[Fotoreportage] Op bezoek bij Olga, in het door de Tsjernobyl-ramp getroffen gebied

Serge Van Cauwenbergh13 juli 2007 – 21:20

Twintig jaar na de kernramp van 26 april 1986, reist Serge Van Cauwenbergh naar het getroffen gebied. Gedurende enkele dagen laat hij zich onderdompelen in de beklemmende en hallucinante sfeer van de spookstad Pripiat met haar verlaten straten, lege fabriekspanden, kazernes en flatgebouwen, wanordelijke leslokalen en peutertuinen, een stad omgeven door desolate landschappen. Een stad op enkele kilometers van de kerncentrale en gebouwd in 1970 om de arbeiders, kerntechnici en hun gezinnen te huisvesten.

Hij wilde in eerste instantie de verlaten stad Pripiat en haar omgeving verkennen, maar zijn uiteindelijke doelstelling was ook een bezoek te brengen aan enkele oorspronkelijke bewoners van de streek die na de ramp naar hun huizen zijn teruggekeerd. Het leek hem ongelofelijk boeiend om hun verhaal te horen over hoe ze er in slagen te wonen en te overleven in een besmette zone.

Tijdens de lunch vraag ik aan Maxim waar de rauwe groenten vandaan komen. “De notre petit jardin à l’arrière du bâtiment”, antwoordt hij droogjes. Enige vorm van sarcasme is hem blijkbaar niet vreemd. Even later verschijnt er een glimlach op zijn gezicht. “C’est une blague” zegt hij. Het is namelijk niet toegelaten om groenten te kweken in de verboden zone. Het voedsel is geïmporteerd uit Kiev. De oorspronkelijke bewoners daarentegen kweken meestal nog hun eigen groenten.

Olga (77) is één van hen. We brengen haar een bezoekje en ik neem wat voedingswaren voor haar mee, zoals brood en conserven. Haar huisje ligt net buiten het centrum van Tsjernobyl. Maxim gaat haar eerst vragen of het geen probleem is om even binnen te komen en foto’s te nemen. Enkele minuten later keert hij terug en gebaart dat ik mag komen. Olga vertelt dat er regelmatig filmploegen en fotografen passeren die niet altijd even vriendelijk zijn. Sommige filmploegen durven zelfs al op het erf te filmen zonder dat er toestemming gevraagd werd. Dat is ook de reden waarom Maxim eerst toelating vraagt om te fotograferen vooraleer ik mee naar binnen mag. Ik geef het oude vrouwtje de plastic zak met voedingswaren. Ze is er heel blij mee. Wat voor ons gewoon voedsel uit blik is, is voor haar ‘vers’ voedsel.

We nemen plaats in de woonruimte waar ze honderduit vertelt over haar leven en het werk in en rond het huis. Zij is altijd huisvrouw geweest, haar man was straatveger. Het kranige dametje heeft nu nog enkel gezelschap van een hond en enkele katten. Ze heeft haar woning na het ongeval nooit verlaten.

Over de ramp zelf herinnert ze zich nog dat het er heel chaotisch aan toe ging. Men was erg karig met informatie en het duurde dagen vooraleer er wat nieuws doorsijpelde. De ware omvang van de ramp werd toen verzwegen. Zij en haar man weigerden te vertrekken en hebben de draad van hun dagelijks leven weer opgepikt. Haar man is enkele jaren geleden overleden, maar niet aan een ziekte als gevolg van de ramp...