han14 april 2008 – 12:24

Het heeft gekriebeld. Dat durf ik eerlijk toegeven. Op heel wat plekken kan je immers al weken of dagen de nieuwste dEUS CD illegaal downloaden. Je struikelt haast over het aanbod aan illegale downloads van "Vantag pont" zoals "Vantage point" op sommige sites verkeerdelijk wordt gespeld.

En alsof dat nog niet genoeg was, konden we de CD ook legaal dagenlang gratis beluisteren op de website van een groot Nederlands biermerk. Werkelijk, er was tijd genoeg om de nieuwste van dEUS meerdere malen opnieuw te beluisteren, te laten bezinken, en nog eens te beluisteren. De kwaliteit van de stream was niet altijd even goed, ... maar op zich is ook dat een goede test. De meeste mensen zullen de nieuwste van dEUS immers niet beluisteren op een HiFi-stereo-installatie maar op hun MP3-speler, een radio, Last.fm, ... Dankzij Last.fm konden we CD echt een paar dagen laten rusten, rijpen, en dan nog eens herbeluisteren.

Waar is de rock'n roll gebleven?

Met de komst van Mauro zou je verwachten dat het rock'n roll-gehalte van dEUS zou gestegen zijn. Maar wat blijkt? Die van dEUS lijken zichzelf zo serieus te nemen dat ze soms klinken als Pink Floyd, Genesis en soms ook wel Midnight Oil.

Toen ik mijn vriendin liet meeluisteren was haar commentaar: "Van dEUS verwacht ik betere én meer rock'n roll". Toen ik haar opwierp dat ze misschien net zoals ik meerdere keren moest luisteren antwoordde ze: "Ja, ja, ik weet het: alles went". Ze heeft natuurlijk niet helemaal gelijk, goede muziek vraagt soms meer dan één luisterbeurt voor je het kan smaken. Maar ze heeft wel gelijk: van dEUS had ik inderdaad ook meer en beter verwacht.
Ik mis de knipogen, het parafraseren van helden, ... zowel in de muziek als in de teksten die me allemaal bloedserieus lijken. Ook de manier waarop de hele promo wordt georkestreerd geeft aan dat die dEUS zichzelf en hun muziek wel heel serieus nemen. Het lijkt wel of men zichzelf en zijn muziek niet meer kan relativeren.

Ok, er zijn nog bands die muziek maken serieus nemen. De meesten daarvan nemen ook hun publiek serieus. Radiohead bijvoorbeeld, die vinden het terecht ook niet nodig om hun sociale engagement in elke song te verwerken. Net zoals die van dEUS bewijzen ze op en naast het podium voldoende hun sociale bewogenheid. Mauro op het podium voor de Ford arbeiders, Barman als trekker van 0110 om de meest voor de hand liggende momenten op te noemen. Maar die van Radiohead nemen hun publiek echt serieus en laten hun communicatie en relatie met hun publiek niet afhangen van de promomachine van een naar winst hongerende platenmaatschappij.

When she Comes Down
Een dEUS-song zonder meer. Niet hun beste maar zeker een leuke song. Persoonlijk vind ik het iets te glad te gepolijst. Maar dat gaat een beetje op voor de hele CD. In De Morgen schrijven ze over de typische gelaagdheid van dEUS. Het is inderdaad leuk als je na 10 keer beluisteren nog ergens een laagje ontdekt dat je eerst niet was opgevallen. Bij deze CD heb je soms de indruk dat het daarom te doen is. Een rif wordt uitgesponnen, herhaald, ... Het arrangement hier en daar wat genuanceerd, een laagje meer of minder, ...

Oh Your God
Rock Country aldus de bandleden. Ik kan het wel smaken, misschien ook wel omdat het meest rock'n roll-nummer is van de CD. Het nummer wordt gedragen door een verstoorde of verhakte Bo Diddley beat. Er is een mooie brug en mooi refrein die de song opbreken. Een echte klassieke pop- of rocksong dus.

Eternal women
Een pareltje. Het zou me niet verbazen als dit een heuse radiohit werd op Radio 1. Ik vind het een mooie, broze song. Het is misschien een beetje voorspelbaar als je dEUS al wat langer kent, maar dat is hier misschien juist het leuke. De viooltjes moesten er van mij niet bij, met een paar laagjes minder zou de song volgens mij beter tot zijn recht komen. Maar dat is wel een heel persoonlijke kwestie.

Favorite game
Alweer een song van Tom. De helft van de nummers op de CD zijn trouwens nummers van Tom Barman. Een nummer waar een zeker dreiging van uitgaat. Zeer strak ingespeeld, een laagje dreigende gitaren waarover Tom een beetje broos zingt.
Mauro zegt op de Last.fm dat hij een rif-man is en eigenlijk niet zo goed is in het schrijven van songs. Ik durf dat tegen te spreken maar op deze CD denk ik dat hij spijtig genoeg enkel een paar fantastische rifs heeft aangedragen. Het probleem is precies dat één goede rif nog geen goed nummer is, ook al blijf je die rif eindeloos herhalen. 'Smoke on the Water' schijnt de beste rif aller tijden te bevatten, maar ik vind het een draak van een song. Dat gevoel had ik ook een beetje bij 'Favorite game': de rif is fantastisch, maar dan zijn we ook uitgepraat over dat nummer.

Als we aan Slow (of Vantage point) zijn toegekomen moet je even doorbijten. Misschien ligt het aan mij hoor, maar de song roept me vooral herinneringen op aan foute jaren 80-muziek stijl. Dat kan leuk zijn voor een fuif, maar dat is het niet als je weet dat de makers het menen. Ik moest spontaan denken aan Vienna van Ultra Vox. Net zoals bij die jaren '80 songs wordt het nummer iets beter als je er de video bij ziet. The Vanishing of Maria Schneider is meer van hetzelfde. Het zou volgens de makers herinneringen aan David Bowie's Heroes en de muziek van de jaren '70 (begin 80) periode moeten oproepen, ... *Uplifting*, maar dat ontgaat me. Die periode is bij Bowie en veel andere rockbands best spannend maar deze song vind ik saai.

The architect werd in De Morgen omschreven als de slechtste dEUS-song ooit. Heh... dat kan tellen. Ik had de song al meerdere keren op de radio gehoord maar was me er eerst niet van bewust dat hij van dEUS was. Ik dacht dat het om een song van Midnight Oil of een afkooksel daarvan ging.

Is a robot is volgens mij één van de zeldzame pareltjes op deze CD. Het wringt hier en daar, de song krijgt een paar onverwachte wendingen, toch kan je hem hardop meezingen, een knipoog naar Mano Chao, ... ook na 5 keer blijft het leuk en spannend om naar te luisteren. Een echte dEUS-song dus. http://www.last.fm/music/dEUS/_/Is+a+Robot. Je moet wel eerst luisteren naar een stukje interview met de bandleden, maar het is een boeiend stukje, veel boeidender dan wat ik tot nu toe kon lezen over de CD omdat de interviewer niet zijn best doet om zichzelf op het podium te plaatsen maar hen bevraagt over hoe ze opnemen, welke impact Pro Tools heeft op hun werk, ...

En de rest van de CD. Die van dEUS vinden zelf Smokers Reflect één van de mooiste songs die Tom ooit schreef. Ik geef het op. Het zal wel aan mij gelegen hebben. Ik ga nu even de nieuwste van Radiohead, een iets oudere van Gorillaz, en London Calling van The Clash opleggen, in die volgorde. De eerste twee omdat ik het gevoel had bij Vantage Point dat sommige nummers een flauw doorslagje waren van nummers op die albums, dat wil ik toch eens goed beluisteren, en de laatste om te bewijzen dat er in jaren '80 ook veel goede muziek werd gemaakt.

Het album sluit af met Popular Culture

Conclusie

Ik ga de CD niet kopen. Maar dat is niet omdat ik CD slecht zou vinden, en wel integendeel. Ik koop hem niet uit protest over de manier waarop dEUS zijn fans overlaat aan de promo machinne van een platenmaatschappij. De beste songs zal ik wellicht voldoende horen op de radio of op Last.fm.

Toch ook dit:
Ik heb de indruk dat de CD last heeft van het serieux dat die dEUS zichzelf toemeten enerzijds en dat anderzijds Pro Tools een iets te belangerijke rol heeft gespeeld bij het totstandkomen van het album. Soms kan je haast meeluisteren hoe laagjes (layers) worden aan en afgezet, dat is leuk voor één keer, maar voor een heel album?
Ik hoop vooral dat de Vlaamse muziekpers voor één keer wat kritisch zal zijn tegenover Tom Barman en de zijnen. Het is misschien, zoals met die andere Tom, nodig dat ze er eens op gewezen worden dat het onvoldoende is om als beste band van Vlaanderen door het leven te gaan, maar dat je dat ook moet bewijzen. Tom Boonen was alvast gevoelig voor die kritiek en won vandaag Parijs-Roubaix, hopelijk slagen Tom Barman en de zijnen daar ook in. Maar daarvoor zullen een aantal journalisten even hun "joepie, ik hoor erbij"-gevoel opzij moeten durven zetten.

It's only rock'n roll: een beetje zelfrelativering zou soms op zijn plaats zijn.

Noot: Ik had deze recensie graag eerder gepubliceerd als statement. Maar ik had gewoon wat tijd nodig. Tijd om het te laten bezinken, te herbeluisteren, af te toetsen bij vrienden, ... zoals je dat doet met een CD. En misschien ook wat tijd om mijn kwaadheid omwille van de promo en de manier waarop er met pers, fans en luisteraars wordt omgesprongen niet te verwerken in de recensie. Ik publiceer ze alsnog daags voor de nieuwe Humo uitkomt, een dag voor het dEUS-management en hun promomachine het licht op groen zetten.