Jan Hertogen11 april 2006 – 08:25

In de mate vreemdelingen zich niet inschrijven is dat een verlies van het democratisch potentieel in vergelijking met de oude en nieuwe Belgen waarvoor de stemplicht geldt.

In Antwerpen is er 16,8% bijkomende stemkracht waarvan 5,5% voor nieuwe Belgen en 11,3% voor 'vreemdelingen'. Wat is daarvan de impact op het stemmenaantal voor het Vlaams Belang?

Voor Antwerpen en andere steden in Vlaanderen en Brussel, zie het resultaat van de berekeningen op www.npdata.be. Op info@npdata.be kan men de berekeningen voor zijn/haar stad aanvragen, die worden dan op de site gepubliceerd.

Is het ‘democratisch surplus’ al voldoende sterk om het 'democratisch deficit' van de laatste decennia te compenseren in Antwerpen en andere steden met een grote aanwezigheid van allochtonen? Zijn de bijkomende stemmen van nieuwe Belgen en vreemdelingen al voldoende om de gestage afbrokkeling van het democratisch recht op stemmen (toch de essentie van de democratie heeft men ons altijd geleerd) te herstellen.

Door de Belgwording van 840.000 vreemdelingen die de Belgische nationaliteit verwierven tussen 1980 en 2005 en hun kinderen herstelt de democratie zichzelf zodat het VB zal verdrinken in z’n Eigen Volk. Dit proces is in Brussel in 2000 bezegeld en zal in Vlaanderen in 2006 beginnen en in 2012 voluit doorgezet worden. Dat is de uitgangshypothese om na te gaan welke stemkracht in Antwerpen bijkomend gegeven wordt aan nieuwe Belgen en aan vreemdelingen voorzover ze zich inschrijven. Het besef van hun kracht en vooral van hun verantwoordelijkheid voor de democratie kan een stimulans zijn om zich ook effectief in te schrijven.

De ambtenaren van het Rijksregister die maandelijks de statistiek van de inschrijvingen opmaken zijn niet ongerust. De inschrijvingen zullen pas goed op gang komen de laatste twee maanden. Zij wijzen er op dat de inschrijvingen van Europeanen tot nu toe enkel deze zijn die overblijven van degenen die in 2000 mee gestemd hebben: van de 88.000 in 2000 zijn er op 1/04/06 nog 75.218 over om in 2006 hun stem uit te brengen. Eens ingeschreven, altijd ingeschreven en dat geldt ook voor wie zich nu inschrijft. Ook bij Europeanen zijn nog geen nieuwe inschrijvingen vastgesteld, integendeel er zijn er 362 minder dan in november 2005.

Wat is de impact van de verhoogde stemkracht in 2006 op de positie van het VB in de stad Antwerpen en omgekeerd, hoeveel stemmen moet het VB winnen bij de ‘witte’ Belgen om z’n positie te handhaven of te verhogen? In het basismodel (exceltabel) voor Antwerpen (www.npdata.be/Data/Verkiezingen/Antwerpen)kunnen verschillende parameters zelf ingesteld worden (in de groene vakjes) waardoor men het resultaat onmiddellijk kan aflezen (in de blauwe vakjes). Voor de basisgegevens en bronnen zie voetnoot(1)

1. 63% van de 'vreemdelingen' is kiesgerechtigd in Antwerpen: 80,9% van de Europese vreemdelingen en 48,4% van de niet-Europese. Europeanen beantwoorden meer aan de verblijfsvoorwaarde van vijf jaar dan niet-Europeanen en zij hebben ook meer kinderen van +18 jaar. Bij de niet-Europeanen schuilt dus nog een grote democratische reserve die pas in 2012 tot volle tot ontplooiing zal komen.

2. Bijkomende nieuwe Belgen verhogen de stemkracht met 5,5% sinds 2000. Bij de Belgen in het algemeen is 80% kiesgerechtigd. Hierin zijn de nieuwe Belgen begrepen waar het % kiesgerechtigdheid lager ligt omdat er nog niet zoveel 18-jarigen zijn. Dit percentage kan ook als parameter ingesteld worden. Als uitgangswaarde wordt 70% voor de nieuwe Belgen genomen. Hierin is ook de groei van de 18-jarigen begrepen van wie reeds nieuwe Belg was in 2000.

3. Als alle vreemdelingen zich inschrijven wordt de stemkracht met 11,3% verhoogd in Antwerpen. Dat is evenwel niet waarschijnlijk, vandaar dat in het model het % inschrijvingen van Europeanen en van niet-Europeanen kan ingegeven worden zodat op de voet kan gevolgd worden hoeveel van de bijkomende 'stemmogelijkheid' ook effectief aangewend wordt en wat daarvan de impact is op de kiesuitslag. In totaal gaat het dus om 16,8% méér stemmen die in vergelijking met 2000 kunnen uitgebracht worden.

4. Maximaal verlies van 4,7% voor het VB als niemand van de bijkomende stemmen voor hen kiest en het stemgedrag van wie in 2000 deelnam aan de verkiezingen hetzelfde blijft. Dit is een extreme hypothese die zowel de maximale inschrijving als de minimale stem voor het VB veronderstelt. Het geeft evenwel aan wat de spankracht is van het 'democratische surplus' in vergelijking met 2000. In het model kunnen evenwel alle parameters zelf aangepast worden. Wanneer als parameter ingegeven wordt in de groene vakjes op de tabel dat alle nieuwe stemmen op dezelfde wijze zouden uitgebracht worden als de bevolking in 2000 blijft het VB op 33%. Alle daartussen liggende opties kunnen in het schema uitgetest worden alsmede een verhoging van het aantal VB-stemmen door de witte Belgen.

5. Bij de maximale hypothese van 4,7% verlies voor het VB bijvoorbeeld dient de oude of witte Belgen hun stemmen voor het VB met 6,3% te verhogen om op dezelfde uitslag als 2000 uit te komen. Ook deze waarde kan als parameter ingebracht zodat bij een gegeven kiesuitslag voor het VB kan nagegaan worden hoeveel de Belgen van niet-vreemde afkomst méér op het VB moeten stemmen om een eventueel verlies te compenseren of een grotere stijging van hun % te krijgen.

6. Bij 30% inschrijving van Europeanen en 60% van de niet Europeanen bijvoorbeeld, waarbij de Europeanen het stemgedrag van de bevolking in 2000 volgen en de niet-Europeanen voor 100% niet op het VB stemmen, verliest het VB 2,3% en komt op 30,7% uit in Antwerpen. Zij moeten dan, in vergelijking met 2000 3,0% méér stemmen halen bij de witte Belgen. Dit is een voorbeeld, maar elk ander scenario kan ingebracht worden.

Zo’n vaart zal het allemaal niet lopen en iedereen kan op www.npdata.be nagaan wat gewenst is of wat de harde werkelijkheid kan worden. Belangrijk evenwel is dat de impact zichtbaar wordt van de deelname van vreemdelingen en nieuwe Belgen aan de gemeenteraadsverkiezingen en dat zij dus in Antwerpen een effectieve sleutel van 16,8% stemkracht in handen hebben om politiek mee te spreken. Voor Sint-Jans-Molenbeek, Schaarbeek en Brussel-stad evenwel ligt die nog 3 tot 4x hoger.

Jan Hertogen, socioloog
-------------------------------------------------
(1) Volgende gegevens worden voor de berekening gebruikt:
- Het potentieel van Europeanen en niet-Europeanen zoals het Rijksregister dit voor elke stad berekend heeft en maandelijks bijhoudt (www.rijksregister.fgov.be/rrn_nl/statpotentielekiezers/statistieken/zsc6...), dwz het maximum aantal stemmen dat de Belgen en de vreemdelingen kunnen uitbrengen.
- Het aantal inschrijvingen van Europeanen in 2006 voortgaande op hun inschrijving voor de verkiezingen in 2000 (zie lijst rijksregister november 2005)
- Het aantal vreemdelingen in elke gemeente (NIS) en het aantal van vreemde afkomst zoals berekend op basis van de nationaliteitsverwervingen tussen 1980 en 2005 (www.npdata.be/Data/Vreemdelingen)
De bevolkingscijfers zijn deze van 01/01/2001, dus einde 2000, met inbegrip van de nationaliteitsveranderingen in 2000, en van 01/01/2005, met ingebrip van de nationaliteitsveranderingen in 2005. Wat bevolkingsevolutie betreft wordt geen extrapolatie gemaakt naar oktober 2006. De impact wordt dus eerder vanuit een voorzichtige en minimale situatie berekend. In gemeenten met een relatief grote vermindering van aantal vreemdelingen in vergelijking met 2000 wordt in deze benadering het aantal nieuwe Belgen na 2000 onderschat.
- Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen 2000 (www.vub.ac.be/belgianelections/Gemeenten.html)