Koen Steel01 maart 2006 – 13:17

“Door die hoge loonkost heeft de man van Bayer grote moeilijkheden om nog extra investeringen naar Vlaanderen te krijgen,” echoot de minister en hij vergeet even dat ‘de man van Bayer’ in onze buurlanden net dezelfde ‘grote moeilijkheden’ inroept om ook daar de werknemers met minder naar huis te sturen. Met minder loon én minder sociale bescherming. Want vergis je niet. Als het over ‘loonkost’ gaat, gaat het niet alleen over het directe loon dat de werkgever op je rekening stort, maar ook over het indirecte loon dat hij in de vorm van bijdragen aan de sociale zekerheid moet betalen. “De compensatie voor de lagere loonkosten (voor Bayer) zal uit de staatskas moeten komen en dus zullen we elders de riem moeten aansnoeren,” voegt de minister eraan toe. Niet echt geruststellend. Elders in het interview lezen we ook al dat er “een jarenlang volgehouden politiek van loonmatiging nodig is, waarbij bovenop de inflatie weinig ruimte zal zijn.”

Het wordt ons dus langs alle kanten ingepeperd: we zijn te duur. Inleveren dan maar? Daar zijn we volop mee bezig. Onze lonen en sociale uitkeringen zijn weliswaar geïndexeerd, maar dat heeft niet verhinderd dat de koopkracht ervan de laatste 10 jaar zo’n 2% achteruit gegaan is. Gemiddeld. Want de gezinnen met kleine inkomens krijgen het veel zwaarder te verduren. (2) Ondermeer omdat de uitgavepost ‘woninghuur’ slechts voor 6% het indexcijfer bepaalt, maar in het budget van die gezinnen zeker voor 30% doorweegt. De inkomsten uit kapitaal of onroerend goed daarentegen hebben een flinke groei gekend en de koopkracht ervan is al even flink toegenomen.

Formuleren onze politici nu een reeks voorstellen om de sociale bescherming van die gezinnen met kleine inkomens te verbeteren en degenen aan te spreken die zich dank zij hun kapitaal en vermogen hebben kunnen verrijken? Oordeel zelf. Elio Di Rupo (PS) bijvoorbeeld stelt fiscale hervormingen voor waardoor mensen mensen met een klein of een gemiddeld loon netto meer overhouden. Bart Somers (VLD) wil ervoor zorgen dat alle loontrekkenden netto meer overhouden. Over wie NIET moet betalen zijn ze duidelijk: niet de bedrijven – want anders verslechtert hun concurrentiepositie - en niet de vermogens, want die zijn blijkbaar onaantastbaar. Wie dan wel? De schatkist! Maar daar zit natuurlijk het probleem. Di Rupo en Somers zeggen er niet bij dat die schatkist onze collectieve portemonnee is waarmee zoveel andere dingen dringend moeten betaald worden: zinvol werk voor honderdduizenden die op de ‘vrije markt’ niet aan de bak komen, programma’s om de 15% van de gezinnen die nu onder de armoedegrens zitten te helpen, onderwijs, mobiliteit, welvaartsvaste uitkeringen, enz. We kunnen natuurlijk op vraag van de managers van Bayer en andere multinationals blijven proberen onze sociale verworvenheden sneller af te bouwen dan die van onze buren, maar van zo’n neerwaartse spiraal worden uiteindelijk alle werknemers en alle sociaal verzekerden slechter.

In de vorige eeuw hebben we sociale achteruitgang kunnen keren door herverdeling naar draagkracht en door het afdwingen van een krachtig sociaal zekerheidssysteem. Ook toen werden die eisen als ‘onbetaalbaar’ en ‘dodelijk voor de concurrentiepositie’ van de hand gewezen. Nu de globalisering alle grenzen en beschermingssystemen ondermijnt, komt het erop aan die krachttoer op Europees en zelfs op wereldvlak te herhalen. Het lijkt onbegonnen werk, maar we hebben weinig keuze en als je wat beter toekijkt, merk je dat in heel Europa en over de hele wereld gewone mensen bezig zijn de loon- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen waar we samen recht op hebben.

(1) De Morgen, 21 januari 2006
(2) 1996-2005: 10 jaar koopkracht, OIVO 200