Vredesactie29 november 2006 – 14:45

In de Comprehensive Political Guidance herkauwt de NAVO zijn oude Strategische Concept maar slaagt er niet in zich daarmee meer politieke relevantie te geven. Het wil klaar zijn voor allerlei missies, van licht tot zwaar, maar kan niet aangeven waar die dan wel goed voor zijn. Voor de kernwapens is er in deze Guidance al helemaal geen guidance meer te vinden. Buiten de vermelding dat ze er zijn, staat er nergens ook maar enige legitimering waarom of een richtlijn waarvoor ze moeten dienen.
De missie in Afghanistan en de discussies erover maken duidelijk wat deze Guidance in praktijk betekent. De NAVO maakt zich sterk voor interventies, maar toont vooral zijn onmacht om hiermee politieke resultaten te boeken èn vervolgens weer weg te geraken. Officieel wordt in deze Guidance gekozen voor een interventiepolitiek als zijnde de weg om meer veiligheid en stabiliteit te brengen. Wanneer de missie in Afghanistan op tafel komt, worden ook de twijfels over de zinvolheid van zulk een politiek zichtbaar.

De Belgische regering is duidelijk zelf niet overtuigd van het nut van de Afghanistan-avonturen en engageert zich niet verder. Maar helaas gebruikt het dan wel ontwikkelingssamenwerking als zoenoffer om te sterke kritiek op zijn terughoudendheid af te kopen. Hiermee instrumentaliseert de Belgische regering ontwikkelingssamenwerking tot een instrument in de NAVO-politiek. Een weg die de NAVO zelf ook wil inslagen. In 2007 wil het nieuwe mechanismes ontwikkelen om tot een grotere coherentie en coördinatie met andere actoren zoals NGO's te komen. Een eufemisme dat een verdere instrumentalisering moet dekkken?

De VS en ook de secretaris-generaal voerden het voorbije jaar stevig campagne voor een nieuwe, meer globale rol van de NAVO. Landen als Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland moesten steviger bij de NAVO betrokken worden, zowel militair als politiek. In de Amerikaanse politiek waren zowel Republikeinse als Democratische stemmen te horen die het lidmaatschap voor deze landen wilden open stellen en op termijn de NAVO als alliantie van democratieën de VN wilden laten vervangen. Volgens ons zou dit een zeer nefaste en polariserende invloed hebben op de internationale verhoudingen.
De Europese landen lusten dit 'Global Partnership' blijkbaar ook niet. Zeer schoorvoetend wordt melding gemaakt van meer praktische samenwerking met deze landen en van ad hoc-politiek overleg over thema's die hun ook aanbelangen. Maar verder wordt er geen structurele vorm gegeven aan deze samenwerking. Ook hier dus een status quo. De NAVO gaat voorlopig niet mee in de wilde Amerikaanse plannen, maar uitgesloten in de toekomst is het ook niet.
Hetzelfde plaatje zien we voor de missile defence. Na de Missile Defence Feasibility Study, waarin de bedrijven die ook hopen de contracten te krijgen, concluderen dat rakettenverdediging van het grondgebied mogelijk is, wordt niet tot het aanschaffen besloten maar tot het verder bestuderen.
De vraag tot een grotere common funding (het gezamenlijk financieren van militaire capaciteiten of operationele kosten) was in de aanloop naar de Riga-top al in de grond geboord. Een beperktere groep NAVO-landen heeft wel besloten Boeing te helpen zijn produktie van C-17 nog even te laten voortzetten. En ook werd het eerste contract getekend voor 'theatre missile defence' of rakettenverdediging van troepen tijdens operaties (een veel beperkter systeem dan voor de verdediging van het grondgebied). De defensie-industrie gaat dus niet met lege handen naar huis.

Conclusie: Gelukkig houden de Europese landen de boot af tegenover de door de VS gepropageerde marsrichting voor een globale NAVO en voor missile defence. Anderzijds kunnen ook zij geen zinvolle politiek formuleren voor de NAVO. We krijgen dus een NAVO te zien in haar volle overbodigheid. Dit relict uit de Koude Oorlog valt niet op een zinvolle wijze te restaureren. Alleen kan niemand de politieke moed opbrengen ook die conclusie te trekken.

Meer informatie op de Vredesactie-website
Vredesactie in hoorzitting Senaat