Brigitte Herremans30 maart 2006 – 16:02

De verkiezingen werden, zoals voorspeld, een referendum voor Israëls unilaterale terugtrekking. Begin maart maakte Olmert zijn plan om de definitieve grenzen van Israël tegen 2010 vast te leggen, officieel bekend. Sinds zijn oprichting in 1948 heeft Israël immers geen vastgelegde grenzen. Zo hielden Israëlische politici de droom van Groot-Israël, met de Palestijnse gebieden erbij, in stand. Het bleek ook een strategie om de uitbreiding van het grondgebied, via annexatie van Palestijns land, mogelijk te maken. Dit is precies wat Olmert wil. De definitieve grenzen zullen de grote nederzettingsblokken zoals Gush Etzion, Ariel, Maale Adumim, en Oost-Jeruzalem en de Jordaanvallei insluiten. In navolging van meesterstrateeg Sharon gaf Olmert de droom van Groot-Israël op. De 2,5 miljoen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, zouden er een nachtmerrie voor de joodse staat van maken. Daarom verschoof de strategie naar de maximale annexatie van Palestijns land met zo min mogelijk Palestijnen. De nieuwe droom is de unilaterale afscheiding met de Palestijnen, met de annexatie van 40% van de Westelijke Jordaanoever. Dit is de weg die Sharon insloeg met de terugtrekking uit de Gazastrook, en dit is tevens de weg die de meeste Israëli’s verkiezen, gezien ze menen dat er geen Palestijnse partner voor vrede is.

De vraag is echter hoe Olmert zijn plannen zal waarmaken. Het wordt alvast een moeilijke coalitievorming. Kadima’s resultaat is een succes, gezien de partij amper 4 maanden geleden werd opgericht. Toch leed de partij een nederlaag, omdat ze strandde op 28 zetels, in plaats van de verhoopte 42 zetels van de peiling vóór de politieke dood van Sharon. De weinig geliefde Olmert kon de Israëli’s, die in Sharon hun leider zagen, immers niet overtuigen. Olmert heeft zijn premierschap uitsluitend te danken aan zijn slaafse loyaliteit aan Sharon. Hij heeft nauwelijks bewegingsruimte. Zijn taak bestaat erin Sharons erfenis uit te voeren: het terugdraaien van het Oslo vredesproces en de voortzetting van het neo-liberale model voor de economie. Van de grootste partijen, steunt enkel de Arbeiderspartij van Amir Peretz, het terugtrekkingsplan. Een coalitie met de Arbeiderspartij en enkele kleine partijen zoals Shas, de partij van de gepensioneerden of United Torah Judaism, ligt dus voor de hand. Ook Meretz van Yossi Beilin staat klaar om in de bres te springen.

Met veel moeite zal Olmert een onstabiele coalitie van meer dan 60 zetels kunnen vormen. Dit betekent dat hij zich noodgedwongen naar de wensen van zijn sterkste coalitiepartner zal moeten schikken. Perez zal uiteraard zijn sociale programma, dat haaks op de neo-liberale koers van Kadima staat, proberen op te leggen. En dat Israëli’s wakker liggen van de afbrokkeling van het sociaal systeem en de grote sociale ongelijkheid, werd bevestigd door de stemmen voor de partij van de gepensioneerden. Die profileerde zich ook op socio-economische thema’s. Olmert kan dit niet zomaar naast zich neerleggen. Om niet met de Arbeiderspartij in zee te moeten gaan, zou hij ook voor een coalitie met het extreem-rechtse Yisrael Beitanu en de kleinere partijen kunnen kiezen. Maar zelfs dan zou hij later met de Arbeiderspartij worden opgezadeld. Yisrael Beitanu kant zich immers tegen elke terugtrekking en pleit onder meer voor de deportatie van de Palestijnse burgers van Israël. Mocht Olmert de terugtrekking willen doorvoeren, dan spat deze coalitie uit elkaar en moet hij alsnog bij Peretz aankloppen. Wat hij ook doet, Olmert zit in nauwe schoentjes.

Er is inderdaad maar één echte winnaar in deze verkiezingen, namelijk Sharon. Hij slaagde erin van zijn unilaterale terugtrekking ‘the only show in town’ te maken. Hij kon de bevolking achter zich scharen, ook al leek zijn plan niet te stroken met zijn levenswerk: de nederzettingenexpansie. Meermaals legde hij aan het Israëlische publiek uit dat de terugtrekking de enige manier was om een joodse meerderheid te behouden en dat er geen sprake was om de grote nederzettingen, of ‘joodse woonkernen’, op te geven. ‘De bedoeling is de controle over Judea en Samaria te verstevigen.’ Ook de rebellie in zijn eigen Likudpartij wist hij te benutten om zijn populariteit te vergroten. Hij nam een risico en richtte Kadima op. Hiermee bezegelde hij het lot van Netanyahu, de grote verliezer van deze verkiezingen. De kers op de taart, is de lovende kritiek van de internationale gemeenschap. Dezelfde landen die hem eertijds verguisden, loven Kadima’s verkiezingsoverwinning nu. Zelfs de Franse minister van Buitenlandse Zaken feliciteerde Olmert en zei dat het resultaat ‘goed nieuws voor vrede’ is. Sharon slaagde erin de betekenis van vrede in Israël en Palestina te herdefiniëren. Die is niet langer gebaseerd op het internationaal recht, maar op Israëls unilaterale optreden. Israëls verklaart eenzijdig zijn grenzen vast te leggen en de toekomstige staat Palestina in feite te doden, en de internationale gemeenschap applaudisseert. Een dekselse prestatie.

Brigitte Herremans, medewerker Midden-Oosten Pax Christi Vlaanderen en Broederlijk Delen.