christophe06 juni 2008 – 16:01

In Knack van vorige week schetste academicus Stefaan Marysse van het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer van de Universiteit Antwerpen (UA) een somber beeld van de mijncontracten tussen China en Congo. “Een volstrekt ongelijke ruiloperatie”, aldus Marysse. “De 10 miljoen ton koper waarmee Congo de Chinezen betaalt, zijn wel veertien keer zoveel waard als de infrastructuurwerken van de Chinezen”, meent Marysse.

“Vreemd dat een academicus zo simplistisch redeneert”, zei John Vandaele tijdens een debat over de toekomst van de relaties tussen Congo en België dat georganiseerd werd door de derdewereldbeweging Intal. “Hij gaat er vanuit dat de koperprijs altijd even hoog zal blijven als vandaag en vergeet dat 32 % van de winst naar Congo gaat. Marysse maakt dus een wel heel simplistische berekening.”

John Vandaele kon de contracten inkijken. “Een aantal Chinese ondernemingen gaan een joint venture aan met het Congolese staatsbedrijf Gécamines op basis van een 68-32 %-verhouding. Het contract gaat over het recht op 10 miljoen ton koper. Met de winsten worden de bouwwerken in Congo terugbetaald.” Volgens Vandaele bevat het contract in tegenstelling tot bijvoorbeeld de contracten met de groep rond de Belg George Forrest enkele interessante clausules. “Zo beloven de Chinezen vorming te geven, moet tien procent van de werken door Congolese bedrijven gebeuren en mag maximum 20 % van de werknemers Chinees zijn. Er is zelfs een clausule over de dekking van milieukosten.”

Vooroordelen
De komende jaren blijft het natuurlijk uitkijken of China die beloftes ook gaat nakomen. “Ik heb daar wel enig vertrouwen in. Het gaat om grote Chinese bedrijven. Er zijn weinig bedrijven die aan dergelijke prijzen zo'n bouwwerken kunnen uitvoeren. Het kan ook een dynamiek op gang brengen. Ik begrijp heel goed dat de Congolese NGO's de Chinezen niet meteen afvallen en was eigenlijk wel een beetje verbaasd om hier alle vooroordelen te horen tegenover China.”

Ook journaliste Colette Braeckman van Le Soir vindt de kritiek voorbarig. “Ik heb gepraat met de Congolese ploeg die het contract heeft onderhandeld. Twee maanden lang hebben zij zich samen met de Chinese onderhandelaars van de buitenwereld afgesloten. Ze hebben zeer lang gewerkt en telkens verslag uitgebracht bij de regering. De Congolezen hebben dit dus zeker niet licht aangepakt zoals hier soms gesuggereerd wordt.” Braeckman wijst er ook op dat de Chinezen al lang actief zijn in Congo. “Toen de Wereldbank opdrachten uitschreef voor werken in Congo hadden de Chinezen vaak de beste voorwaarden. Het door de Chinezen gebouwde en nog steeds door hen onderhouden Palais du Peuple is ook één van de weinige grote gebouwen in Kinshasa die nog recht staan.”