Christien04 november 2008 – 00:03

Afrika. Een ver en warm continent waar continue honger heerst en waar men elkaar afslacht met grote hakbijlen. En als men al geen oorlog voert, dan hangen de mannen relaxed achterover, afwachtend wat de dag zal brengen. Dat is het beeld dat een vluchtige nieuwslezer heeft van een veel veelzijdiger continent dan onze media ooit zullen beseffen.
Natuurlijk, het VRT-journaal opent wel met de rebellenstrijd in Goma, het oosten van Congo. Afrika is dus wel degelijk een thema in de nieuwsverslaggeving. Maar over welk Afrika berichten we nu eigenlijk?

Franse media praat over Rwanda, Burundi, Congo Brazzaville. Engelse kranten volgen de ontwikkelingen rondom de Zimbabwaanse verkiezingen op de voet, en het VRT-journaal opent met de crisis in oost-Congo. Kortom, er is geen enkel medium geïnteresseerd in het totale continent. Verslaggeving is beperkt.
Lezers moeten zich kunnen identificeren met het onderwerp in de krant. Dat gaat gemakkelijker wanneer er nog historische, culturele en economische banden met landen bestaan. Dit betekent dat media maar een heel nauw beeld geven van een continent dat vele malen groter is dan Europa en waar de culturele verscheidenheid groter is dan onze media ons doen geloven.

Grote kranten kunnen het zich veroorloven om reporters te sturen die ter plekke verslag doen. Deze reporters kijken met een westerse visie op Afrikaanse fenomenen als kinderarbeid, zware arbeid, corruptie. Een verslaggever die niet in Afrika woont, kan nooit de ontwikkeling van een land van dichtbij meemaken, en zal altijd met zijn westerse achtergrond het slechte nieuws naar de voorgrond brengen. Waar een Afrikaanse journalist de noodzaak van kinderarbeid begrijpt, zal de westerse verslaggever het zoveelste slechtnieuws verslag maken. Dit heeft grote gevolgen voor de visie van de gewone mens in Europa op het continent Afrika.

Persagentschappen

Reuters is het één na grootste persbureau in de wereld. Met 196 bureaus in 131 landen is het wereldwijd vertegenwoordigd. Toch is Reuters niet zo internationaal georiënteerd als het wil doen geloven. De meeste bureaus zijn geplaatst in Europa, maar 9 bureaus bevinden zich in het continent Afrika. Aangezien de meeste kranten en televisiestations het zich niet kunnen veroorloven om steeds reporters ter plaatste te sturen, zijn zij in grote mate afhankelijk van het nieuwsaanbod van Reuters. Dit heeft grote gevolgen voor de nieuwslezer. Die krijgt door deze ondervertegenwoordiging een heel eenzijdig beeld van het enorme continent.

Afrika staat nog niet zijn mannetje in het internationale medialandschap. Panapress, (Senegal)het enige noemenswaardige persbureau dat Afrika rijk is, heeft de haast onmogelijke taak om de Afrikaanse visie aan de wereld kenbaar te maken. Na een moeilijke geschiedenis van sterke verwevenheid met de Senegalese overheid, noemt het bureau zich eindelijk onafhankelijk. Maar wat wil het woord onafhankelijkheid precies zeggen op een continent waar persvrijheid een schaars goed is en waar een lange geschiedenis heerst van perscensuur? In Congo is het bijvoorbeeld nog heel gewoon dat een journalist de krant betaalt om zijn artikel te publiceren. Bovendien is de technische kloof nog verschrikkelijk groot. Met een sporadisch werkende internetverbinding is het technisch gezien onmogelijk om zo actueel mogelijk te publiceren.
In deze omstandigheden moet Panapress de strijd aangaan tegen concurrenten als AFP en Reuters. Een haast onmogelijke taak.