WTO.ZIP redactie05 september 2007 – 12:58

Tijdens een zitting van het Trade Negotiations Commitee op 26 juli werden de onderhandelingen van de Wereld Handels Organisatie door voorzitter Lamy opgeschort [1]. De mislukking van de G4-top op 21 juni [2] noopte de WTO-leiding tot het instellen van een (korte) afkoelingsperiode omdat de gemoederen binnen de WTO behoorlijk waren verhit. Hierdoor schoof de voorziene presentatie van conceptvoorstellen voor Landbouw en Industriële Goederen op tot 23 juli. Serieuze bespreking van deze voorstellen voorafgaande aan het zomerreces - een poging van de WTO-leiding om de impasse in de Doha Ronde te doorbreken - bleek echter onhaalbaar.

Nieuwe onderhandelingsfase
De delegaties van de lidstaten werden vervolgens dringend verzocht tijdens het reces de teksten grondig te bestuderen zodat begin september kan worden begonnen met de nieuwe fase in de onderhandelingen die is gericht op het vaststellen van een raamwerk voor 'volledige modaliteiten'. Na het verzamelen en bespreken van de eerste reacties volgt bijstelling van de conceptteksten door de WTO-leiding en daarna moet de diskussie echt op gang komen.
Van 3 tot en met 21 september wordt gesproken over de conceptvoorstellen voor Landbouw [3]; van 10 september tot het eind van de maand zijn er parallelle onderhandelingssessies over Industriële Goederen (NAMA). De besprekingen zullen in formele en informele settingen en in verschillende samenstellingen plaatsvinden. Nieuw is dat er nu geen sluitdatum is ingesteld....[4].

Op 14 september zullen de 151 WTO-lidstaten bijeen komen om te horen wat er tot dan toe is bereikt [5]. Diverse diplomaten zijn van mening dat de maand september cruciaal is: "het is 'maken of breken' voor de Doha Onderhandelingen" [6]. In oktober volgen onderhandelingen over diensten, 'regels' en andere onderwerpen [7]. En als alles loopt zoals de WTO-leiding hoopt, volgt er half oktober een ministerstop.

Door het voortdurend uitblijven van deals over belangrijke kwesties werd het vaststellen van een raamwerk voor "modaliteiten" voor Landbouw (AG) en voor de Industriële Goederen (NAMA) keer op keer uitgesteld. Zo'n raamwerk - dat de nodige formules en grafieken voor tarief- en subsidiereducties en uitzonderingen moet omvatten - is een voorwaarde voor vaststellen van specifieke liberaliseringseisen en voor vervolgonderhandelingen over diensten, 'regels' en andere onderwerpen. Door het verstrijken van de (laatste) deadline - eind juli - kan de Doha Ontwikkelings Ronde niet begin 2008 worden afgesloten zoals de WTO-leiding eerder hoopte. Er wordt nu rekening gehouden met een vertraging van zeker 2 jaar [8]. Als de Ronde al niet voortijdig 'dood' wordt verklaard....

Eerste reacties van lidstaten
Volgens de voorzitter van de Landbouwcommissie, Crawford Falconer, zijn de voorstellen van hem en van zijn collega Don Stephenson (Industriële Goederen) een poging om de diskussie over modalititeiten echt op gang te brengen. Het is geen samenvatting of afspiegeling van voorgaande diskussies omdat de standpunten van de lidstaten daarvoor te ver uiteen bleven liggen. De lidstaten moeten behoorlijk inbinden wat betreft hun eisen om een succesvol vervolg van de onderhandelingen mogelijk te maken, aldus Crawford.

In een eerste reactie op 23 juli kwalificeerde een groot aantal lidstaten de conceptvoorstellen [9] als "goed startpunt voor verdere besprekingen [10]". Ondanks deze formele bewoording blijken veel lidstaten en ook groepen van lidstaten zeer ontevreden omdat ze hun specifieke onderhandelingsposities er niet of onvoldoende in terugvinden. Verschillende ontwikkelingslanden zijn met name zeer kritisch over de NAMA-tekst. In hun ogen zijn de voorstellen voor reductie van industrietarieven namelijk disproportioneel en nadelig voor ontwikkelingslanden, terwijl de voorgestelde reductie van de landbouwsubsidiereducties van ontwikkelde landen te laag zijn. Verder wordt geen rekening gehouden met flexibele regelingen voor ontwikkelinglanden en met het principe van 'minder dan volledige wederkerigheid' [11]. Argentinië en Venezuela zeggen zelfs de NAMA-tekst niet te zullen accepteren als basis voor de onderhandelingen in september [12].

In een gezamenlijke verklaring van 26 juli geeft een gelegenheidscoalitie, de G-110 [13], aan hoe ze denkt over de conceptteksten van de WTO-leiding. Deze G-110 vertegenwoordigt de overgrote meerderheid van de WTO-lidstaten.
Ze benadrukt dat alle afspraken in de nieuwe onderhandelingsfase die nu wordt ingegaan 'ontwikkeling' ten doel moeten hebben. Landbouw is daarbij de motor en essentieel is een aanzienlijke reductie en de verwijdering van handelsverstorende subsidies in de ontwikkelde landen. Verder moeten alle afspraken uit de Doha Ministeriële Verklaring (2001), het July Raamwerk (2004) en de Hong Kong Ministeriële Verklaring (2005) worden negeleefd. En bij het vaststellen van volledige modaliteiten voor landbouw en Industriële Goederen moeten alle elementen van het mandaat worden 'meegenomen' en zeker die van de Speciale en Gedifferentieerde Behandeling van ontwikkelingslanden. "Alleen een werkelijk multilateraal proces dat transparent, inclusief, bottom-up en lid-gestuurd is, kan leiden tot resultaten die door alle lidstaten worden gedragen," aldus de G-110 [14].

Brazilie en India lijken bereid te zijn tot het doen van concessies ondanks de mislukte opzet van de G4-voorhoedegroep waarvan zij eerder deel uit maakten.

India verwacht dat een landbouwdeal de weg vrij maakt voor een dienstenakkoord en verklaarde de landbouwtekst van Crawford een goed startpunt voor verdere onderhandelingen. De NAMA-tekst zou echter moeten worden herzien door WTO-voorzitter Lamy, aldus de Indiase onderminister voor handel [15]. India hecht grote waarde aan deals op beide terreinen, onder meer omdat dan ook de weg wordt vrij gemaakt voor een nieuw dienstenakkoord. De belangen van de Indiase dienstensector zijn erg groot [16].

Het afgelopen weekend liet een hoge Braziliaanse funktionaris weten dat zijn regering bereid is compromissen aan te gaan in deze nieuwe fase. Een doorbraak zou alleen nog afhangen van de bereidwilligheid van de rijke landen [17]. Brazilië hecht groot belang aan een geschikte landbouwregeling, maar heeft ook grote industriële belangen.

Het is de vraag welk mandaat de Amerikaanse handelsvertegenwoordigster Schwab heeft om te onderhandelen over Landbouw. Het Amerikaanse beleid is gebaseerd op de zogenaamde Farm Bill, maar deze regeling loopt zeer binnenkort af. De verwachte vernieuwing ervan kan nog geruime tijd op zich laten wachten, omdat de twee kamers van het Amerikaanse Congress (House of Representatives en Senate) van mening verschillen over de inhoud ervan [18]. Dat kan een struikelblok blijken te zijn bij de WTO-onderhandelingen die deze week zijn heropgestart [19].

Onderwijl zei de Franse minister voor economie, Christine Lagarde (voormalig handelsminister) tijdens een toespraak nabij Parijs niet te verwachten dat het de WTO zal lukken een internationaal handelsakkoord tot stand te brengen... "The gap among the parties is too wide. For now, I don't see it," aldus Lagarde. Volgens haar zijn de grote struikelblokken voor de onderhandelingen het aflopen van het fast-track mandaat van de Bush-regering ("dat het feitelijk mogelijk maakte om handelsdeals door het Congress te loodsen") en de toenemende vraag naar handelsartikelen ("commodities") [20]. Europees Commissaris voor Handel, Mandelson, was meer hoopvol gestemd en beschreef de Doha Ronde als "fundamentally important". Hij zei verder, dat een akkoord "will anchor the emerging economies more firmly with the WTO and its system of international trade rules. A failure will badly damage confidence and weaken the emerging economies attachment to the rules-based international trading system [21]."

Is 'Doha' (al) dood?
Anderen zijn minder optimistisch over de haalbaarheid van een Doha Akkoord. Volgens Simon Tay, voorzitter van het Singapore Institute of International Affairs komt er alleen een akkoord indien "de Amerikanen" voor het vertek van Bush (januari 2009) toestemmen in een eventuele handelsdeal (en dat is volgens hem nog maar de vraag). Jean-Pierre Lehmann, professor international politieke economie aan de IMD business school in Lausanne, is van mening dat het al een gelopen Ronde is. "My jaundiced opinion is that Doha is dead but nobody's dared say it yet,aldus Lehmann [22].

Ruim 90 wereldwijd actieve maatschappelijke groepen schreven in juli een brief aan 'hun' handelsministers en aan de WTO-leiding waarin ze hen opriepen de mislukking van de Doha Ronde te erkennen. Tevens riepen ze hen op een tweejarig moratorium in te stellen dat ruimte en tijd kan bieden om na te denken over een andere model en proces voor multilaterale handelsbesprekingen [24].

G4-strategie?
Focus on the Global South is sceptisch ten aanzien van het optimisme over de Landbouwtekst [21]. Die zal namelijk slecht uitpakken voor ontwikkelingslanden. Sommige waarnemers vermoeden dat de WTO-leiding de opzet had om heftige afwijzende reacties uit te lokken met de gepresenteerde NAMA-tekst. Mogelijk doel zou kunnen zijn om te verhullen dat de VS niet langer geïnteresseerd is in een Doha Akkoord en om zo de schuld voor het vastlopen van de onderhandelingen in de schoenen van ontwikkelingslanden te kunnen schuiven. Een andere opzet zou kunnen zijn, dat delegaties van ontwikkelingslanden door een rampzalige NAMA-tekst eerder akkoord gaan met een minder rampzalige Landbouwtekst en in een later stadium alsnog akkoord gaan met een enigszins aangepaste NAMA-tekst. Dit laatste is een strategie die in de geschiedenis van de WTO verschillende keren met succes is toegepast.
In overeenstemming met de laatste optie is de inschatting van een voormalige onderhandelaar uit een ontwikkelingsland die stelt dat de onderlinge verschillen in positie tussen de vier G4-leden groter lijken dan ze zijn. "What I fear is that at the moment everybody is lulled into believing that because of lack of USA (Trade Promotion Authority) the negotiations are in the freezer and a Blair House type of accord would be struck in the G4 and then parachuted to the WTO for the rest of the membership to adopt."

Noten:
[1] "Lamy calls for intensive negotiations across the board in September," WTO, 27 juli 2007 (http://www.wto.org/english/news_e/news07_e/tnc_dg_stat_july07_e.htm).
[2] Zie artikel "WTO: Botsing van posities en paradigma's leidde tot ineenstorting van G4" van 26 juni 2007 (http://www.globalinfo.nl/content/view/1274/30/).
[3] De Landbouwbesprekingen zijn inmiddels begonnen. Voor een impressie, zie: "Falconer: WTO members resume negotiations on Doha Round (http://news.xinhuanet.com/english/2007-09/04/content_6658095.htm); "WTO members launch three-week push in crucial farm talk" (http://afp.google.com/article/ALeqM5jfli9O8KLTmYYgCoIKGsrSXc5W-w); en "Envoys make fresh bid to get world trade deal" (http://africa.reuters.com/wire/news/usnL03769910.html).
[4] Eerdere sluitdata werden steeds ingesteld met als stok achter de deur dat haast gemaakt moest worden voordat het Fast Track-mandaat van de regering Bush zou aflopen. En dat is voor de zomer gebeurd.
[5] Niet duidelijk is of het hier gaat om een Algemene Raadsvergadering danwel een zitting van het Trade Negotiations Committee. In: "WTO members launch three-week push in crucial farm talks," van 4 september 2007 (http://afp.google.com/article/ALeqM5jfli9O8KLTmYYgCoIKGsrSXc5W-w).
[6] "WTO goes on its August break in downbeat and uncertain mood," Martin Khor (TWN), 3 augustus 2007 (http://www.twnside.org.sg/title2/wto.info/twninfo080702.htm).
[7] "Indonesian trade talks to resume with agriculture," 29 augustus 2007 (http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2007%5C08%5C29%5Cstory_29-...).
[8] "Doha negotiating group chairs acknowledge no framework deal possible before august," ICTSD, Bridges Weekly Trade News Digest vol 11, nr 25 van 11 juli 2007 (http://www.ictsd.org/weekly/07-07-11/story1.htm). De lange looptijd heeft niet alleen te maken met de onderhandelingen in Genève maar ook met de parlementaire ratificatieprocessen in de verschillende landen. Zie ook noot 12 voor een alterenatieve visie over de looptijd van de Doha Ronde.
[9] Een beschrijving van de voorstellen is te vinden in "AG, NAMA chairs release draft agreements, point way to Doha compromise," ICTSD, Bridges Weekly Trade News Digest vol 11, nr 26 van 18 juli 2007 (http://www.ictsd.org/weekly/07-07-18/story1.htm).
[10] Een beschrijving van de voorlopige reacties van lidstaten in "Doha: Draft AG text meets lukewarm response, NAMA likely to be chillier," ICTSD, Bridges Weekly Trade News Digest vol 11, nr 27 van 25 juli 2007 (http://www.ictsd.org/weekly/07-07-25/story1.htm).
[11] Zie: "Developing countries upset with modality papers," Martin Khor (TWN), 18 juli 2007 (http://www.twnside.org.sg/title2/wto.info/twninfo070710.htm).
[12] In: "Prospects for Doha accord dim, as WTO heads into summer recess" en "Draft NAMA agreement text critizised by many developing countries," door ICTSD in Bridges Weekly Trade News Digest vol 11, nr 28 van 1 augustus 2007 (http://www.ictsd.org/weekly/07-08-01/index.htm). Zie ook "Opposition builds to the "Don-vastating" NAMA modality text," Martin Khor (TWN) van 19 Juli 2007 (http://www.twnside.org.sg/title2/wto.info/twninfo070711.htm).
[13] De G-20, de G-33, de ACP, de MOL's, de Afrika Groep, de Kleine Kwetsbare Economieën, de NAMA-11 en de Cotton-4 samen.
[14] "Joint statement" (http://www.tradeobservatory.org/library.cfm?refid=99393).
[15] "India ready to negotiate agriculture subsidy at WTO," 31 augustus 2007 (http://www.hindu.com/thehindu/holnus/015200708310339.htm).
[16] Het liefst wil India dat er een parallel "green room process" op start dat de dienstenonderhandelingen versnelt. Ook de EU en de VS zijn hier een voorstander van. Zie: "Prospects for Doha accord dim, as WTO heads into summer recess" en "Draft NAMA agreement text critizised by many developing countries," door ICTSD in Bridges Weekly Trade News Digest vol 11, nr 28 van 1 augustus 2007 (http://www.ictsd.org/weekly/07-08-01/story1.htm).
[17] "Envoys make fresh bid to get world trade deal," door Laura MacInnis, 3 september 2007 (http://africa.reuters.com/wire/news/usnL03769910.html).
[18] "Time line cramps resolving new farm bills, group says, " door Jerry Perkins, 31 augustus 2007 (http://www.agobservatory.org/headlines.cfm?refID=99835).
[19] "US Farm Bill is a 'setback' for Doha negotiations, door Martin Khor (TWN), 16 augustus 2007 (http://www.twnside.org.sg/title2/wto.info/twninfo080704.htm).
[20] "France's Lagarde Says She Doesn't Expect WTO Accord," door Sandrine Rastello en Jennifer M. Freedman, 30 augustus 2007 (http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601081&sid=abpSWlFbNhAI&refer=a...).
[21] "Can Globalisation be a level playing field?" sppeech Mandelson, 30 augustus 2007 (http://www.europa-eu-un.org/articles/fr/article_7280_fr.htm).
[22] "WTO Global Trade Talks Resume as Regional Deals Loom," door Jennifer M. Freedman, 3 september 2007 (http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601086&sid=ap7oE.aXirnI&refer=l...).
[23] Meer hierover in: "Is Doha Dead?, Focus on the Global South, 27 augustus 2007 (http://www.focusweb.org/is-doha-dead.html?Itemid=1).
[24] Meer over deze stellingname: "Doha is dead: moratorium needed to rethink a new model of trade," 17 juli 2007 (http://www.tradeobservatory.org/headlines.cfm?refid=99257); "'Doha is dead'", time to rethink a new model of trade," door Kanaga Raja (SUNS), 18 juli 2007 (http://www.twnside.org.sg/title2/wto.info/twninfo070713.htm); en "IATP Analysis: MOVING PAST THE PAIN, time for a new trade framework," door Carin Smaller, TIP/IATP, 24 juli 2007 (http://www.tradeobservatory.org/library.cfm?refid=99348).