Marc-Antoon28 november 2007 – 16:53

"Fighting climate change: Human solidarity in a divided world", zo heet het rapport van de UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN (klik hier). Als we wereldwijd de uitstoot van broeikasgassen niet halveren tegen 2050, dreigt de klimaatverandering de vruchten van de strijd tegen armoede totaal van tafel te vegen, zo stelt het rapport. Volgende maand is er in Bali een VN-klimaattop.

Investeren op lange termijn
"We hebben ambitieuze, niet-marginale maatregelen nodig," waarschuwt het rapport, "en die zullen op korte termijn hoge investeringen vergen". Om te zorgen dat de opwarming van de aarde onder de fatale twee graden celsius blijft, moeten we daar vanaf nu tot 2030 jaarlijks 1,6 procent van 's werelds economische output voor veil hebben. De auteurs wijzen op de 'winst' op lange termijn, maar van politici vergt dat wel dat ze "voorbij electorale cycli kunnen kijken".

Wat moet er gebeuren? De UNDP pleit behalve voor maatregelen om de energie-efficiëntie te verhogen en voor taksen op CO2-uitstoot ("so that using them reflects their true social cost") ook voor technologie-overdracht naar landen die nu voor hun ontwikkeling zijn aangewezen op verouderde technologie, zoals China.

Ongelijke verantwoordelijkheid
Maar hoe verdeel je de lasten? Immers, niet iedereen torst een even zware verantwoordelijkheid. De VS stoot per inwoner vijftien maal meer broeikasgassen uit dan India, en anders dan het Westen hebben de ontwikkelingslanden geen historische 'koolstofschuld'.

Dat 'distributie'-vraagstuk is volgens de de UNDP dé grote politieke uitdaging van de klimaatsverandering. Het wordt "extra moeilijk gemaakt door het feit dat de landen die het probleem in hoge mate hebben veroorzaakt - de rijke landen - er op korte termijn het minst onder zullen lijden," stelt het rapport.

Want het is het Zuiden dat de prijs van de opwarming betaalt. In cijfers: van de 262 miljoen slachtoffers die volgens de VN tussen 2000 en 2004 gemaakt werden door kleine en grote klimaatrampen, woonde 98% in ontwikkelingslanden.

Dat komt onder meer doordat veel ontwikkelingslanden sterk afhankelijk zijn van landbouw, visvangst en bosbouw - allemaal sectoren die te lijden hebben onder de opwarming van de aarde - en omdat ze niet de middelen hebben om zich op een adequate manier tegen de nefaste gevolgen van de klimaatverandering in te dekken.

Kleine rampen, grote gevolgen...
Dat de opwarming van de aarde vooral de armste landen treft, blijkt ook uit het "Weather Report" dat Oxfam International deze week bekend maakte. "Dit jaar waren er overstromingen in Zuid-Azië, over heel Afrika en in Mexico die meer dan 250 miljoen mensen getroffen hebben," aldus Jeremy Hobbs van Oxfam International. Sinds 1980 is het aantal overstromingen verzesvoudigd.

Oxfam toont zich bezorgd over het steeds vaker voorkomen van 'kleine' en 'middelgrote' rampen. Die krijgen amper aandacht, maar maken wel duizenden slachtoffers. "Een opéénvolging van relatief kleine rampen kan arme mensen en gemeenschappen in een neerwaartse spriraal duwen waar ze nog moeilijk uitgeraken, (maar) rijke landen vaak geneigd hun hulpfondsen te besteden aan grote rampen," aldus het Oxfam-rapport.

Incoherent
Intussen klaagt Oxfam-Solidariteit België de Westerse 'incoherentie' tegenover de ontwikkelingslanden aan. Terwijl de klimaatveranderingen de Millenium Ontwikkelingsdoelstellingen bedreigen (waarachter alle rijke landen zich nochtans hebben geschaard), leiden zowel de eigen Westerse consumptie- en productiemodellen als de ontwikkelingsmodellen die de rijke landen het Zuiden voorhouden (vrijhandel, mijnbouw, industriële landbouw,...) net tot méér uitstoot van broeikasgassen, aldus Oxfam-Solidariteit.