christophe17 oktober 2005 – 12:05

Maar de kiezers van het Belang veroordelen wil hij niet. “In de jungle van de vermarkte samenleving verliezen mensen hun houvast. Daarom gaan we het komend jaar - in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 - de angsten en zorgen van de mensen au sérieux nemen.” Volgens ACW-voorzitter Jan Renders is er elke dag wel iets dat toont dat het Vlaams Belang geen gewone rechtse partij is.

Jan Renders: “Neem nu die affiches met priester Daens waarmee het VB campagne voert in Aalst. Dat is zo'n sterke manipulatie: zij doen alsof ze de erfgenamen zijn van priester Daens die door de rechts-conservatieve klasse van zijn tijd werd uitgespuwd. 'Wij worden ook uitgesloten van de macht”, zegt het VB. Maar dat is heiligschennis. Priester Daens draait zich om in zijn graf. Heel de VB-filosofie staat in het teken van bekrompen, egoïstisch eigenbelang en is gebaseerd op haatgevoelens en uitsluiting. Dat staat haaks op de bekommernis van Daens die de arbeiders wou ontvoogden en inspraak geven.”

U schuwt de harde taal niet, maar door zo te spreken schoffeert u wel een deel van uw eigen achterban.

“Je moet een onderscheid maken tussen de kiezers en de politici. De VB-politici zetten aan tot ondemocratisch gedrag en verspreiden haatgevoelens binnen de samenleving. Daarmee willen we nooit samenwerken. Wie speculeert op samenwerking – zoals de rechtervleugel van sommige partijen – doet dat enkel uit machtsoverwegingen. Maar met de VB-kiezers willen we wel in dialoog treden. Zonder betweterigheid en zonder ze met de vinger te wijzen. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen gaan we proberen zo dicht mogelijk bij de mensen te staan om goed te kunnen luisteren. We gaan hun angsten en gevoelens serieus nemen."

Hoe gaat u dat aanpakken?

“We hebben een prioriteitenfolder ontworpen waarop de mensen kunnen aanduiden aan welke punten er in hun gemeente of omgeving moet gesleuteld worden. Welke punten moeten we politiek op de agenda zetten? Binnen de lokale kernen zullen de resultaten dan bediscussieerd worden. Samen met de mensen gaan we ook kijken hoe we dat nu kunnen realiseren. Zo hopen we het democratisch gehalte van de politiek op te krikken. Gemeenteraadsverkiezingen zijn daarin heel belangrijk. Thema's als onderwijs, welzijn, ruimtelijke ordening, veiligheid en milieu zitten heel dicht op het vel van de mensen."

U ontkent dus niet dat er ook in de christelijke arbeidersbeweging mensen rondlopen die stemmen op extreem-rechts?

“Dat kan moeilijk anders. In veel regio's van ons land is meer dan de helft van de bevolking lid van de christelijke vakbond of de christelijke mutualiteit. Dan weet je dat daar ook mensen tussen zitten die op het Vlaams Belang stemmen. In de dialoog met de achterban horen we ook wel eens uitspraken waaruit we kunnen afleiden dat mensen uit protest of uit één of ander ongenoegen VB stemmen.”

We leven in de best mogelijke samenleving, maar sommige mensen hebben dat niet door en blijven klagen en zagen. Volgens sommige commentatoren is dat de oorzaak van de verrechtsing in de maatschappij.

“Het Vlaams Belang zou het gevolg zijn van de verwenning in de samenleving. Dat kan één van de verklaringen zijn. Maar ik denk niet dat er één allesomvattende verklaring is voor de groei van de harde kern van de VB-stemmer. Daar zitten mensen bij die zich uitgesloten voelen. Niet alleen omdat ze in moeilijke materiële omstandigheden leven maar ook omdat ze er cultureel niet bijhoren. Het is een gekende zaak dat in het beroepsonderwijs de aanhang voor het VB groter is dan in ASO. Voor een stuk is dat omwille van het gevoel van uitsluiting. 'Wij tellen niet mee in deze samenleving'. Er wordt geen rekening gehouden met de cultuur die deze jongeren aankleven."

"Aan de andere kant moeten we ook niet wegstoppen dat een belangrijke groep met hogere inkomens en vermogens inderdaad 'slachtoffer' is van een serieuze verwenning. Zij hebben angst om te verliezen wat ze hebben. De grootste welvaart gaat dus niet noodzakelijk samen met de grootste sociale gevoelens. De samenleving is geïndividualiseerd en de ontvoogding en de bevrijding die daarmee gepaard gingen zijn positief. Maar bij een deel van de bevolking is de slinger doorgeslagen naar egoïsme. 'Ik heb er helemaal alleen hard voor moeten knokken. De anderen moeten dat nu ook maar doen.' Men reageert op een harde samenleving door zelf ook hard te worden."

"De vermarkting van de samenleving maakt dat veel mensen in de jungle hun houvast verliezen en dus ook niet meer weten wat de idealen en de bedoelingen van de politiek zijn. Ze voelen ook aan dat de politiek de greep op de markt verloren is. De politiek moet tonen dat zij sturingsmacht heeft. De bevolking ziet dat de regering niet meer bijstuurt. Denk aan het energiedossier waar we met de liberalisering van de energie ook een deregulering hebben gekregen. De mensen voelen aan dat dat niet allemaal in hun voordeel werkt en dat de overheid weinig greep heeft.”

Het ACW doet ook mee met de Kom uit uw kot-campagne van de Verenigde Verenigingen.

“Kom uit uw kot is een initiatief dat we samen met andere middenveldorganisaties in Vlaanderen hebben genomen. Als middenveld geloven wij in een participatieve democratie. De bevolking moet zoveel mogelijk betrokken worden bij het beleid. Dat kan op gemeentelijk niveau maar ook op een hoger niveau. Dat is ook onze filosofie in de ondernemingen. Wij willen ook economische democratie realiseren. De Verenigde Verenigingen zijn ontstaan omdat we ons ten aanzien van de overheid willen opstellen als een belangrijke partner. Wij geloven niet in een naïef liberaal democratiemodel waarbij de optelsom van alle individuele meningen voldoende is om aan politiek te doen."

"Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen willen we een campagne opzetten die duidelijk maakt dat de samenleving veel beter en hartelijker wordt als de mensen er volop aan deelnemen. Dat kan heel laagdrempelig zijn door deel te nemen aan buurtcomités, door uw mening te zeggen, kortom door meer uit uw kot te komen. De mensen moeten kunnen formuleren wat ze vinden van het beleid en van de samenleving. Zo kunnen we in discussie gaan over hun zorgen, angsten en wensen. Wanneer mensen voelen dat er met hen rekening wordt gehouden, is dat een eerste stap om de verrechtsing tegen te gaan.”

Mensen bij elkaar brengen en hen aansporen tot samenwerking. Wat Kom uit uw Kot wil doen, doet het één-programma Fata Morgana al twee zomers lang. Maken zo'n programma's het middenveld niet overbodig?

“De media kunnen ons zeker helpen. Ik vind het al lang goed dat de media opnieuw willen tonen dat de samenleving maakbaar is. Dat ze de vele bemoedigende initiatieven in de verf zetten. Maar het lokale engagement van die vele duizenden mensen, dat is nog iets anders dan er over spreken op tv. Dat zullen tv-programma's nooit kunnen vervangen."