Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Nieuwe onthullingen in "Fortisgate"

Nieuwe onthullingen in "Fortisgate"

24 JUNI 2009 – Nieuw wapenfeit in ‘Fortisgate’. De rechter die ervan werd verdacht het Fortisarrest te willen saboteren, Christine Schurmans, stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het is ongezien dat een rechter de Belgische staat voor de internationale rechter daagt wegens handelingen van de hoogste magistraten en het parlement. En het is de eerste keer in de Europese geschiedenis dat de hoogste magistraat van een land beschuldigd wordt van schendingen van de rechten van de mens.

Londers.jpg

Ghislain Londers (links) met Prins Filip

Dankzij bepaalde gegevens die op woensdag 24 juni 2009 (tenzij anders vermeld) in de traditionele media werden vrijgegeven, is het nu mogelijk om twee lecturen van ‘Fortisgate’ duidelijk van elkaar te onderscheiden: enerzijds de lectuur die sinds midden december 2008 dominant aanwezig was in de traditionele media, anderzijds een onthullende kijk op de zaak die pas nu, op basis van nieuwe informatie uit Schurmans’ verzoekschrift, aan bod komt.

Intussen is premier Leterme afgetreden en de heronderhandelde verkoop van Fortis aan BN Paribas achter de rug. De schandaalstorm die eind vorig jaar over ons land en ’s lands media trok, is al lang gaan liggen. Maar misschien loont het toch nog de moeite om aandacht te besteden aan een alternatieve lectuur van heel de Fortisgate, waartoe de recent bekendgemaakte elementen nopen.

De algemeen aanvaarde, dominante lectuur omtrent ‘Fortisgate’ berust op een complotscenario: gebruik makend van onrechtmatig verkregen informatie, m.n. door een schending van het geheim van het beraad door Fortisrechter Schurmans, zouden de advocaten van de Federale Participatie– en Investeringsmaatschappij (FPIM) getracht hebben een voor de regering-Leterme negatieve beslissing te vermijden d.m.v. de neerlegging van een verzoekschrift tot heropening der debatten op 11 december 2008. Met hetzelfde doel voor ogen zou Schurmans zich ziek hebben gemeld (de pers plaatste gretig aanhalingstekens rond die “ziekte”) en geweigerd hebben het Fortisarrest van 12 december 2008 te ondertekenen.

Deze complottheorie werd op 16 december gelanceerd in een zogenaamde “kwaliteitskrant”, daarbij geïnformeerd door “insiders” (cf. link 1), kreeg extra voedsel met de brief van Leterme op 17 december 2008, waarin hij schreef dat de echtgenoot van Schurmans zijn kabinetchef had geïnformeerd over een “plotse wijziging” in de “besluitvorming”, en werd kracht bijgezet door de nota van de eerste voorzitter van het Hof van Cassatie Londers van 19 december 2008, waarin deze schreef dat Schurmans “het geheim van het beraad klaarblijkelijk had geschonden”. Kortom, op basis van door de magistratuur gelekte informatie zou de uitvoerende macht getracht hebben druk uit te oefenen op de rechterlijke macht.

De andere – totnogtoe nagenoeg onbesproken – lectuur zou er één zijn van druk bínnen de magistratuur. Op basis van gegevens die pas nu aan het licht komen door de klacht die Schurmans bij het EHRM heeft neergelegd, schrijft Knack op woensdag 24 juni dat de Kamervoorzitter van Schurmans, rechter van het Hof van Beroep Paul Blondeel, haar op 7 december 2008 per e-mail liet weten dat het hof van beroep zich, ook volgens het hof van cassatie, niet aan het recht mocht vasthouden: “La dernière chose à faire dans un référé c’est de s’agripper aux règles de droit. On n’est pas dans le droit et la cour de la cassation n’a cessé de le répéter.”

Dit revelerende gegeven werpt de vraag op welke onwettelijkheid dan wel op het spel stond en beschermd moest worden. Verder schrijft Knack dat Schurmans op 10 december 2008 door Blondeel “uit het beraad gesloten werd” waarbij haar collega en Kamervoorzitter Blondeel, volgens La Libre Belgique, haar zelfs fysiek belaagde. Niet alleen deze omstandigheid, maar ook de ziekte van Schurmans (vastgesteld in een medische diagnose die volgens recente artikels van Knack en De Standaard twee keer door controlegeneesheren werd bevestigd, hoewel dit ten tijde van de feiten zelf in geen enkele berichtgeving werd vermeld), maakte het illegaal voor haar het arrest te ondertekenen, wat ze dan ook niet heeft gedaan.

Het gaat immers niet om de vraag of Schurmans fysiek in staat was om een krabbel op papier te zetten, als was die handtekening louter een formaliteit (zoals het door Schurmans’ collega-rechters en door de media verkeerdelijk werd voorgesteld), maar om de vraag of haar medische toestand het toeliet om een lijvig en buitengewoon belangrijk arrest te lezen. Want ja, ook rechters worden verondersteld te weten wat ze ondertekenen. Ondanks haar ziekteverlof vanaf 10 december 2008 (in de media overigens herhaaldelijk foutief gedateerd vanaf 12 december) en de uitsluiting uit het beraad, poogde men op 12 december 2008 om Schurmans een arrest te laten tekenen dat ze niet had kunnen lezen, gezien haar ziekte. En dit terwijl de wet voorziet dat de handtekening van een zieke rechter eenvoudigweg niet vereist is voor de geldigheid van het arrest.

Dat Schurmans’ handtekening blijkbaar toch met alle macht moest worden verkregen, was – aldus het verzoekschrift van Schurmans voor het Hof van Straatsburg – om te verbergen dat de rechtsgang onwettelijk verliep. Moest ze hebben getekend, dan zou ze immers onrechtstreeks ook de onrechtmatige werkwijze van de 18de kamer hebben onderschreven waarvan ze getuige en slachtoffer was geweest, en zou ze deze niet meer aan de kaak kunnen stellen. Volgens een e-mail van haar korpsoverste Guy Delvoie was de handtekening overigens enkel vereist opdat ‘het imago van het Hof’ niet geschaad zou worden (cf. link 2). Om haar handtekening onder het onrechtmatig tot stand gekomen arrest te verkrijgen gingen Blondeel en de derde rechter van de 18e kamer, Salmon, tot bij haar thuis en schakelden ze daarbij zelfs de lokale politie in (cf. ‘hilarische zoektocht naar zieke rechter’, De Standaard 5/3/09). Desondanks vingen ze bot.

Als we Schurmans’ verontrustende relaas in haar verzoekschrift voor het Hof van Straatsburg enig geloof schenken, rest natuurlijk nog de vraag waarom de echtgenoot van Schurmans, De Groof, contact heeft opgenomen met D’Hondt, kabinetschef van Leterme. Hier is het interessant vast te stellen dat de inhoud van de hoorzittingen in de parlementaire onderzoekscommissie met de betrokkenen, De Groof en D’Hondt, in de media nauwelijks of zelfs helemaal niet aan bod is gekomen. De letterlijke weergaves ervan zijn wel te raadplegen op de website van de Kamer van Volksvertegenwoordigers (cf. link 2).

Volgens deze bron zou De Groof op eigen initiatief contact hebben opgenomen met D’Hondt omdat zijn vrouw het hof wou verlaten, en hij wou vernemen of een tussentijdse oplossing mogelijk was bij de commissie Lamfalussy. Hierbij zou hij gewag hebben gemaakt van de onaanvaardbare werkwijze binnen justitie, die inderdaad op een dramatische wijze de besluitvorming zou hebben geaffecteerd. D’Hondt getuigde onder ede dat deze contacten voornamelijk om “persoonlijke problemen” gingen en dat hij, na de contacten met De Groof, “geen enkel, maar dan ook geen enkel contact [heeft] gehad met wie dan ook die met dit dossier te maken had of daarbij betrokken was”.

Maar als het D’Hondt niet was die de geheime informatie uit het beraad heeft doorgespeeld, wie dan wel? Tenzij D’Hondt meineed pleegde, zijn er volgens deze lectuur twee (tenzij andere, ongekende) mogelijke lekken, die in de artikels van La Libre Belgique en Knack worden vermeld. Ten eerste blijkt dat vijf experten die potentieel door het arrest op 12 december konden worden aangewezen, reeds op 9 december 2008 – 3 dagen voor het officiële uitspreken van het arrest – gecontacteerd waren geweest door Blondeel. Ten tweede werd op donderdag 11 december 2008, op vraag van Blondeel, ook de Commissie voor Bank- en Assurantiewezen door Guy Delvoie al op de hoogte gebracht van de inhoud van het arrest, dat pas ’s anderendaags met veel moeite en zonder de instemming van de derde rechter zou worden uitgesproken.

In het licht van deze nieuwe informatie, die de mogelijkheid opent dat niet Schurmans, maar wel Blondeel en/of Delvoie het geheim van het beraad hebben geschonden en informatie hebben gelekt (zij het, wellicht, vanuit heel andere motieven dan de CD&V-lievendheid die Schurmans werd toegeschreven), is de terugblik op Schurmans’ publieke veroordeling door haar oversten binnen justitie, door de parlementaire onderzoekscommissie én door de eenzijdige berichtgeving van de media eind vorig jaar, des te wranger. Dat Londers in zijn nota van 19 december het principe van vermoeden van onschuld tegenover haar heeft geschonden – een juridisch beginsel dat hem nochtans niet onbekend zou moeten zijn –, waardoor Schurmans’ rol als enige echte rechterlijke zondebok in de Fortisgate werd geconsolideerd, is wellicht meer dan een menselijke vergissing. ‘For a blunder, that’s too big.’

Hoe het ook zij, het optreden van Londers als voorzitter van het Hof van Cassatie maakt het begrijpelijk dat het Hof van Straatsburg voor Schurmans de enige weg lijkt om respect te vragen voor de rechten van mens, zoals het recht op verdediging en op een eerlijk proces. Want hoe zou Schurmans voor België‘s rechtbanken nog een eerlijke kans kunnen krijgen, terwijl de meest prominente vertegenwoordiger van dat het hoogste Belgische Hof in naam van dat Hof al een standpunt heeft ingenomen en in de feiten een eenzijdig oordeel over haar heeft geveld, zónder proces?

Een verzoekschrift voor het Europees Hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg kan normaal gezien pas worden behandeld wanneer alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput, en hierin ligt de mogelijkheid dat Schurmans’ klacht (voorlopig) onontvankelijk wordt verklaard. Maar zelfs dan blijft de symbolische waarde van dit verzoekschrift – dat het aandurft de hoogste vertegenwoordigers van de rechterlijke en parlementaire orde in ons land aan te klagen voor het schenden van enkele van de meest fundamentele rechten van de mens – overeind.

(1) http://www.demorgen.be/dm/nl/989/Binnenland/article/detail/554275/2008/1...
(2) http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/comm/fortis/Lijst_hoorzittingen...
http://www.dekamer.be/kvvcr