Wat meteen opvalt in deze stad is het contrast. Een contrast dat ook zichtbaar is in de bouwtijl. Het Noorden botst er op het Zuiden, merkte de bekende Franse schrijver Victor Hugo ooit op. De Spaanse invloeden vloeien er over in de Germaanse invloeden. Het onlangs weer geopende belfort is daar een mooi voorbeeld van. Het contrast merk je ook in de sfeer. Je zit hier vlakbij Frankrijk. Dat kan je zelfs zien aan de nummerplaten. Navo-hoofdkwartier van Shape is ook vlakbij. Dat merk je dan weer aan de Engels-Amerikaanse aanwezigheid. Er hangt bovendien een mediterrane sfeer waaraan de Italiaanse immigratie niet weinig heeft bijgedragen. Dan is er ook nog de aanwezigheid van niet-EU-migranten. Slechts iets meer dan 200 van de 1043 potentiële kiezers heeft zich voor de toekomende verkiezingen ingeschreven.

Een ander contrast is dat tussen het toeristische aspect van de stad – en de economische gevolgen die daar mee samenhangen – en de sociale moeilijkheden waarmee Mons blijft worstelen. Om een voorbeeld te geven, in 2003 moest 18,4 % bevolking rondkomen met een inkomen van minder dan 10.000 euro. Het gemiddeld bruto-inkomen lag rond de 23 000 euro. Alleen in de arme gemeenten van de Borinage (Quaregnon, Frameries, Colfontaine, Boussu, Dour) is het nog lager.

Een van de neteligste problemen is de huisvesting. Sinds 2000 is de verkoopprijs van een woonhuis of een appartement met 38 % gestegen. Een groot aantal mensen beschikt niet over voldoende middelen om een woonplaats te betalen. Ze staan op een wachtlijst om een sociale woning te krijgen. Gerry, lid van het CCLP (Comité Consultatif pour les Locataires et les Propriétaires) : “Deze mensen moeten soms zes maanden tot een jaar wachten voordat ze iets krijgen. Ik heb mij moeten bezighouden met mensen die uit hun huis werden gezet omdat ze niet hun huur betalden. Een gezin met twee jonge kinderen. Vier en zes jaar oud. Als men ‘Mons, socialistische stad’ zegt, zet ik daar een vraagteken achter. En als ik met socialisten spreek die me zeggen :'Tussen de MR en ons zijn er geen grote verschillen’, wordt ik daar ongemakkelijk van. Men is bijvoorbeeld van plan de torens van Ghlin af te breken. Maar vervangwoningen werden nog niet gebouwd. Dus weten we niet waar de mensen die nu in de torens naar toe moeten. En we weten nog niet eens wanneer die blokken zullenafgebroken worden. Als ze in de winter worden neergehaald, waar moeten we dan de mensen huisvesten die erin wonen? Er is onverschilligheid, vind ik. En je krijgt geen concreet antwoord op je vragen. Ze schuiven de zaak voor zich uit. Deze blokken moesten al drie jaar geleden afgebroken worden en tot dusver werd niets gedaan”.

In de torens van Ghlin klinken bittere verwijten. Terwijl ik foto’s maak bij blok 23-24, komt een groep inwoners spontaan naar me toe. Nadat ik verteld heb wat ik aan het doen ben, storten ze hun hart uit. “Het is niet omdat omdat je in een sociale woning woont dat je niks bent”, zegt een jonge vrouw met haar kleine meisje in een buggy. “Ze laten ons in de steek gelaten, behalve als we moeten betalen. Dan staan ze er wel! ”, beweert een oudere vrouw die al 28 jaar in de torens woont. De jonge vrouw somt een reeks klachten op. Het balatum in haar flat werd al 7 jaren niet vervangen en is bovendien zeer breekbaar en zit vol gaten. De kranen worden niet meer hersteld. De gangen zijn niet meer onderhouden. In de zolder rotten “duizenden dode vogels”, omdat de bevoegde diensten al lang niet meer gekomen zijn om de boel op te ruimen. De bewoners voegen er aan toe dat de torens niet meer beschermd zijn tegen ratten en kakkerlakken. De jonge vrouw toont mij de veiligheidsdeur en benadrukt dat ze vier maanden hebben moeten wachten voordat die hersteld werd. Ze wijst mij een persoon aan die vijf jaar heeft moeten wachten op een nieuwe badkamer. Haar meubels, in slechte staat, werden al verscheidene jaren niet vervangen. Er zijn ook veel diefstalen en mondelinge – en soms zelfs lichamelijke – agressies. De verwijten zijn heel bitter ten aanzien van de politici “die gouden bergen beloven omdat het verkiezingstijd is”. Gezien het feit dat de Torens binnekort afgebroken moeten worden, “proberen ze de mensen waar dan ook onderdak te bieden, in de meest ongelofelijke plaatsen”. En daar bovenop komt ook nog de sociale stigmatisering. Een man vertelt ons dat hij eens een huis gezocht heeft : het werd hem geweigerd zodra hij vermeld heeft dat hij in de torens van Ghlin woonde.

Joëlle Kapompole is gemeenteraadslid en was in 2000 'openingskandidate' op de lijst van de PS. Ze geeft toe dat de huisvestingsproblemen reëel zijn. “Dat bevordert de hopeloosheid, die de grondstof van extreem rechts is”, onderstreept ze. Volgens haar moet de politiek er voor zorgen dat er werk is. Via de universiteiten, de renovatie van ons erfdeel en ook via hernieuwbare energie kunnen er nieuwe jobs worden gecreëerd. Er zijn inderdaad twee universiteiten in Mons: de Faculté Universitaire Catholique de Mons (FUCAM) en de Université d’Etat Mons-Hainaut (UMH). Ze maken van Mons een studentenstad, wat ook bijdraagt aan het contrast van de stad.

Er bestaat dus onbetwistbaar een zeker ongenoegen tegenover de huidige bestuursploeg. Volgens de mensen die ik ondervroeg gaan de verwijten in allerlei richtingen. Sommigen klagen over de excessieve belastingen, anderen verwijten de burgermeester dat hij meer aandacht heeft voor de belangen van de deelgemeente Jemappes-Flénu dan voor de rest van de stad.

Joëlle Kapompole : «De traditionele partijen zijn medeverantwoordelijk voor de opkomst van extreem rechts. Als je verkeerde beloftes maakt of als je daden pleegt die in tegenstelling zijn met jouw fundamentele waarden, dan willen de mensen je daarvoor electoraal afstraffen. Maar ze kiezen daarbij wel voor partijen die voor iederen gevaarlijk zijn, niet alleen voor de migranten.Daarom probeer ik de mensen te laten inzien wat de ware antisociale aard is van extreem rechts. Ik baseer mij daarbij op de campagne van het ABVV ‘Avec l’extrême droite, c’est toi la cible’. Maar het gevaar bestaat dat extreem rechts nog groeit. Dat besef ik als ik op de markten ga. Dat is mijn vorm van levenslang leren. Ik ben blij als ik de intiatieven zie van de verenigingswereld om extreem rechts te bestrijden. »

Het blijft afwachten of dat voldoende zal zijn. Het discours van extreem rechts zal opnieuw luider klinken, ook al mogen ze niet onder de naam FN deelnemen aan de verkiezingen. De traditionele partijen staan niet ver van de hoek waar de klappen zullen vallen. De gemeenteraadsverkiezingen zullen een aantal trends helpen begrijpen. Trends die waarschijnlijk – zo valt te vrezen – alleen maar belangrijker zullen worden.