christophe06 juni 2008 – 15:58

Journalisten John Vandaele, Colette Braeckman en Jorge Alvez, academicus Jean-Claude Willame en Johan Cottenie van 11.11.11 bogen zich donderdagavond op uitnodiging van de derdewereldbeweging Intal over de gespannen relaties tussen Congo en België. Heeft De Gucht gelijk in zijn kritiek op de politieke machthebbers in Kinshasa? “Natuurlijk is er veel corruptie in Congo. Iedereen die zaken doet in Congo zal dat meteen beamen”, zegt Colette Brackman. “Maar eigenlijk moeten we zeggen dat er nóg corruptie is in Congo. Het systeem van Mobutu was gebouwd op corruptie. Nu wordt het land heropgebouwd. Ik heb al een zakenman ontmoet die vreest dat het voortaan minder makkelijk wordt om veel geld te verdienen in Congo. Karel De Gucht vond ook al dat premier Gizenga veel te lang talmde met de vorming van zijn regering. Hij deed er namelijk twee maanden over. Gizenga weigerde veel ministers die hem werden voorgesteld en koos er voor om op de belangrijkste posten mensen uit zijn partij te zetten die geen voorgeschiedenis van corruptie hebben.”

Volgens Braeckman heeft de nieuwe Congolese regering in tussentijd toch al iets verwezenlijkt. “Een commissie heeft al mijncontracten geëvalueerd. Geen enkel mijncontract werd bevredigend genoemd. De evaluatie staat ook gewoon op het net. Qua transparantie kan dat toch tellen.” De Congolese journalist Jorge Alvez vraagt krediet voor de Congolese premier Gizenga. “Gizenga heeft het tekort op de begroting weggewerkt en de inkomsten fors verhoogd.”

Mobutisme
Johan Cottenie van 11.11.11 is voorzichtiger. “De ontwikkeling van de Congolezen is onze enige maatstaf. Ik vrees dat de meerderheid van de Congolezen niet tevreden is met de manier waarop de Congolese regering de problemen aanpakt.” Cottenie vindt wel dat België niet te hoog van de toren moet blazen als het over goed bestuur gaat. “Ook de NGO's moeten op dat vlak in eigen boezem durven kijken.” Over één ding is Cottenie het alvast eens met Braeckman: “We zitten niet meer in de tijd van Mobutu. Er zijn tekenen dat het vooruit gaat, maar de erfenis van 30 jaar Mobutisme wis je niet zomaar uit.”

Braeckman maant Karel De Gucht ook aan wat meer begrip op te brengen voor de moeilijke omstandigheden waarin de Congolese regering het land moet heropbouwen. “Als De Gucht vindt dat de Congolese regering te weinig doet, moet hij toch eens kijken met welk budget die regering moet werken. Drie miljard dollar – dat is minder dan het budget van Brussel voor een bevolking van 60 miljoen inwoners – en daarmee moet Congo dan nog eens 800 miljoen euro schulden afbetalen.”

Schulden
In de reacties over de rel tussen Congo en België werd vaak verwezen naar de aanzienlijke hulp die België aan Congo geeft. Johan Cottenie relativeert die cijfers. “In 2003 gaf België 693 miljoen euro aan Congo, maar 644 miljoen daarvan bestond uit de kwijtschelding van schulden. Een deel van die schulden dateerde nog van voor de onafhankelijkheid in 1960. In 2010 zou de hulp 70 miljoen bedragen.”

Jean-Claude Willame verwondert zich over de dubbele standaarden van De Gucht. “De Gucht was op zijn tenen getrapt omdat Kabila hem liet wachten. De Libische president Khadafi liet De Gucht ooit zeven uur wachten en toch was De Gucht vol lof over Khadafi. Diezelfde Khadafi liet Louis Michel zelfs ooit 21 uur wachten. Het zegt iets over onze houding tegenover Congo.” Maar is het wel netjes om drie Belgische ministers te laten wachten? “De Belgische delegatie heeft zelf het uur van hun bezoek vastgelegd”, zegt Colette Braeckman. “Wij willen dan ontvangen worden,” hadden ze laten weten. Dat kwam Kabila slecht uit omdat hij net die nacht was teruggekeerd uit New York.” De Congolese journalist Jorge Alvez vindt dat de Belgen best wel wat kritischer mogen staan tegenover hun eigen koloniale en neokoloniaal verleden. “België heeft helaas nooit een sterke antikoloniale stroming gehad.”