Olivier29 januari 2008 – 23:00

Op de website www.gemeenschapisleuk.be lezen we dat het Belgische verstandshuwelijk op de klippen dreigt te lopen. Een lat-relatie is wat België nodig heeft. Wat moeten we daaronder verstaan?
“Wij zijn voorstander van een confederaal model omdat we in de huidige constellatie geen stap meer vooruit geraken. Alles zit geblokkeerd. Er is geen enkel vertrouwen meer tussen de gemeenschappen maar ook niet meer tussen de partijen. We moeten durven vaststellen dat er in Vlaanderen en Wallonië een verschillende publieke opinie is. Dat betekent dat we het over de taalgrens heen over bepaalde thema's echt niet eens geraken. En dat is niet verkeerd. Dat betekent gewoon dat bepaalde zaken anders liggen. Ik geef u het voorbeeld van de flitspalen. Je kan objectief vaststellen dat er in Wallonië heel wat minder flitspalen staan. Even objectief is de vaststellng dat er in Wallonië heel wat minder typische provinciale 'dodenwegen' zijn. Maar ondertussen hebben de Franstaligen gedurende jaren de volautomatische flitspalen tegengehouden. En dat is in feite wel jammer. Wij stellen voor een lijst te maken van de dingen die we wel nog samen willen doen. Wij denken dat er wel degelijk een aantal zaken zijn die we beter samen doen. Dat is ook een antwoord aan sommige Franstaligen die denken dat we niks meer willen samen doen.”

Werd het vroeger niet algemeen aanvaard dat het een meerwaarde biedt om dingen samen te doen?
“Soms is dat zo, maar niet altijd. Schaalgrootte kan voor sommige bedrijven ook remmend werken. Maar in een staat en in een land is dat anders. Lees de kranten. Leg Le Soir naast De Standaard of De Morgen en Het Laatste Nieuws naast La Dernière Heure, je ziet gewoon compleet andere voorpagina’s. De RTBF opent vaak met ander nieuws dan de VRT. We leven naast elkaar. Is dat verkeerd? Ik ben een enorme voorstander van de Europese Unie maar ik wil niet leven in een Europese Unie waar we allemaal hetzelfde zijn. De arbeidsmarkt in Portugal is compleet anders dan de arbeidsmarkt in Denemarken. Waar we wel moeten aan werken, zijn de minima. We moeten er voor zorgen dat sociale dumping geen kans krijgt. Maar dat is nog iets anders dan persé vinden dat alles overal hetzelfde moet zijn.”

Welke federale bevoegdheden ziet Spirit liever verhuizen naar de gemeenschappen?
“Wat fiscaliteit betreft, pleiten we voor een basissokkel die gemeenschappelijk is. Maar we vinden wel dat die het geld wil spenderen, daar ook moet voor instaan. Als een gemeente in 6 jaar een nieuw zwembad wil bouwen én een wielerpiste en nog een atletiekpiste ook, dan heeft ze daar geld voor nodig. Dat geld moet ze vragen aan haar bevolking. Dat betekent ook dat de bevolking bij de volgende verkiezingen dat bestuur kan afstraffen als die bevolking vindt dat het geld enkel naar luxeprojecten is gegaan. In feite kan dat nu niet op regionaal vlak. De fiscale bevoegdheid van de Vlaamse overheid is bijzonder beperkt met als gevolg dat ze daar nu op een pak geld zitten. En dat ze - ik zou bijna zeggen domme - dingen beginnen te doen want ze moeten toch geen verantwoording afleggen. Het geld stroomt gewoon binnen via de federale schatkist. Ik vind dat niet normaal, ik zou het logisch vinden dat de Vlaamse verkozenen volop verantwoording kunnen afleggen voor het geld dat ze besteedt hebben maar dus ook voor de inkomsten die ze innen. De federale staat moet wel belastingen blijven innen voor de uitgaven die ze zelf doet.”

“We hebben ook geen schroom om te zeggen dat er op het vlak van sociale zekerheid stukken gedefederaliseerd moeten worden. Ik weet dat dat niet altijd even populair is in bepaalde middens, maar kinderbijslag is daar het mooiste voorbeeld van. Wanneer de gemeenschappen volop bevoegd zijn voor gezinsbeleid, vind ik het eerlijk gezegd compleet absurd dat kinderbijslag - toch hét beleidsinstrument waarmee je kan wegen op het gezinsbeleid - daar niet bijzit. Neem die dubbele kinderbijslag in september die de eerste schoolkosten moest opvangen. In Wallonië wou men dat toekennen, in Vlaanderen was de vraag veel minder groot omwille van het feit dat we al veel verder staan op vlak van kosteloos basisonderwijs. Ik weet ook dat september een dure maand is voor veel mensen, maar voor een andere mensen was het mooi meegenomen om de spaarboek aan te vullen. En daarvoor dient zo'n maatregel toch niet.”

Wat vindt u van de vrees dat een regionalisering van de gezondheidszorg tot toenemende privatiseringen in de gezondheidszorgsector zal leiden.
“Eerlijk gezegd, ik snap die vrees niet. Waarop is dat gebaseerd? Omdat een regionalisering ervoor zorgt dat beide regio's zich niet in dezelfde mate een aantal zaken kunnen veroorloven? Dat zijn valse argumenten van mensen die bang zijn voor iets waar ze niet moeten voor bang zijn of die een andere agenda hebben. Ik heb er geen enkel probleem mee dat mensen zeggen dat ze daar geen voorstander van zijn en iedereen heeft het recht om te zeggen dat hij zich Belg voelt en dat hij vindt dat heel onze staatshervorming een miskleun is. We stellen al jaren vast - en daar is niets mis mee - dat er in Vlaanderen een veel grotere consensus is rond het belang van eerstelijnsgezondheidszorg bij de huisarts. In Wallonië is er een consensus om die eerstelijnsgezondheidszorg veel eerder te doen in de eerstehulppost van een ziekenhuis. Hoe komt dat? Geen idee, maar dat is nu eenmaal zo. Is dat verkeerd? Neen, het zijn verschillende opties. Maar de twee opties naast elkaar laten bestaan kost ons ontzettend veel geld. Daar vind ik dus dat een stuk geregionaliseerd kan worden, mits - en daar ben ik dan wel bijzonder gevoelig voor - het behoud van een stuk solidariteit. Wij zijn niet voor een complete opsplitsing.”

Pensioenen en werkloosheidsuitkeringen zullen niet geregionaliseerd worden?
“Neen, wij gaan zelfs veel verder. Zelfs in de gezondheidszorg zeggen wij: laat ons federaal de inning doen van de gelden en laat ons vervolgens op basis van parameters (leeftijd van de bevolking, industrialisatiegraad...) een verdeling doen naar de beide gemeenschappen waarop die dan hun beleid kunnen gaan toespitsen met het geld dat ze toebedeeld krijgen. Dat is dus een echte volle solidariteit. Het enige wat we daar een beetje veranderen is dat we overgaan van een interpersoonlijke solidariteit - die ook vandaag eigenlijk niet bestaat - naar een solidariteit tussen gemeenschappen. Die gemeenschappen kunnen dan keuzes maken zonder afbreuk te doen aan de solidariteit.”

Dat zijn keuzes die we vandaag onvoldoende kunnen maken?
“Inderdaad, welzijn is een geregionaliseerde bevoegdheid. Op een bepaald moment heeft Jan Rogiers, een Vlaams parlementslid van Spirit de vraag gesteld aan toenmalig minister Inge Vervotte in welke mate ze de spuitenruil voor druggebruikers zou gratis maken in het kader van de Aids-preventie. Zij heeft daarop geantwoord dat dat niet tot preventie behoort maar eerder tot het curatieve en dus federale materie is en federaal minister Demotte zei net het omgekeerde: “Dat is preventie”. En zo steek je elkaar stokken in de wielen. Je zou natuurlijk kunnen zeggen: “We gaan alles weer federaliseren”. Maar ik ben een regionalist en vind dat je beleid zo dicht mogelijk bij de bevolking moet brengen omdat je dan ook het meest flexibel kunt inspelen op de noden die er zijn. En als je dan vaststelt dat de noden anders kunnen zijn in Vlaanderen dan in Wallonië, dan moet je daar ook durven op inspelen. 'Als het geld dan op is in Wallonië, zullen ze dit en dat niet meer kunnen betalen', zeggen sommigen, maar dat is geen correct argument. Dat geldt ook voor Vlaanderen, dat geldt ook in Nederland, dat geldt ook op het Belgische niveau!”

Zal de fiscale autonomie niet zorgen voor verschillende vennootschapsbelastingen en op die manier de concurrentie tussen de gemeenschappen stimuleren en delokalisering van bedrijven aansporen?
“Dat zijn zaken dat we grondig moeten bekijken. De fiscaliteit in Nederland is anders dan in Frankrijk, dan in België. Heeft dat grondige delokalisaties tot gevolg? Neen, af en toe gebeurt dat maar ik wil u het voorbeeld geven van de regio Kortrijk die op een bepaald moment delokalisaties ervoer omwille van het feit dat de burgemeester van Moeskroen quasi gratis bedrijfsterreinen ter beschikking stelde. Ik vind niet dat je op zo een manier met elkaar moet gaan concurreren. Ik lees in het Marshallplan van Elio Di Rupo dat hij zones wil inbouwen waar er bijna nul fiscaliteit voor vennootschappen zou gelden. Waarom doet hij dat? In eerste instantie doet hij dat niet om bedrijven te delokaliseren van Vlaanderen naar Wallonië maar om investeringen van buiten Europa aan te trekken. Natuurlijk spreekt het vanzelf dat er binnen een confederaal systeem een soort van overlegorgaan nodig is om te kunnen ingrijpen als men effectief elkaar begint te concurreren of aan sociale dumping begint te doen.”

Is dat niet in tegenspraak met de tendens naar harmonisering van de vennootschapsbelasting op Europees niveau?
“Dat kan, maar wat is de harmonisering op Europees niveau? Dat is niet dat we allemaal hetzelfde gaan betalen, dat is dat je binnen een bepaalde vork zou blijven. De vennootschapsbelasting kan een instrument zijn om regio's te ontwikkelen. In de haven van Antwerpen is het gemakkelijk om tewerkstelling te creëren omdat er daar met belastingsgeld een grote infrastructuur werd uitgebouwd. Waarom zou je dan niet in een moeilijker toegankelijke streek datzelfde belastingsgeld, maar dan in de vorm van een belastingsvoordeel gebruien om de ontwikkeling stimuleren?”

Ook justitie staat niet in het lijstje dat Spirit gezamenlijk wil houden. Vreest u ook hier geen concurrentieslag?
“Er is in de juridische wereld bijna de facto een opsplitsing van de geesten ontstaan tussen Vlaanderen en Wallonië. Kijk alleen maar eens naar de verschillende schadebedragen die rechters opleggen in gelijkaardige zaken. Justitie moet dicht bij de bevolking staan en moet dus rekening houden met wat er plaatselijk leeft. Denk bijvoorbeeld aan het debat over de echtscheidingswetgeving. Vlaanderen en Wallonië hadden daar een andere opinie over. Ik volg daarin de Waalse opinie die vlugger wou gaan.”

In het arbeidsrecht zouden bijvoorbeeld in de ene regio lagere opzegtermijnen kunnen bestaan dan in de andere. Schuilt ook hier geen gevaar van concurrentie en delokalisatie?
“Ja, maar dan ga je ervan uit dat de opzegtermijnen persé lager moeten zijn. Waar haalt men dat? De regionaliseringen die we achter de rug hebben, hebben in beide landsdelen voor veel voordelen gezorgd en hebben nooit ofte nimmer tot afbraak geleid. Sinds we onderwijs gedefederaliseerd hebben, is er niemand in het onderwijsstelsel die erop achteruit gegaan is maar er zijn er wel die erop vooruit gegaan zijn. Wat is er daar dan verkeerd aan? Dankzij de regionalisering van openbare werken zijn we verlost van de wafelijzerpolitiek. In de jaren '70 hebben we zo massaal geld verspild.”

Zal de regionalisering geen verschillende administraties met zich meebrengen en voor de bedrijven met vestigingen in het hele land een pak bijkomende lasten?
“Ik denk dat bedrijven gewoon hun zetel zullen hebben in de Benelux. De ene keer is dat in Luxemburg, de andere keer is dat in Nederland, de andere keer is dat in België. Wat het wél zal betekenen, dat moet ik niet ontkennen, is dat men in die bedrijven rekening zal moeten houden met een verschillende wetgeving in Vlaanderen en in Wallonië en dat kan wel een keer nadelig zijn. Ook nu zijn er wellicht bedrijven die last hebben van de verschillende milieunormen in Vlaanderen en in Wallonië.”

Op welke niveau's zou Spirit het interprofessioneel overleg willen organiseren?
“We zijn voorstander van regionale cao's, maar wij zijn zeker geen tegenstander van een federaal overleg. Wij vinden dat we minstens gemeenschappelijke sokkels moeten hebben. Ik snap niet goed dat men altijd die afbouw ziet want die is er niet.”

Welke van de zes bevoegdheden die Spirit federaal wil houden ziet u op termijn naar Europa gaan?
“Als ik eerlijk moet zijn, veel.”

Pleit u dan niet de facto voor een onafhankelijk Vlaanderen?
“Neen, ik pleit daar niet voor. What's in a word? Wat is federalisme, wat is confederalisme? Je kan daar lang over debatteren . Er bestaan in Europa veel federale staten maar er zijn er geen twee dezelfde. Ik zie drie grote bestuursniveau's: gemeentelijke autoriteiten, regionale autoriteiten en Europa. Ik merk dat we in de Europese Unie met de 27 lidstaten nogal geblokkeerd geraken in onze besluitvorming. Met de naburige regio's zouden we toch akkoorden moeten kunnen afsluiten onder elkaar die verder kunnen gaan, maar waar Europa nog niet rijp voor is. Vandaar dat je mij geen separatist kunt noemen. Ik pleit ervoor om Europa sterk te maken en ik pleit ervoor de regio's sterk te maken.”

Zal een confederatie de macht van de socialistische familie niet aantasten?
“Dat is een risico. Vlaanderen is vandaag zeker niet progressief en zeker niet links. Om het met de woorden van Mieke Vogels te zeggen: “Ze hebben zo gekozen, ze hebben recht op een rechts beleid. En dan gaan ze misschien eindelijk eens voelen wat dat betekent”. Ik ben een democraat. Ik vind dus niet dat we België in de huidige situatie moeten bevriezen omdat de een of de andere politieke familie daar voordeel uithaalt.”

U zou daar wel de nadelen van ondervinden.
“Op korte termijn waarschijnlijk wel. Maar ik ben eerlijk gezegd nog altijd gewonnen voor mijn regionalistisch idee omdat ik denk dat het een goede zaak zou zijn voor gans Europa om het regionalisme overal door te trekken. En dat is meer dan Vlaanderen en Wallonië alleen.”

Waarin bent u socialer, progressiever dan de nationalistische N-VA?
“Op alle terreinen. Fundamenteel is ons regionalisme geen centenregionalisme. Wij gaan geen acties doen waarbij dat we met Vlaams geld naar Wallonië rijden. Bij ons ga je dus ook niet het verhaal horen dat elke Vlaming elk jaar een auto cadeau doet aan Wallonië en dergelijke zever. Maar wij geloven wel in regionalisme omdat we er van overtuigd zijn dat dat voor de beide regio's een goede zaak kan zijn.

Dat horen we toch ook bij de N-VA?
“Zij plaatsen het enkel en alleen in een financieel verhaal. De argumenten van de mensen die de betoging voor België of tegen de dalende koopkracht organiseerden zijn niet altijd correct. Zij klagen bijvoorbeeld het feit aan dat Vlaanderen en Wallonië een ander kinderbijslag dreigen te krijgen. We hebben al jaren een andere kinderbijslag voor zelfstandigen en werknemers, voor mensen dus die in dzelfde straat wonen. Ik ben daar geen voorstander van. Net als ik niet voor een verschillende kinderbijslag ben voor Vlaanderen en Wallonië. Maar dat kan wel als dat het gevolg is van een beleidskeuze die dan geldig is voor alle inwoners van een bepaalde streek. Maar uw vraag was dus: “Waarin verschilt u van de N-VA?” Bij ons gaat het echt om de beleidsopties, over de manier waarop je de verschillende belangen die in de bevolking aanwezig zijn probeert te honoreren. En dat is echt veel meer dan: “ze profiteren van ons, dus gaan we dat afpakken”.

Waarom komt u nu met deze campagne op de proppen en bivoorbeeld niet bij de vorige verkiezingen?
“Het verhaal van het confederalisme zit altijd al ingebakken in het verhaal van Spirit. Maar we komen nu naar buiten omdat we denken dat dit effectief een oplossing zou kunnen zijn voor de huidige politieke crisis. De regio's en hun politici vertrouwen elkaar niet meer. Aan de ene zijde hebben we de Vlamingen die allemaal zeggen: “We willen meer bevoegdheden”. Langs de andere zijde heb je de franstalige politici die allemaal zeggen: “We willen geen extra bevoegdheden want dan zal dat het einde van de solidariteit en het einde van België betekenen”. Wat wij met ons voorstel proberen aan te tonen, is dat er ook wel een tussenweg bestaat. Dat je met het confederalisme aan beide verlangens kan tegemoet komen. Enerzijds geven we meer bevoegdheden, anderzijds kun je garanderen dat dat geen sociale ramp zal betekenen. Het komt er in feite op neer dat we afspreken wat we gezamenlijk gaan doen. Daar kan dus bijvoorbeeld ook instaan dat we afspreken dat de sociale voorzieningen die nu bestaan het minimum zijn waaraan niet geraakt mag worden. Dat de financiering voor dat minimum ook gezamenlijk blijft. Wie meer wil, kan dat doen. Maar dan gaan ze het ook zelf moeten betalen.”

Dat minimum kan binnen 20 jaar wel achterhaald zijn.
“Niets is voor de eeuwigheid. Er is geen haar op ons hoofd dat eraan denkt om plots de autosnelweg tussen Namen en Brussel te gaan afsluiten en toch blijft men in Wallonië herhalen dat ze een corridor moeten hebben tussen Wallonië en Brussel. Ik vind dat platte zever, dat gaat het ook niet oplossen. Daarom willen wij afspraken maken. We willen op papier zetten dat we nooit de autosnelweg gaan afsluiten, we willen op papier zetten dat we nooit de trein gaan tegenhouden die naar Eupen moet.”

Verhofstadt III effent momenteel het pad voor Leterme I. Welke rol zal Spirit daarin spelen?
“Geen. We moeten de uitslag van de verkiezingen respecteren. Ik begrijp ook niet goed wat er aan het gebeuren is in dit land. Men wou maar één iets en dat is die teller stil krijgen. Eind oktober zijn de regeringsonderhandelingen afgesprongen omdat er geen akkoord was en vandaag zitten we met een regering zonder akkoord. De perceptie regeert het land. Ik werd er ook op aangesproken - ik doe mijn boodschappen namelijk zelf: “Wanneer gaat dat daar eens gedaan zijn?”. De bevolking heeft niet persé nood aan een regering, ze heeft nood aan een bestuur. En sorry maar, Verhofstadt III, dat is zeker geen beleid, dat is zeker niet het goed bestuur waar men naar verlangde. Dat is efkes passen op de winkel. Wat is het verschil met wat ervoor gebeurde? Dat was ook passen op de winkel, maar dan ben je ten minste zeker dat er onderhandeld werd over een programma. Ik merk nu alleen maar dat de CD&V afgedaald is van 'goed bestuur' naar 'als ik maar bestuur'.”

Leterme I zal werken aan een staatshervorming. Gaat Spirit meewerken?
“Ik wil best meewerken aan die staatshervorming. Ik wil ook heel duidelijk zijn. Ik ondersteun het lijstje van de sp.a, maar wij hebben nog wel een paar andere eisen, hoor. Om maar één iets te zeggen: wij zijn naar de verkiezingen gegaan met de eis voor een regularisatie. Als Spirit ooit deelneemt aan de regering dan zal er een regularisatie moeten komen, dan zal er ook een diversiteitsbeleid moeten komen. Als dat niet in het regeerakkoord staat, heeft het gewoon geen zin om mee te doen.”

- Spirit wil volgens de website de volgende zaken federaal houden: 1. Het toezicht op de gemeenschappelijke hoofdstad Brussel en in het bijzonder de naleving van de taalwetten.; 2. de confederale buitenlandse betrekkingen.; 3. de landsverdediging.; 4. De confederale buitenlandse betrekkingen.; 5. de inkomensvervangende sociale zekerheid zoals pensioenen en werkloosheidsuitkeringen; 6. De confederale transportassen: grote snelwegen maar ook gasbevoorrading en elektriciteitsvoorziening.; 7. een aantal kleinere, praktische bevoegdheden zoals nationaliteitswerving en indexberekening-

Meer info op:
www.gemeenschapisleuk.be