Jan Hertogen10 januari 2008 – 10:50

Begonnen als een eenvoudige update van het migratieoverzicht in BuG 72 heeft het toegeleverde materiaal van het NIS toegelaten de inschrijving/uitschrijving van vreemdelingen voor het eerst punctueel in beeld te brengen (zie BuG 79), en de historische hoogste immigratie in 2006 vast te stellen en te documenteren (zie BuG 80). Het bekendmaken van de cijfers van het aantal erkende vluchtelingen door het CGVS maakten een zijsprongetje nuttig over het aantal regularisaties, dat vier x hoger ligt dan het aantal erkenningen als vluchteling (zie BuG 81). De telling van npdata betreft enkel de overgangen vanuit het wachtregister naar het vreemdelingenregister op basis van toekenning van een verblijfstatuut aan asielzoekers. Het Rijksregister noemt het wachtregister trouwens Register van de kandidaat politieke vluchtelingen, zodat het weer de vraag is waarom het Vlaams Minderhedencentrum in betwisting treedt zonder het wetenschappelijk of cijferdebat aan te gaan (zie Belgabericht in DM van 7/1/08 en HLN van 7/1/08)

Ijkpunt voor alle landen en Oost-Europa exhaustief

Wil men het verleden inschatten, de huidige evolutie zien en de toekomst opvolgen is een 'stand van zaken', een ijkpunt op bepaalde datum nuttig. Npdata heeft per nationaliteit aan het NIS alle beschikbare gegevens opgevraagd en dit zo ver mogelijk teruggaand in het verleden als zij beschikbaar hadden. Hiermee werd een migratieprofiel per nationaliteit opgesteld, voor een aantal landen beginnend vanaf 1991, voor andere wanneer de immigratie een voldoende volume had om in de NIS-statistiek apart te figureren. Omwille van de overzichtelijkheid werden 47 landen geselecteerd met onderscheid tussen werelddeel (Israël en Turkije bij Azië), en voor Europa het onderscheid tussen 'Oost'-Europese landen (het oude Oostblok) en de andere landen die onder de 'West'-Europese noemer werden gebracht. In deze selectie werd ook 18 'Oost'-Europese landen elk apart opgenomen.
Alle data beschikbaar zodat tabellen en grafieken zelf kunnen opgemaakt worden

Alle basisgegevens van het NIS worden per gewest en voor België gepubliceerd in vergelijkende tabellen voor zowel immigratie, emigratie als het saldo van beiden. Tevens wordt het ambtshalveschrappingssaldo in beeld gebracht, dw de ambtshalve schrapping wanneer vastgesteld wordt dat de legale verblijvende vreemdeling niet meer (op zijn adres) in België verblijft, verminderd met het aantal herinschrijvingen van vroeger geschrapten die terug zijn opgedoken. Tenslotte wordt het migratiesaldo berekend per nationaliteit als het verschil van immigratie en emigratie, verminderd met het schrappingssaldo.

Per gewest wordt een rangorde gemaakt van de immigratie van 47 geselecteerde landen in elk van de gewesten en België, en een grafische voorstelling van immigratie, emigratie en migratiesaldi van de top 15 per gewest.

Een instrument om te zien en te oordelen

Het migratieportaal is bedoeld als hulp voor mensen die hun aanvoelen, oordeel of vooroordeel willen toetsen aan het dynamische en complexe gegeven van de migratie van 2006 naar en vanuit België en de historische evolutie van 1991 tot 2006. Alle gegevens en linken zijn ondergebracht in 7 rubrieken:

1. Evolutie immigratie van en naar 89 landen 2005-2006 en het % vrouwen, met interactieve tabel
2. Migratiegegevens 2006 voor België en de 3 gewesten
3. Rangorde vreemdelingenmigratie per gewest 2006 met tabellen en grafieken
4. Migratie van Belgenen vreemdelingen per gewest 1990 - 2006
5. Europese en niet-Europese migratie per gewest 1990-2006
6. Migratiefiche per nationaliteit en gewest 1991-2006
7. Aantal vreemdelingen per nationaliteit en gemeente op 01-01-2007

Alle gegevens en linken zijn terug te vinden in een omvangrijk on-line Migratieportaal 1990-2006 van waaruit elk van de 99 grafieken en 201 tabellen kan opgeroepen worden. Langs de functie 'link openen in een apart venster' kunnen alle gegevens geprint worden en langs 'Doel opslaan als' gedownload worden.

Volgende evoluties vallen op:

1. Evolutie immigratie van en naar 89 landen 2005-2006 (Portaal punt 1)

In de kop van de tabel, die we hieronder overnemen worden alle landen weergegeven met meer dan 1.000 immigranten in 2006. Deze aantallen worden vergeleken met 2005 met evolutieaantal en % en % vrouwen. Naast de gelijke verdeling man/vrouw voor deze toplanden, vallen Frankrijk en Nederland met een fors stijgende immigratie op maar vooral toch Polen met een stijging van 39% en Roemenië met 32% tav 2005. Zij zijn de nieuwe migratiespelers met een lengte voorsprong op de Belgische markt. Zij vertegenwoordigen trouwens meer dan 2/3 van de Oost-Europese migratie. De Turkse immigratie is sinds 2002 dalend en deze tendens zet zich verder door in 2006. De Indiase en Chinese immigratie gaat in opwaartse zin en de DR Congo vindt nog altijd niet de weg naar België.

Voor de volledige interactieve lijst met 89 landen, met mogelijkheid tot sorteren en selecteren, die ook kan gedownload worden zie tabel 2005-2006 (excel)

Immigratie uit Thailand, Filippijnen en sommige Oost-Europese landen vooral vrouwelijk

In de top van de tabel volgens % vrouwen in de immigratie zijn er 11 landen met minstens 2/3 vrouwelijke immigranten. Thailand en de Filippijnen met elk 81% vrouwelijke immigranten voeren de kop. Maar ook uit enkele oude 'Sovjets' komen overwegend vrouwen naar België. De Thaïse immigratie is globaal dalend, de Filippijnse stijgend, maar voor beiden stijgt het % vrouwen in vergelijking met 2005 licht. 73% van de Thaïse en Filippijnse immigratie gaat naar het Vlaamse gewest.

2. Migratiegegevens 2006 voor België en de 3 gewesten (Portaal punt 2)

Onder deze hoofding worden voor 2006 alle immigratieparameters (immigratie, emigratie, migratiesaldo, ambtelijke schrappingssaldo, migratiesaldo na schrapping) voor alle landen per gewest en voor België in overzichtelijke tabellen gebundeld, zowel in aantallen als in % op het aantal vreemdelingen, zodat duidelijk wordt welke factor binnen elk gewest meer of minder van belang is. Alle Oost-Europese landen worden apart in beeld gebracht.

3. Rangorde immigratielanden per gewest 2006 met tabellen en grafieken (Portaal punt 3)

Uiteraard moet immigratie afgewogen worden aan de emigratie en het saldo van ambtelijke schrapping. Npdata brengt overzichtelijk de rangorde van landen volgens immigratie én volgens migratiesaldo in beeld, zowel in cijfers (alle landen) als de top 15 grafisch, waarin ook het totaal voor de Oost-Europese landen in beeld komt.

Opvallend is de groei van de Slovaakse immigratie (9de plaats), Thailand (10de plaats), Bulgarije (12de plaats) en deze van Ghana (14de plaats) in de top 15 in Vlaanderen voor wat het saldo van immigratie en emigratie en schrapping betreft. Hetzelfde kan gezegd van de Braziliaanse (6de plaats), Ecuadoriaanse (9de plaats) en Pakistaanse (14de plaats) in Brussel in 2006. Zo is ook de Kameroenese (10de plaats en de Algerijnse (7de plaats) in Wallonië opvallend. Polen en Roemenië zijn in alle gewesten pertinent aanwezig. Maar bij saldo levert Marokko nog altijd het hoogste aantal 'blijvende' immigranten voor Nederland en Polen. Frankrijk zakt hier weg naar de 4de plaats, maar hun blijvers zijn de laatste drie jaar in aantal verdubbeld als we het historische overzicht onder ogen nemen waarvan we hieronder de kop overnemen van landen met een migratiesaldo boven de 500. (voor de volledige tabellen, zie portaal).

Voor elk gewest en voor immigratie en migratiesaldo is een grafiek opgemaakt van de top 15 migratielanden. Bij wijze van voorbeeld geven we de immigratietabel voor België waarin vooral de tendensen van de 8 eerste landen in beeld komen. Voortgaande op het ter beschikking staande materiaal kan elkeen de tabellen en het detail selecteren en onderzoeken dat hem/haar relevant lijkt.

4. Migratie Belgen en vreemdelingen per gewest 1990 - 2006 - (Portaal punt 4)

Alle migratiefactoren worden in historische reeksen vanaf 1991 tot 2006 in overzichtelijk en gestructureerde tabellen voor de 47 belangrijkste nationaliteiten per gewest en voor België in beeld gebracht, zowel voor de migratie van Belgen als van vreemdelingen. Ook worden per continent subtotalen gemaakt, alsmede voor 'West'- en 'Oost'-Europa.

Enkele vaststellingen uit het cijfermateriaal:

- De Poolse immigratie met 6.694 benadert de Marokkaanse, die met 7488 licht herneemt na 4 jaar daling.
- 3.059 Roemeense immigranten steken de 2.999 Turkse immigranten voorbij, die ook in 2006 sterk dalend is.
- De Poolse en vooral Roemeense immigratie heeft een grotere impact in het Brussels gewest dan in de andere gewesten. 3.227 of 47% van de 6.894 Poolse immigranten in België in 2006 strijkt neer in Brussel, voor de Roemenen is dat met 1.862 van de 3.059 zelfs 62% of bijna 2/3.
- Het geheel van de 18 Oost-Europese landen vormen met 14.521 de belangrijkste immigratiegroep, waarvan 6.565 of 45% in Brussel geregistreerd wordt.
- Naast de Oost-Europese immigratie zijn het vooral de Fransen en de Nederlanders die naar België versassen en er zich meer dan vroeger vestigen, zoals blijkt uit hun exponentieel stijgend migratiesaldo: bij de Fransen verdubbelt dit saldo van 2.703 in 2003 tot 5.152 in 2006. Ook de Nederlanders worden sinds 2003 meer sedentair in België, hun migratiesaldo stijgt met 50% van 4.365 in 2003 tot 6.651 in 2006.
- Het migratiesaldo van Marokkanen ligt met 6.854 in 2006 nog gevoelig onder de 8.068 van 2002, ook al is er na 3 jaar in 2006 een stijging met 551 tav 2005.
- Sterk stijgende Braziliaanse immigratie, 1.022 in 2006 de laatste twee jaar strijkt met 522 of meer dan de helft vooral neer in Brussel.
- De Slovaakse immigratie, hoe beperkt ook, steeg exponentieel tot 365 in 2006 waarvan 255 of 70 % in het Vlaamse gewest.

5. Europese en niet-Europese migratie per gewest 1990-2006 (Portaal punt 5)

De Europese en niet-Europese migratie wordt in overzichtelijke tabellen en vooral grafieken naast mekaar gezet voor immigratie, emigratie en migratiesaldi en dit voor België en voor elk gewest.

Centrale vaststelling is de fikse stijging van zowel de West- als de Oost-Europese immigratie, die meer dan vroeger 'residentieel' is, dwz met een verminderende emigratie, zodat het migratiesaldo pijlsnel de hoogte inschiet voor de Europeanen, in tegenstelling tot het niet-Europees immigratie en hun migratiesaldo dat sinds 2002 daalde en stabiliseert in 2006.

Tot 2003 werd een stijgende en West-Europese immigratie naar Belgie gecompenseerd door een relatief hoge emigratie. Vanaf 2003 kalft die emigratie af en stijgt de immigratie zodat, mede onder de Oost-Europese input het migratiesaldo exponentieel stijgt. De top van het migratiesaldo van niet-Europese landen is na 2002 ineengezakt en herneemt in 2006 tot 10.612, een goed stuk onder het Europese niveau dat met een migratiesaldo van 12.746 een historische top bereikt.

Deze evoluties zijn voor de drie gewesten enigszins gelijklopend. In het Vlaamse gewest ligt het migratiesaldo van niet-Europeanen in 2006 wel lager dan het gemiddelde voor België:

6. Migratiefiche per nationaliteit en gewest 1991-2006 (Portaal punt 6)

De kers op de taart is natuurlijk de migratiefiche die van alle behandelde landen is opgemaakt. Alle cijfers m.b.t. het land worden overzichtelijk samengebracht in een tabel, de migratiefactoren worden in een lijngrafiek uitgezet en daarna in een beeldgrafiek waarin het 'volume' emigratie en schrapping en het saldo worden ingekleurd tegen de achtergrond van de immigratie. Tenslotte wordt voor elk land de immigratie per gewest in een lijngrafiek uitgetekend. Ter illustratie enkele grafieken:

Voor ander detail en fiches zie migratieportaal http://www.npdata.be/Data/Vreemdelingen/NIS/Loop/inhoud.htm#6.

7. Aantal vreemdelingen per nationaliteit en per gemeente op 01-01-2007 (Portaal punt 7)

Immigratie is de dynamische factor vergeleken met de statische telling van vreemdelingen bij het begin van elk jaar. Niet vergeten de vreemdelingen die zijn overgegaan naar het statuut van Belg en dus uit de vreemdelingenstatistiek verdwijnen. Maar dat is een ander verhaal waar npdata nog in extenso op terugkomt.

Ter afsluiting van dit hoofdstuk de NIS-telling van de vreemdelingen per land en per gemeente op 01-01-2007.

Voor wie echt niet genoeg kan krijgen van de cijfers kan deze NIS-cijfers plaatsen langs deze van het Rijksregistercijfer van Binnenlandse zaken op 2/01/2008. Zoals nu wel op de DZ-site vermeldt staat betreft het de telling van de 5 registers samen, terwijl het NIS enkel de 2 eerste registers (bevolking en vreemdelingen) in beeld brengt als 'wettelijke' vreemdelingen. Wie per nationaliteit of gemeente het verschil maakt tussen de NIS cijfers van 1/1/2007 en 2/1/2008 van het Rijksregister kan de evolutie aflezen van het immigratiesaldo per nationaliteit verminderd met de Belgwordingen. Dit geeft al een zeker beeld voor landen zonder Nato- (3de register) of Europese vertegenwoordiging (4de register) in België en voor landen met weinig asielzoekers (5de register), zoals Marokko bv: waar 80.579 Marokkaanse vreemdelingen geteld worden op 1/1/07 door het NIS en 80.588 op 2/1/08 door het Rijksregister, alle registers samen. Deze telling wijst er al op dat in 2007 het migratiesaldo en het aantal Belgwording in evenwicht staan bij de Marokkanen, dwz dat de immigratie wellicht gedaald en de Belgwording allicht gestegen is voor de Marokkanen, hetgeen door de cijfers van La Capitale over de Belgwordingen zou bevestigd worden. Het aantal Belgwordingen zou bijna naar een verdubbeling kunnen gaan in 2007, voortgaande op de cijfers van La Capitale, geciteerd in DS en DM.

Wie dit portaal en zeker ook de vergelijking van de NIS-telling en BZ-telling verder wil exploreren is een tijdje zoet. Maar hiermee is natuurlijk niet het laatste gezegd over de migratiedata. Voor elke nationaliteit moet nagegaan worden wat de evolutie is van de vreemdelingenaantallen, rekening houdend met de Belgwordingen, voor de tijdsperiode waarvoor vijfers ter beschikking staan. Maar dat is een ander verhaal dat ter gelegenertijd zal verteld worden.

Jan Hertogen, socioloog