinderen mogen soms naar school, tenminste wanneer de soldaten willen en niet vergeten om de grenspost voor hen te openen. Vroeger konden de kinderen dan alsnog over de Muur klimmen, maar sinds die permanent is ,werd die verhoogd waardoor erover klimmen onmogelijk is. Huizen werden door de Muur letterlijk in twee gedeeld, andere huizen staan belachelijk dicht tegen de Muur en werden onbewoonbaar. Bovendien worden Palestijnen verplicht om hun inkopen te doen op Israëlische markten. Israël moet accepteren dat de rechten en plichten van beide groepen dezelfde moeten worden."

Ilan Pappé begint over een citaat uit het dagboek van een founding father van Israël, de eerste premier van Israël. Het citaat is als volgt: er zijn te veel vreemdelingen. "Met vreemdelingen bedoelt hij arabieren" zegt Pappé. "Die premier wilde de arabieren hen eerder uitroeien, maar dat was mislukt. Zijn doel: een pure staat , zonder Palestijnen. Het hele vredesproces houdt er geen rekening mee dat die pessimistische visie zoals die van die premier deel is van het denken over het vredesproces, waarmee iedereen al jaren bezig is. Je kan het vergelijken met het zoeken naar een oplossing voor het apartheidsregime in Zuid-Afrika vroeger, zonder dat regime zelf te mogen vermelden om de apartheid op te lossen". Pappé is zeer overtuigend en krijgt zeer veel applaus wanneer hij zich openlijk afvraagt of de VS en Europa bereid mogen blijven om in de eenentwintigste eeuw een 19de eeuwse kolonie toe te laten. "Neen! Men moet de taal wijzigen waarmee men over het conflict spreekt. Wanneer we die taal hebben veranderd kunnen we pas bespreken hoe we de staat kunnen veranderen, op een democratische wijze. En men moet Hamas niet boycotten, maar Israël moet veranderen en stoppen met de bezetting."

Hij vergelijkt het met Turkije:"Israël schendt de mensenrechten ook, maar daar doet het Westen niet moeilijk over. We should call a spade a spade. De Europese regeringen en de VS-beleidsmakers hanteren een dubbele standaard: er is geen reactie van Europa of de VS op de vele schendingen van de VN- resoluties door Israël, op de vele Palestijnse gevangenen zonder rechten, of op het feit dat Palestijnen geen toegang hebben tot onderwijs. Die schandalige houding is een volledig verkeerd signaal naar de Arabische wereld. Daarom moet de taal, de manier waarover men over het conflict spreekt veranderen. Je moet een koe een koe noemen (call a spade a spade)."

Barghouti: "Er veranderde eigenlijk niet veel toen Hamas in 2005 de verkiezingen won. Hamas won vooral omdat er veel nepotisme was en door andere factoren. Hamas en Fatah vormden een regering van nationale eenheid die bestond uit het niet-extreme deel van Fatah en ook uit het pragmatische, niet-extreme deel van Hamas. Samen vormden ze 69 % van het Palestijnse electoraat. Hamas en Fatah pleegden vanaf toen gedurende twee maanden geen geweld, maar Israël deed dat wel. Het is niet de Palestijnse verantwoordelijkheid dat het fout ging in het verleden. Het is voor Israël blijkbaar bovendien nooit goed. Wanneer we een een-staten- oplossing of een twee-staten-oplossing willen dan keurde Israël het steeds af."

Van Broeckhoven is het daar grotendeels mee eens, maar hij zegt ook dat er aan de andere ook veel corruptie is binnen Fatah. Verder geef hij toe dat de Europese Unie honderden miljoenen euro’s spendeerde zonder voldoende aandacht te schenken aan het feit of die gebruikt werden om aan de basisbehoeften van de Palestijnen te voldoen. De Gucht bezocht als eerste buitenlandminister vanuit de EU zijn collega van het Nationaal Initiatief. Daardoor zorgde hij voor een -weliswaar kleine- wijziging in het Europese denken, zegt Van Broeckhoven. "Maar de situatie verslechterde, waardoor de gematigden geïsoleerd raakten. Europa en België probeerden wel steeds voor een oplossing te zorgen, maar de situatie was steeds zeer moeilijk. België zet zich nu verder in door de burgers te helpen en door de grensposten zo veel mogelijk open te houden."

Pappé (Ironisch): "Ik ben zeer blij met de Europese liefdesbetuigingen! En wat ben ik blij als er Belgische grenswachters aan de checkpoints staan, welkom! Ook ben ik zeer blij dat men Blair naar ons stuurt om ons te helpen. Uitgerekend Blair, die samen met de VS de Arabische wereld choqueerde door zijn militaire acties. Dracula Blair, noem ik hem daarom. Ik vraag me daarom ook af of het cynisme in deze materie soms erger is dan de domheid - of is het omgekeerd?

"Het Westen boycot Hamas, maar waarom koopt men eigenlijk nog producten van Israël, dat een nucleaire grootmacht is die kan vergeleken worden met Frankrijk, en die met zware militaire middelen een bevolking onder de knoet houdt? Het Europees Parlement moet eindelijk eens echte actie ondernemen, in plaats van zoveel te discussiëren en te vergaderen!"

Barghouti: "Er moet ook niet gewoon meer overleg gebeuren, maar de taal moet veranderen -zoals ik eerder zei- en de EU moet zelf een standpunt innemen dat anders is dan dat van de VS." Hij is bovendien verbaasd dat enkele Europese regeringen een gezamenlijke oplossing van de 26 andere EU -leden hebben kunnen blokkeren. Een ander probleem: "Hamas maakte een denkfout en viel in een val: ze denken dat er een Palestijnse Autoriteit is, maar die is er niet echt zolang de bezetting nog bestaat", zegt Barghouti. "De oplossing is daarom moeilijk , maar een stap in de goede richting is om opnieuw naar de Palestijnse bevolking te gaan en die te bevragen.Op die manier zal de democratie aanvaard worden."

"Het verzet is iedere Palestijnse baby die wordt geboren, ieder ziekenhuis dat gebouwd wordt. Verder bestaan, dat is het verzet. Het ergste is dat het conflict de waardigheid van de Palestijnen aantast. Maar, we willen onze bezetters ook bevrijden van het apartheidssysteem waarin ze leven. Het is immers onmogelijk dat alle Israëliërs trots zijn op het negentiende- eeuws apartheidssysteem waarin ze leven. Daarom zijn ook zij niet vrij. We moeten constructief denken, en ook hen bevrijden."