Dirk Vandermeulen05 juni 2009 – 22:23

De evolutie: niet uit het niets
De PVDA is een (de enige) tweetalige partij, opgericht in 1979. Niet meer piepjong dus. Ze heeft steeds heel kleine scores gehaald. Heeft het dan zin om deze keer voor deze partij te stemmen? Ik ben overtuigd van wel. Want de partij is geëvolueerd, van een (te) sterk dogmatische partij naar een partij met meer oor voor het volk. Het vernieuwingscongres van de PVDA (2008) heeft de krijtlijnen hiervoor uitgetekend: niet meer het sterk belerende vingertje, maar concrete voorstellen die nauw bij de betrachtingen van de mensen aansluiten. Ook de rode neuzen campagne trekt op een ludieke manier de aandacht. De aandacht op een programma met inhoud.

Gebaseerd op een degelijke analyse
Het programma dat deze klein-linkse partij voorstelt is niet gebaseerd op louter electorale opportuniteiten. In het heel leesbare boek van voorzitter Peter Mertens “Op mensenmaat. Stof voor een socialisme zonder blauwe plekken” wordt op overtuigende wijze aangetoond hoe het orthodoxe ultra-liberale denken tot vandaag geleid heeft tot een asociale wereld. In de voetsporen van de oude, stofferige, verguisde Marx, die anderhalve eeuw eerder een kristalheldere analyse maakte van het kapitalisme, een analyse die bijtend actueel is geworden met de recente financiële crisis: privatiseringen van openbare bedrijven die niet leiden tot betere dienstverlening en/of lagere prijzen, flexibiliteit van de arbeidsmarkt die leidt tot minder sociale bescherming, erosie van de officiële pijlers van pensioenen en ziekteverzekeringen ten gunste van privé-initiatieven, institutionalisering haast van “geschenken” (notionele intrest, minimalisatie van belastingscontrole). Met als triest hoogtepunt van deze liberale hybris de financiële crisis in de banksector die de hele reële economie voor de volgende jaren zal aantasten.

In tegenstelling tot andere partijen, die uiteraard ook niet om de constatatie van deze aberraties heen kunnen, maar die slechts partiële corrigerende maatregelen voorstellen om deze uitwassen in te dijken of die er mee verantwoordelijk voor waren, stelt de PVDA+ dat de oorzaken systemisch van aard zijn, met andere woorden dat simpele corrigerende maatregelen niet voldoende zijn. Want dit zijn geen verkiezingen om het vertrouwen te herstellen of de politieke klasse op haar eerbaarheid te evalueren. Neen, deze verkiezingen handelen over de fundamentele keuze welk maatschappijmodel we voorstaan:

• Gaan we verder de weg in van het economisch liberalisme met de vrije markt als ultieme regulator voor alle activiteiten binnen dit complexe systeem? Waarbij winstmaximalisatie het objectief is?
• Of kiezen we voor een maatschappijmodel waarbij het welzijn van de mensen centraal staat? Waarbij de gemeenschap terug controle verwerft of behoudt over cruciale sectoren als openbaar vervoer, onderwijs, ziekenhuis- en verzorgingsinstellingen, pensioenregeling, energie- en watervoorziening, huisvesting, een openbare bank?

En dit brengt mij tot de essentie van het maatschappijbeeld waar deze klein-linkse partij voor staat en dat je bij geen enkele andere partij zo sterk en concreet ingevuld ziet.

Een socialistische samenleving “op mensenmaat” gebaseerd op solidariteit en niet op egoïsme en hebzucht

Je kan discussiëren of de mens nog basaal gedreven wordt door oer-overlevingsinstincten. Op zich interessant voor evolutionair-biologische wetenschappers. In elk geval heeft de mens een 1-cm-laagje gekronkelde grijze stof ontwikkeld waarmee hij zichzelf in vraag kan stellen en dus boven die basale instincten kan uitstijgen. Solidariteit met de medemens is m.i. zo een minder instinctief maar eerder aangeleerd concept, dat door de maatschappij via de context en de opvoeding wordt meegegeven. Het opkomen van de sterkere voor de zwakkere, waarbij je jezelf misschien, op korte termijn of sowieso, een stukje materieel “tekort” doet, al dan niet gedreven door het besef dat je ook tot die zwakkere categorie kan gaan behoren.

En dat is wat socialisme in essentie voor staat: solidariteit op elke schaal van de maatschappij. “Shouldn’t we all be socialists?”, gewoon op basis van ethisch/morele gronden? Yes, we should!

Beginselvaste en soepele politieke invulling

Uiteraard dient een politieke partij deze maatschappij via concrete voorstellen gestalte te geven. Het 20-punten programma van de PVDA+ is hiervan de concrete invulling voor de thema’s die op verschillende niveaus (Europees, federaal, regionaal, gemeentelijk) beslist worden. Aan de basis van dit programma ligt het principe dat aan de inkomstenzijde (en dan niet louter de lonen) de sterkste schouders extra belast worden en aan de uitgavenzijde de zwakste gesteund. Voorstellen die één voor één duidelijk de zwakkeren in de samenleving willen beschermen, niet utopisch, maar realistisch. Het is rationeel en menselijk. De partij gaat hier duidelijk consequent verder in dan andere partijen met o.a. voorstellen voor een vermogenstaks, een openbare bank, verlaagde BTW op energie e.d.

Klein-links mag groot worden!
Het is zeer frappant dat bijna een derde van de kandidaten op de lijsten uit syndicale middens komen, die zich elke dag professioneel of gratuit inzetten voor de sociaal-economisch zwakkeren van de maatschappij. Dit is een heel duidelijk signaal dat hun stem binnen hun respectievelijke moederpartijen onvoldoende gehoord wordt. Een duidelijk teken ook dat dit verhaal, het verhaal van solidariteit, wel voldoende ondersteund wordt door deze klein-linkse partij. Een duidelijk argument ook dat opgaan in deze grote partijen in eerste instantie zinloos is.
Alleen daarom al heeft deze klein-linkse partij recht van bestaan! Omdat zij zonder electorale of bewindsmatige beperkingen durft te zeggen: eerst de mensen, niet de winst. Omdat zij alleen op deze onafhankelijke manier de sociale tanker op de juiste koers kan houden, moet houden.
En waarom zou niet kunnen gebeuren wat in Nederland gebeurd is, waarbij de zusterpartij SP geëvolueerd is naar de derde grootste partij? Niet op één stembusslag, maar geleidelijk, omdat het programma “goed zit”, echt sociaal, met een focus op de zwakkeren en een appel aan de solidariteit van de sterkeren.

Of zoals een wereldleider het onlangs verwoordde: “We have the power to make the world we seek, but only if we have the courage to make a new beginning”.