Jos Geudens23 juli 2008 – 11:29

Nu de Keniaanse postverkiezingscrisis van begin dit jaar voorlopig bedwongen is, wordt het land geconfronteerd met massaal verzet en opstand van de studenten in de secundaire scholen.
Verschillende “boarding schools” (of internaten) werden tijdens de nacht in brand gestoken met miloenjen shillings schade als gevolg, studenten weigeren nog les te volgen, enz…en de regering heeft alle moeite om de toestand te controleren.
Een imitatie van de chaos van begin dit jaar of een echte crisis van het Keniaanse onderwijs?

Een dode student en miljoenen shillings schade

De regering neemt het in ieder geval erg ernstig : een commissie werd opgericht om naar de oorzaken te zoeken.
Tientallen studenten werden opgepakt door de politie en beschuldigd van brandstichting bij nacht na het overlijden van een student die verrast werd door het vuur. De regering en onderwijsminister Orengo slaakten kreten van verwondering door de escalatie van geweld in de scholen , maar het zat er al een tijd aan te komen.

Het onderwijssysteem dateert van de jaren 60 en is een copie van het koloniaal elitair Engels onderwijs. De roep voor vernieuwing werd in de kiem gesmoord door de verschillende conservatieve regeringen (en kerken) en zodoende beantwoordt het systeem helemaal niet aan de eisen van deze tijd.

Het is zwaar competitief en autoritair . “ Het vergaren van kennis via boeken en ex-cathedra-onderwijs – het van buiten leren” (in plaats van “het leren leren”) is van primordiaal belang. De nationaal opgelegde en geleide examens verergeren nog de zaak.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de rellen juist uitbraken bij het begin van de “voorbereidingsexamens” die de leerlingen moeten testen op hun capaciteiten tijdens de nationale examens, die binnen drie maanden worden gehouden.

Deze examens zijn erg cruciaal: de uitslag bepaalt de verdere loopbaan van de leerling.
Alhoewel het bekomen van een volwaardig diploma niet voldoende is om een plaats op de arbeidsmarkt te bekomen ( zie de grote jongerenwerkloosheid , ook bij universitair geschoolde jongeren) blijft een diploma erg belangrijk.

Daarenboven is het onderwijs een reflectie van de maatschappij met al zijn “kwalen”: de liberalisering van economische en andere sectoren zoals het onderwijs, de corruptie met als gevolg tekort aan leerkrachten, de miserabele toestand van de scholen, de afwezigheid van inspraak van leerlingen en ouders enz…

Onderwijs is “big businessé”

Onderwijs wordt hier als een echte “business” beschouwd. Een school start je zoals elke “business”. Je kiest een manager en een “schoolboard”. De kunst is om op korte tijd bij de best gerangschikte scholen te komen . Indien dat niet mogelijk is, probeer dan één van je studenten bij de eerste 10 best gerangschikte studenten in de regio te krijgen.. Wanneer de lijst van de best presterende scholen in de nationale kranten (en op televisie !!!) verschijnt is je succes verzekerd: meer en meer kinderen worden aan je school toevertrouwd, je kunt meer schoolgeld vragen enz…. Je “marktwaarde stijgt als het ware” of je goed onderwijs geeft en of je je sociale taken vervult is minder belangrijk. Besparen op voorzieningen voor de leerlingen (oa voedsel) wordt trouwens gemeengoed.

Je kunt al voorstellen wat dat betekent: antisociaal onderwijs met een enorme kloof tussen rijke en arme scholen en rijke en arme leerlingen, overvol curriculum, uiteraard betaalde oefenstondes (tuition ), overaccentuatie van kennis, weinig verpozing en animatie , .. en een door de concurrentiestrijd opgejaagd leerkrachtenkorps met nog op te leggen prestatie-contracten.

Daarenboven heb je de maatschappelijke sociale crisis waarmee de jeugd geconfronteerd wordt : de kloof tussen arm en rijk, de jongerenwerkloosheid, de etnische verdeeldheid, enz… Wanneer je dan de leerlingen voor 11 maanden in “geïsoleerde boardingschools” stopt , krijg je natuurlijk een kortsluiting.
Een commissie werd opgericht om na 21 dagen met de oorzaken” van de crisis voor de dag te komen.

Naar de kern van de zaak

Maar de verschillende stemmen (van uiteraard psychologen en kerkgemeenschappen, enz…) die nu al op gaan, doet het ergste vrezen. Naast de rol van de “duivel” in de beïnvloeding van de studenten (sic) verwijst men naar “buitenlandse invloeden”.

Nee, niet het opleggen van “een neo-liberaal onderwijsbeleid” door internationale instanties maar het verbod op lijfstraffen in de scholen sinds vijf jaar (het zgn. caning) , de consumptie van drugs, de “ slechte” DVD’s en video’s, … hebben de waarden en normen van de Keniaanse jeugd aangetast. Men gaat hier uiteraard voorbij aan het feit dat het recente verzet en brandstichtingen niet van gisteren dateren: in de jaren 90 waren er verschillende geïsoleerde brandstichtingen in de scholen met zelfs tientallen doden.

Wat betreft “binnenlandse invloeden” wordt het slechte voorbeeld van stakende leerkrachten en ander personeel genoemd en uiteraard de rol van de ouders en de eenoudergezinnen. De regering heeft alleszins al uitgepakt met een aantal maatregelen om het oproer te beteugelen: mobiele telefoons en DVD-toestellen in de studentenbussen werden onmiddellijk verboden evenals uitwisseling tussen meisjes –en jongensscholen !!!! Ik vrees dat Koffi Annan terug moet komen om ook op onderwijsvlak de puntjes op de i te zetten.

Jos Geudens
23.07.2008

PS een interview met Jos Geudens is te lezen op de website van de SAP
http://www.sap-rood.be Het verhaal van Jos Geudens: Afrika mist een alternatief
zie ook http://www.groetenuitmombasa.be