Manu Claeys en Peter Verhaeghe (stRaten-generaal)02 juli 2008 – 11:20

Als zogenaamd voorwerp van deze beslissing reageert stRaten-generaal uiteraard verheugd: eindelijk wordt dit zo lang gevraagd onafhankelijke onderzoek opgestart.

Maar tegelijk willen we de regering wijzen op drie schaduwen die over dit onderzoek dreigen te hangen: het vasthouden aan het voorgenomen verbod voor vrachtverkeer in de Kennedytunnel, het voortijdig opstarten van het openbaar onderzoek over de Lange Wapper en de haast waarmee de Europese offerte-aanvraag dient opgemaakt.

1. Gisteravond laat bekwamen we de tekst van de regeringsbeslissing. Daarin staat het volgende:
B. m.b.t. bovengenoemde evaluatiestudie:
B.1. opdracht te geven aan een ambtelijke werkgroep, onder voorzitterschap van een ambtenaar van de Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid, om een algemene
offerte-aanvraag met Europese bekendmaking te lanceren en te begeleiden met het
oog op een onafhankelijke multidisciplinaire vergelijking van 3 tracés voor de Oosterweelverbinding,

te weten het BAM-tracé dat heden het voorwerp is van een vergunningsaanvraag,
het tracé voorgesteld door de stRaten-generaal en het tracé met langere ondertunneling (Horvath-studie). Daarbij dienen uiteraard de randvoorwaarden van het project meegenomen te worden.

Bij de huidige randvoorwaarden van dit project hoort: vrachtverbod in de Kennedytunnel.

stRaten-generaal heeft zich altijd verzet tegen dit verbod, omdat dit zal leiden tot nodeloos omrijgedrag voor het vrachtverkeer, dat dan alleen nog via de Oosterweeltunnel de Schelde zal mogen kruisen. stRaten-generaal wil de verkeersstromen die de Schelde kruisen niet scheiden op basis van met welk voertuig je rijdt (auto of vrachtwagen), wel op basis van de kortst mogelijke route voor de chauffeur. In functie van de bestemming dus i.p.v. het type voertuig. Op die manier beperk je per dag tienduizenden nodeloos gereden kilometers op de ring rond Antwerpen, en dus ook congestie, uitstoot, verkeersonveiligheid, enzovoort.

Het open houden van de Kennedytunnel voor vrachtverkeer is daarom onlosmakelijk verbonden met het alternatief tracé van stRaten-generaal.

stRaten-generaal bepleit uitdrukkelijk dat de randvoorwaarde i.v.m. geplande sluiten van de Kennedytunnel voor vrachtverkeer geschrapt wordt.

Zoniet wordt dit onafhankelijk onderzoek een maat voor niets en moet stRaten-generaal er zich in deze fase al van distantiëren.

Meer nog: als integraal onderdeel van dit onderzoek moet de kwestie van al dan niet vrachttol heffen aan de Kennedytunnel (niet voor autoverkeer) de Vlaamse regering ertoe aanzetten om in de loop van de volgende weken al een formele vraag te richten aan de Europese Commissie waarin het tol heffen voor vrachtverkeer aan de Kennedytunnel binnen de Europese tolrichtlijn bepleit wordt in functie van het optimaliseren van de verkeersstromen in en rond Antwerpen. In april van dit jaar deed de regering dit reeds voor het tegengestelde model, nl. alleen tol heffen aan de Oosterweeltunnel.

(Voor een beter begrip van het belang daarvan wijzen we erop dat de zogenaamde drie tracés die nu bestudeerd zullen worden er eigenlijk maar twee zijn: tracé Eilandje en tracé door haven. Het eerste tracé zal in twee technische uitvoeringen bestudeerd worden: Lange Wapper en tunnel. Het tweede tracé is dat van stRaten-generaal. Het onderzoek gaat dus over slechts twee tracés, waarbij het tracé van stRaten-generaal onlosmakelijk gekoppeld is aan een andere tolheffingsstructuur. Het andere tracé is dat niet, althans niet volgens de pleitbezorgers ervan.)

2. In de kranten van vanmorgen lezen we dat het onafhankelijk onderzoek zal worden afgerond tegen eind december 2008. Wij vinden dat een goede zaak: dit onderzoek mag niet op een drafje worden afgehandeld, zoals indertijd de Horvatstudie of het niet-onafhankelijke alternatievenonderzoek in het milieueffectenrapport, waarvoor telkens slechts twee maanden werd uitgetrokken.

Tegelijk lezen we echter dat de bouwaanvraag voor de Lange Wapper al in september zal worden ingediend.

stRaten-generaal vindt dit om twee redenen onaanvaardbaar:

a. vanuit politieke hoek wordt de BAM vooral slechte communicatie verweten. Er is geen slechter denkbare communicatie mogelijk dan beide procedures (openbaar onderzoek bij bouwaanvraag + onafhankelijk onderzoek naar alternatieven) tegelijk te laten lopen. Daarmee wordt immers de onuitlegbare boodschap uitgestuurd dat men een bouwaanvraag indient en tegelijk nog aan het studeren is over alternatieven.

b. het onafhankelijk onderzoek naar mogelijke alternatieven is geen akkefietje, het is de sleutel tot deelname aan het openbaar onderzoek over de bouwaanvraag. De resultaten van het onafhankelijk onderzoek moeten bekend zijn alvorens het openbaar onderzoek over de bouwaanvraag kan worden opgestart. Anders wordt aan burgers, adviesorganen, gemeentebesturen etc. het recht ontzegd op volledige kennis van het bouwproject en mogelijke alternatieven bij dat openbaar onderzoek.

Simpel gesteld: hoe kun je op een geloofwaardige manier bezwaar aantekenen tegen een bouwproject, terwijl de eerste echt onafhankelijke evaluatie van dat project en alternatieven ervoor nog in de maak is?

In de krant De Morgen lezen we vandaag: ‘"De versterking van de raad van bestuur van de BAM is een krachtig signaal", verduidelijkt minister-president Peeters. Vinck en zijn twee adjudanten moeten het imago van de Oosterweelverbinding opvijzelen. Ze moeten hun ervaring en hun contacten in de schaal werpen om het maatschappelijk draagvlak voor de Lange Wapperbrug te vergroten.’

We gaan ervan uit dat de minister-president hier verkeerd begrepen is, maar kunnen verder niet meer dan hopen dat hij niet gezegd heeft dat Karel Vinck het maatschappelijk draagvlak voor de Lange Wapperbrug moet vergroten, want hoe valt dit te rijmen met het opstarten van een onafhankelijk onderzoek over alternatieven ervoor?

3. De Europese offerteaanvraag gericht aan studiebureaus die het onafhankelijke onderzoek willen voeren zal eind volgende week uitgestuurd worden, zo hebben we uit de pers begrepen. Dergelijke offerteaanvraag bevat normaal gezien alle materiaal op basis waarvan de studiebureaus uiteindelijk het onderzoek zullen voeren. Maar hier heerst in deze fase onvermijdelijk een groot onevenwicht tussen het dossier van het BAM-project waar honderden ingenieurs intussen zes jaar op hebben gestudeerd (men weet letterlijk waar welke klinknagel ingeklopt zal worden, wie wat zal betalen etc.) en het SG-project dat, hoe grondig bestudeerd intussen ook door burgers die dit honderd procent vrijwillig doen, niet eenzelfde lastenboek kan voorleggen i.v.m. financiering, technische uitvoering, etc. Hoe gaat de werkgroep daarmee om bij opmaak van de offerte? Zal dit niet leiden tot onevenwicht bij het bestuderen van de alternatieven, ervan uitgaand dat het geselecteerde studiebureau alleen nog zal mogen bestuderen wat in de offerte is opgenomen?

Met andere woorden: stRaten-generaal beschikte niet over 65 miljoen euro (cfr. facturen studiewerk BAM) om nu op zeer korte termijn een gedetailleerd technisch en financieel dossier in te dienen dat bepalend zal worden voor alle verdere studie in het najaar.