Eric Hulsens04 november 2008 – 13:46

Het ging om een universitair initiatief*, waar iedereen welkom was. Ca. 75 mensen kwamen luisteren naar 9 specialisten: Robbie Barnett, Michel Bonnin, Andrew Fischer, Marie Holzman, Lara Maconi, Françoise Robin, Lobsang Sangay, Elliot Sperling, Heather Stoddard. De enige Tibetaan in het gezelschap was Sangay, en hij leeft in de VS. Een sprekerslijst zonder één Chinees, zonder één Tibetaan uit de Volksrepubliek China. De Tibetkwestie als een debat tussen westerse academici en publicisten en exiel-Tibetanen.

Eén van de sprekers, de Canadees Andrew Fischer, momenteel verbonden aan het Institute of Social Studies in Den Haag, publiceerde een interessant, degelijk en beknopt overzicht van de Tibetaanse kwestie in het net verschenen boek Guerres d’aujourd’hui.** Hij was erg ongelukkig over die titel, natuurlijk is het geen oorlog in Tibet! Hem was een bijdrage gevraagd over een “conflict”, niet over een “oorlog”! Maar de uitgever vond blijkbaar dat “oorlogen” beter verkoopt dan “conflicten”. In zijn bijdrage schrijft Fischer: “De hoofdrolspelers van het Sino-Tibetaans conflict zijn de 98% van de Tibetanen die in Tibet leven.” Die waren dus helaas afwezig in de lijst van sprekers op de studiedag. Zij zijn het object van een discours dat boven hun hoofd gevoerd wordt door exiel-Tibetanen (steeds meer van de tweede generatie, mensen die nooit in Tibet gewoond hebben) en westerse specialisten. Een vervelende situatie. Ook het overheidsbeleid in Tibet wordt besproken zonder beleidsmensen of Chinese of Chinees-Tibetaanse deskundigen erbij. Zou er in Parijs zelfs geen diplomaat te vinden zijn die de Chinese visie op Tibet kan vertolken?

De studiedag beloofde de clichés achter zich te laten – “au-delà des clichés” was de ondertitel - maar bij alle nuttige en zinvolle informatie was er toch weinig ophefmakends te noteren. Het blijft onduidelijk waarom de ordehandhavers zo laattijdig en weinig krachtddadig reageerden bij het uitbreken van de rellen in Lhasa. Was dat een strategie van hardliners in het beleid die de zaken wilden laten escaleren om hun positie te versterken? Kwam het doordat belangrijke beleidsmensen net in Beijing waren? Was het de schrik voor een PR-catastrofe in de aanloop naar de Spelen die een verbazingwekkende en zeer schadelijke terughoudendheid veroorzaakte? (Denk o.a. aan de 18 doden die vielen.)

De opvallende verplaatsing van het protest van Lhasa en enkele plaatsen in de Autonome Regio Tibet naar andere provincies, waar het een veel grotere omvang kreeg, geeft te denken. Robbie Barnett merkte op dat je hier het effect kon zien van het gebruik van gsm’s en van de uitzendingen van de Voice of America en Radio Free Asia. Maar het bleef bij een terloopse uitlating, op betrokkenheid van Amerikaanse propagandakanalen en allicht van de CIA bij het stimuleren of creëren van het oproer werd niet ingegaan.

** Centre d’études sur la Chine moderne et contemporaine (CECMC)
UMR 8173 CNRS/EHESS; Centre de recherche sur les civilisations chinoise, japonaise et tibétaine
UMR 8155 CNRS/EPHE/Collège de France/Université de Paris Diderot; Avec le soutien de la FMSH

Rencontre internationale:LA RÉVOLTE TIBÉTAINE DU PRINTEMPS 2008.AU-DELÀ DES CLICHÉS.Lundi 3 novembre 2008

**Andrew Fischer, Tibet, in: Sara Daniel (red.), Guerres d’aujourd’hui. Pourqoui ses conflits? Peut-on les résoudre?, Paris, Editions Delaville, oktober 2008, 461 blz., blz. 408-453. (Ook hier ontbreekt de situering van de Tibetaanse kwestie in een geostrategisch perspectief en de Amerikaanse belangen en inmenging die in het spel zijn.)