han08 juni 2006 – 15:43

Als er geen krachtdadig tewerkstellingsbeleid wordt gevoerd, zijn andere maatregelen een maat voor niets. Toen begin jaren ’80 in Lyon zware rellen uitbraken, pompte de overheid veel geld in sportinfrastructuur en wijkwerking. Zonder veel resultaat, want de jongeren bleven zonder werk zitten en tien jaar later volgde een nieuwe sociale explosie. Gevolg: onbegrip bij de modale Franse burger voor ‘het verspilde geld’. Werk is de sleutel. Want hoe kan je jongeren stimuleren te studeren als de werkloosheid van hun oudere broer of neef hen leert dat een diploma toch geen job oplevert? En hoe kan je de verloederde ‘bruine’ stadswijken aanpakken als de bewoners werkloos zijn, en dus geen uitzicht op een banklening en bijhorende fiscale aftrek hebben, en dus van de aankoop en renovatie van woningen alleen maar kunnen dromen?

Het Centrum heeft de opdracht de publieke opinie te informeren en te sensibiliseren, en ook om beleidsaanbevelingen op te stellen. Men mag dus verwachten dat De Witte het nut van quota als hefboom tot integratie minstens ter discussie stelt. Hij schrikt daar evenwel voor terug. Die koudwatervrees is ongegrond. Waarom mogen etnische minderheden geen aanspraak maken op quota als vrouwen of mensen met een handicap dat in diverse sectoren wél kunnen doen? Quota zijn geen vorm van ‘positieve discriminatie’, maar een inhaaloperatie na decennia van feitelijke quota ten voordele van de blanke meerderheid. VS-president Lyndon Johnson, niet bepaald een toppunt van progressiviteit, zei: ‘Een persoon die jarenlang was geketend kan je niet naar de start van een loopwedstrijd brengen en hem zeggen dat hij vrij is om met alle anderen te wedijveren, en dan denken dat je rechtvaardig hebt gehandeld… Het volstaat niet kansen te bieden. (…) We streven niet alleen gelijkheid als een recht en een theorie na, maar gelijkheid als een feit en als het resultaat.’ Hij zei dat in 1965, toen de Afro-Amerikanen massaal op straat kwamen en conservatief Washington door mekaar schudden.

Zo’n inhaaloperatie is gewoon een schadeloosstelling voor het gedane onrecht. Zoals het slachtoffer van een diefstal recht heeft op compensatie, zo hebben etnische minderheden recht op de jobs die hen worden ontzegd. En ze hebben daar niet morgen of overmorgen maar vandaag recht op. Die compensatie gebeurt niet omdat men ‘bruin’ of ‘zwart’ is, maar omdat ‘bruine’ en ‘zwarte’ mensen in het verleden onrechtvaardig zijn behandeld omdat ze ‘bruin’ of ‘zwart’ zijn. De Witte heeft gelijk als hij zegt dat daar vandaag geen draagvlak voor is. Maar moeten we daarom zwijgen? Wie zwijgt, bestendigt de schrijnende toestand. 100 jaar geleden was er ook geen draagvlak voor gelijke rechten voor vrouwen. En 50 jaar geleden konden holebi’s en tegenstanders van de Apartheid evenmin op veel steun rekenen. Als we toen zijn strategie hadden gevolgd, waren de vrouwen en de holebi’s hier en de zwarten ginder nog altijd tweederangsburgers.

Vooral in het licht van de islamofobe verdwazing na de moord op Joe (de daders hadden zwart haar en bruine ogen, ‘dus’ waren het Marokkaanse Belgen) en de racistische raid in Antwerpen klinken De Wittes woorden als vaandelvlucht. De stille mars in Antwerpen was een kreet tegen racisme. Maar hoe kunnen we racisme duurzaam te lijf gaan, als we er niet in slagen de blanke meerderheid en etnische minderheden echt samen te brengen, als collega’s op het werk, als buren, als vriendjes van de kinderen op school? Daartoe zijn tewerkstellingsquota nodig. Maar hoe kunnen we daaraan een begin van uitvoering geven als zelfs diegenen die betaald worden om te sensibiliseren er niet eens durven over spreken?

Ludo De Witte (publicist)