Onderzoeksjournalisten aller landen, verenigt U. En dan wel liefst in Argentinië, want dit land is een goudmijn. De schandalen liggen hier voor het grijpen en veel moeite om het allemaal te weten te komen hoeft U niet te doen. Dat bewijst Crítica de la Argentina, een nieuw dagblad dat sinds haar verschijnen twee weken geleden zowat elke dag met een nieuw politiek schandaal uitpakt.

Het meest schokkende aan wat Crítica doet is echter niet het blootleggen van schandalen waar hier toch niemand van wakker lijkt te liggen. Nee, veel belangrijker is dat de nieuwe krant perfect aantoont hoe de overheid en de gevestigde media al jaren zoete broodjes bakken met elkaar en hoe de ene de foutjes van de ander bedekt met de mantel der liefde – in feite een dikke anorak, gevoerd met enkele miljoenen pesos.

De nieuwe krant Crítica is het zoveelste kind van journalist Jorge Lanata. Lanata is zowat dé rebel in medialand, een man die altijd zegt waar het op staat en er niet voor terugdeinst te schoppen tegen schenen waarvan anderen liever afblijven. Lanata richtte vele jaren geleden al een ander dagblad op, Pagina/12, waarmee hij ook hard tekeer ging tegen de machtigen van Argentinië, tot het blad werd overgenomen door een gevestigde mediagroep en sindsdien een veel gematigder toon aanslaat. Hetzelfde overkwam Lanata met zijn weekblad, Vientitres. En toen hij ook in zijn talkshow op televisie wat te hard tekeer ging tegen het ‘oficialismo’ (de huidige regering), werd zijn programma van het scherm gehaald. Lanata is niet populair bij de huidige machthebbers en de bevriende mediagroepen moeten erop toezien dat hij geen ruimte krijgt om zijn werk te doen. En aangezien de regering jaarlijks ettelijke miljoen spendeert aan het opkopen van adverteerruimte bij alle haar gunstig gezinde media, kost het haar weinig moeite haar zin te krijgen.

Maar Lanata is koppig. Hij nam even de tijd om wat boeken te schrijven, zoals het uitstekende tweedelige ‘Argentinos’, een mooie introductie tot de geschiedenis van dit land die wat afwijkt van de officiële geschiedschrijving. Even was er ook sprake van een politieke carrière. De linkse oppositie wou Lanata graag als kandidaat-burgemeester van Buenos Aires, een ambt dat hij – zo vertelt men mij – makkelijk had kunnen winnen. Want hoe controversieel hij ook is, hij wordt enorm gerespecteerd en niemand twijfelt aan zijn eerlijkheid. Maar in plaats van de politiek koos Lanata ervoor om nog maar eens een nieuwe krant uit de grond te stampen. Hij zocht daarvoor investeerders die niets met de media te maken hebben. Niet makkelijk, want weinig potentiële geldschieters voelen zich geroepen om in Lanata te investeren. Niet omdat de krant niet zou verkopen, maar wel omdat je er je relatie met de overheid mee bemoeilijkt. Eén van de investeerders getuigde in het dagblad. Toen hij aan zijn vrienden vertelde dat hij erover nadacht om in de nieuwe krant te investeren, raadden ze het hem één voor één af. De zakenman had immers ook een aantal contracten lopen met de overheid en die zou hij allicht verliezen. Even dacht hij erover na af te zien van de investering, maar uiteindelijk zette hij toch door. En nu ligt de krant dagelijks in de kiosken.

Elke dag een nieuw schandaal, dat lijkt het motto te zijn van Crítica. Duistere oliedeals met Venezuela, verborgen zakenbelangen van politici, interne ruzies binnen de regering, Zwitserse rekening van de voormalige president Kirchner. Dankzij Crítica weten we nu allemaal wat journalisten van andere media ook wel wisten, maar nooit wilden of mochten schrijven. Want het is heus niet moeilijk om iets aan het licht te brengen. Neem nu het artikel over de financiering van de campagne van presidente Cristina. Alle kandidaten geven netjes aan wie hun campagne heeft gesponsord en voor welk bedrag. Die informatie is beschikbaar voor iedereen. Maar andere media maken er zich makkelijk vanaf: Cristina heeft zoveel miljoen uitgegeven en X en Y zijn de belangrijkste sponsors. En daarmee is het bericht helemaal uitgeput. Niet zo volgens Crítica die een aantal mensen opbelde die – volgens de officiële gegevens – een donatie hadden gedaan. Een geweldig staaltje van onderzoeksjournalistiek is dat niet, gewoon iemand opbellen wiens gegevens open en bloot te vinden zijn. Maar niemand die zich eerder de moeite had gedaan. Je komt nochtans wel iets te weten, want minstens een deel van die lijst blijkt verzonnen te zijn. Mensen die als sponsor figureren maar volledig uit de lucht vallen, anderen die volgens de lijst veel geld hebben gestort maar slechts een bescheiden inkomen hebben en nog meer van dat soort vreemde zaken. Blijkbaar wordt de campagnefinanciering toch niet zo nauwgezet aangegeven als de andere media wel dachten of ons op zijn minst wilden laten geloven. Niet iedereen mag immers zomaar doneren: buitenlandse bedrijven of bedrijven die contracten hebben met de overheid mogen in principe niet storten. Zou het kunnen dat die toch hebben gestort maar op een andere naam? Op naam van iemand die zich van geen kwaad bewust was? Wie het u in ieder geval niet zal zeggen, zijn de andere media die Crítica netjes negeren. De schandalen die het blad uitbrengt vinden bijna nergens weerklank.

En de bevolking? Die haalt haar schouders op, want de Argentijnen hadden altijd wel een vermoeden dat één en ander niet pluis was. Zolang de economische groei blijft aanhouden, kan het de meeste burgers weinig schelen. ‘Ze stelen maar ze doen tenminste iets’, is het klassieke, gelaten antwoord. Of: ‘vroeger was het nog erger’, is zo’n andere dooddoener.

Ik heb in ieder geval mijn vroegere krant opgezegd en ben nu een trouwe Crítica-lezer. Zo kom je tenminste nog iets te weten. En het geeft me ook meer stof voor deze blog dan de wat truttige, pseudo-degelijke Clarín.

Voor wie Spaans kan of gewoon naar de prentjes wil kijken: http://www.criticadigital.com.