Bram17 januari 2010 – 18:31

Solidariteit met de FAU* van Berlijn

*Freie Arbeiterinnen- und Arbeiter-Union

Op 11 december 2009, werd de FAU Berlin (FAU-B) verboden zich nog een vakbond te noemen. Deze beslissing werd genomen door de Berlijnse Landsrechtbank (Landgericht Berlin) zonder een hoorzitting. De FAU-B werd zelfs niet op de hoogte gebracht dat de Neue Babylon GmbH, verwikkeld in een arbeidsconflict met de FAU-B, gerechterlijke stappen tegen hen had ondernomen. De beslissing van de rechtbank gaat verder dan het ontzeggen van syndicale rechten aan de FAU-B binnen de Babylon cinema. Vanaf nu mogen ze zich geen vakbond meer noemen!

Achtergrond

Sinds juni 2009 zijn de FAU-B en zijn plaatselijke groep in een arbeidsconflict voor een collectieve arbeidsovereenkomst met de enige half-gemeentelijke cinema in Berlijn, die met openbaar geld gesubsidieerd wordt en waar hongerlonen en een gebrek aan arbeidsrechten de regel zijn. In de cinema is een groot deel van het personeel bij de FAU Berlin aangesloten. Dit arbeidsconflict, het eerste grotere arbeidsconflict waarbij het FAU-B is betrokken, het is een vrij kleine en jonge vakbond, heeft een grote weerklank gekend in Berlijn maar ook in de hele Bondsrepubliek. Anarcho-syndicalisten in een arbeidsconflict, een sterk gemediatiseerde en efficiënte boycot, verregaande en vernieuwende eisen evenals een voor Duitsland ongewone deelname van het personeel zelf, hebben een grote indruk gemaakt op het publiek. Toen de druk zo groot werd dat de directie niet meer om onderhandelingen heen kon, kwamen de politieke wereld en de DGB-vakbond ver.di tussenbeide, een vakbond die niet verankerd is in het bedrijf en die zonder mandaat onderhandelingen met de directie aanging. Ondanks hun verontwaardiging werden de werknemers hier niet bij betrokken.

Intussen is bekend dat hierachter een akkoord steekt tussen ver.di, de politieke wereld en de directie, die daarmee de FAU-B buiten spel willen zetten en de rust in het bedrijf herstellen. Het personeel en de FAU-B hielden zich echter niet koest. Er volgden verschillende juridische aanvallen en een lastercampagne van ver.di tegen de FAU. Zo werden eerst actiemiddelen zoals de boycot gerechterlijk verboden en het "vermogen te onderhandelen over collectieve arbeidsvoorwaarden" ("Tariffähigkeit", in Duitsland een voorwaarde om arbeidsconflicten te mogen aangaan) van de FAU werd in twijfel getrokken. Tegelijkertijd werden andere processen gevoerd tegen de vrijheid van meningsuiting van de FAU. Ook daardoor liet de FAU zich niet afschrikken. Dit alles leidde tenslotte tot het nieuwste vonnis, dat de FAU als vakbond zo goed als verbiedt.

De situatie in Duitsland

De FAU Berlin heeft er vanaf het begin op gewezen, dat het in dit arbeidsconflict, hoe klein het ook moge wezen, niet alleen om betere arbeidsvoorwaarden, maar ook om de vakbondsvrijheid in Duitsland gaat. In Duitsland bestaat er sinds 1933 geen traditie meer van een strijdbaar syndicalisme of vakbondsbeweging. De zogenaamde "eenheidsvakbond" DGB heeft er een monopolie (corporatisme), die door de rechtspraak nogal beschermd wordt en het voor alternatieve vakbonden zo goed als onmogelijk maakt zich te manifesteren. Zelforganisatie en decentralisatie zijn als eigenschappen van vakbonden in Duitsland van rechtswege niet beschermd of gewild.

In dit bescheiden arbeidsconflict van de FAU Berlin wordt voor de eerste keer in de Bondsrepubliek aangetoont dat er een syndicaal alternatief bestaat. Blijkbaar kan dit door de staatsvakbond en de politieke wereld niet geduld worden en zijn ze bang zijn dat het zich als een lopend vuur zal verspreiden. In deze contekst is het illegaliseren van het vakbondswerk van de FAU-B te begrijpen. Dit vonnis wil impliciet zeggen dat het in Duitsland niet mogelijk is om van rechtswege erkende vakbonden van de grond af op te bouwen, terwijl het statuut van vakbond paradoxaal genoeg afhangt van die erkenning. Arbeidsconflicten die men toch aangaat, zonder het officiële statuut van vakbond, leiden tot zware juridische gevolgen. Zo werd de FAU twee keer veroordeeld tot een dwangsom van 250.000€, of een gevangenisstraf bij het overtreden van het verbod. Een legaal vakbondswerk is door het huidige vonnis voor de FAU Berlin NERGENS mogelijk. Daarmee zien de Duitse anarcho-syndicalisten zich opnieuw, na 1914 en 1933, bedreigd met een verbod.

Het schandalige karakter van dit vonnis blijkt ook uit het feit dat het volgde op een kortgeding waarbij de FAU niet gehoord werd of zich kon verdedigen. Dit terwijl er in Duitsland geen heldere juridische omschrijving van een vakbond bestaat en dat de machtigen blijkbaar naar believen over de vakbondsrechtspraak kunnen beschikken. Hoewel ook de Bondsrepubliek Duitsland een aantal conventies van de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie) heeft geratificeerd, zijn die in de praktijk niet geldig. De staatsvakbonden en intussen ook de werkgevers dikteren wat een vakbond is. Zelfs in het keizerrijk van de 19de eeuw of de jaren 20 hadden de vakbondsmensen meer rechten tot hun beschikking. Daarmee kan je de toestand in Duitsland vergelijken met bijvoorbeeld het vakbondsvijandige Turkije.

Er is natuurlijk ook de mogelijkheid dat het vonnis herzien wordt. Maar de FAU Berlin maakt zich hierover weinig illusies. Intussen blijkt alles mogelijk. De politieke inmenging in deze zaak, het verzoek elk vakbondsalternatief in de kiem te smoren, is overduidelijk.

De gevolgen

De reikwijdte van het vonnis is al aanzienlijk, en zou het zou een catastrofe zijn als het de regel wordt. De FAU Berlin kan sinds 11/12/2009 als een illegale vakbond beschouwd worden. In de praktijk kan het vonnis ook naar de hele FAU in Duitsland uitgebreid worden. De jurisprudentie zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de hele vakbondsbeweging en de rechten van de werknemers. Na dit vonnis is om het even welk vakbondsalternatief in Duitsland van nu af aan niet meer op te bouwen. Deze zaak is een nieuwigheid in de anti-syndicale strijd in Duitsland. De werkgever kan hiermee niet alleen zelf een vakbond kiezen, maar ook bepalen wat een vakbond is. Zelforganisatie van werknemers, in Babylon of elders, wordt illegaal gemaakt, de ontmoediging van de werkende klasse nog meer geïnstitutionaliseerd. Door zijn gebrek aan solidariteit is de vakbond ver.di mee schuldig aan dit vonnis. Uiteindelijk hebben ze zwart op wit duidelijk gemaakt dat ze de FAU als concurrentie zien en voorgaan in de strijd tegen hen.

Informatie: http://www.fau.org/verbot

contact Centre Libertaire: 0494/76.66.25 (laat een boodschap achter) centrelib@anarchie.be

contact FAU Berlin: Lars Röhm | faub5@fau.org | +49 1577-8491072