De Wispelaere Leen 03 oktober 2007 – 17:13

We maken kennis met Björn die zich Don Johnson waant. Enkel hijzelf ziet de fysieke gelijkenis. Toch leest Björn in iedere vrouwenblik die hij vangt of niet vangt een smachtend verlangen. Zelfingenomenheid brengt onze zelfverklaarde held ten val. Zijn verhaal is er één ‘waarin iemand ontdekt dat hij een verliezer is’, aldus de ondertitel.

‘Winnen en verliezen’ vormt de rode draad doorheen de ondertitels, het boek en de personages. In het verhaal ‘waarin een dochter moet winnen wat haar moeder verloor’ maken we kennis met Anja, ‘wiens leven weinig gelukkige dagen had gekend’. Bijgevolg bombardeert Anja dochterlief tot de gedoodverfde winnares van de nakende misverkiezing. Dat is echter buiten ‘televoting’ gerekend, een fenomeen dat Anja tot op de verkiezingsdag onbekend is. ‘Waarom had Ilona haar nooit iets over massale sms-campagnes verteld? Ze had ervoor kunnen sparen!’ Het noodlot slaat toe: de dochter van de verliezer verliest. De verliezer verliest de dochter.

Tegelijk toont het boek echter de relativiteit van winnen en verliezen. Het hangt er maar vanaf hoe je de dingen bekijkt. Lola’s totale zwijgzaamheid is sociaal onaanvaardbaar voor de naaste omgeving. Omdat ook huwelijk en werk haar niet kunnen boeien, wordt ze verguisd en kijkt ze al snel tegen een echtscheiding aan. Toch leiden de zwijgzaamheid en de liefde voor fietsen haar naar een innige vriendschap met een os die Lola ‘Lola’ doopt. De Lola’s zijn tevreden.
En wat is er mis met pakweg huppelen op latere leeftijd ? Deze vreemde voorliefde kost Steven een huwelijk en de bezoeken van zijn tienerdochter. Toch werkt zijn aansluiting bij de huppelclub zeer bevrijdend want ‘zijn vreugde over de sociale aanvaarding van het huppelen was enorm.’ Steven herleeft. Tijdelijk.

Maar niet elk van Verbekes losers legt de sociale druk of de afwijzing zomaar naast zich neer. Herman Regenboog, een Michelin-inspecteur zonder smaakpapillen, kent uitsluitend de bittere smaak van eenzaamheid en wrok. De amoureuze afwijzing door zijn favoriete kok en de confrontatie met zijn volstrekte overbodigheid op deze planeet, doen hem volledig door het lint gaan.

Opvallend is dat de vluchtelingenthematiek een aantal keer terugkomt. In het eerste verhaal is de naamloze ‘je’ een kind dat op het punt staat een ‘gewonnen reis’ te maken met de ouders. De vluchtpoging komt onmenselijk ten einde. In een ander verhaal pikt het hoofdpersonage een gevlucht kind op. Daarmee reageert ze op de uitingen van vreemdelingenhaat die haar bejaarde cursisten naar believen in het rond strooien. ‘Niet alle misdadigers zijn zwart of bruin’, merkte een keurig heertje op. Vicky’s mondhoeken staakten hun opwaartse beweging toen hij vervolgde: ‘Tegenwoordig heb je er ook veel uit het Oostblok.’

De stijl van Groener gras is opnieuw verfrissend. Het gebruik van korte, snedige zinnetjes, kenmerkend voor de taal van Verbeke, maakt de verhalen zeer levendig. Gebald onder woorden gebracht, lijken de absurditeiten van de bizarre personages bovendien aannemelijker dan ze in werkelijkheid zijn. Dat is één van de sterktes van het boek.
De verhalen zijn doorspekt met humor, niet zelden van het ironische soort. De cocktail van surrealisme, ironie en non-conformistische, eenzame personages doet bij momenten een beetje aan Amanda Filipacchi (Mannelijk naakt, In de wolken, Liefde Jeukt) denken. Wel is het werk van Annelies Verbeke ontroerender. Eén greep uit de vele beeldrijke passages, waarin een oud, kinderloos koppel beslist om te verhuizen naar Thailand. De hond Waldo is het cement van hun huwelijk, want ‘Ze streelden elkaar nog vrijwel uitsluitend via hem.’

Of Groener gras even hoge toppen zal scheren als het alom bejubelde Slaap! zal moeten blijken. Voor mij persoonlijk is het gras wel degelijk groener: het boek overtreft de vorige twee op alle domeinen. Laat de opener van het boek dan ook een gunstig omen zijn. Op ‘naar een toekomst waarin een prijs gewonnen wordt’ !

Annelies Verbeke stelt haar nieuwe roman voor op Het Andere Boek op Zondag 7 oktober om 14.00 in de Grote Zaal van het Zuiderpershuis.