Inge Van de Merlen23 juni 2006 – 09:20

Fallujah was een stad van 300 000 à 500 000 inwoners en ligt op een 70 km ten westen van Bagdad, in de provincie Al-Anbar. Reeds vroeg in de bezettingsperiode kwam er een sterk verzet tegen de buitenlandse indringers tot ontwikkeling in de stad der moskeeën. Nochtans had de bevolking aanvankelijk geen weerstand tegen de invasie geboden. Toen Amerikaanse soldaten echter op 28 april 2003 vreedzame demonstranten in de stad beschoten, werd het eerste zaad voor het Fallujaans verzet gezaaid. De beschieting had aan vijftien burgers, waaronder drie tieners, het leven gekost. Twee dagen later vond een gelijkaardig voorval plaats in de stad. De balans was toendrie burgerdoden. De bevolking was woedend.

Op 26 maart 2004 werden tijdens vuurgevechten in het district Al-Askari 15 ‘rebellen’ gedood, waaronder drie kinderen en een freelance cameraman die voor ABC News werkte. Wanneer verzetstrijders enkele dagen later vier huurlingen van Blackwater Security ¹ doodden, bekoelden inwoners van Fallujah hun woede op de lichamen van de slachtoffers. De beelden van de verminkte en verkoolde lijken, opgehangen aan een brug over de Eufraat, gingen de wereld rond. Naar de huurlingen die deel uitmaakten van een elite-eenheid, meestal ex-soldaten, werd in de officiële pers gerefereerd als waren het burgers. In de luchtaanvallen en grondgevechten die op dit voorval volgden, lieten talrijke burgers het leven. De woordvoerder van de Regeringsraad van Fallujah, Mohamed Tareq, sprak van minstens achthonderd doden; het Gezondheidsministerie schatte de dodentol op tweehonderd eenenzeventig. Verscheidene hulpverleners die medische hulp naar de stad brachten verspreidden hun getuigenissen via het internet. ²

Onmiddellijk na de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november 2004 kwam Fallujah een tweede keer massaal onder vuur. Een orkaan van tienduizend Amerikaanse en tweeduizend Iraakse militairen met artillerie, tanks, bommenwerpers en gevechtshelikopters woedde over de stad. zestig scholen, vijfenzestig gebedsplaatsen en bijna drievierde van de vijftigduizend huizen werden bij de aanval verwoest. Terwijl de VS beweerden dat er tweeduizend Irakezen, hoofdzakelijk strijders, gedood werden, schatten Iraakse NGO’s en medische hulpverleners de dodentol op vier tot zesduizend, vooral burgers. ³ Het werkelijke aantal burgerslachtoffers zal wellicht nooit aan het licht komen. De eerste weken van de belegering konden geen hulpverleners of journalisten de stad bereiken. Elke achtergebleven burger vormde een potentieel doelwit voor de legertroepen. Dr. Salam Ismael, die met een team van artsen tijdens de beide grote aanvallen in de stad ging hulp bieden, getuigt sindsdien over de oorlogsmisdaden van het Amerikaanse leger.

“In Saqlawiya, een van de noodkampen rond Fallujah, vonden we een 17-jarige vrouw. ‘Ik ben Hudda Fawzi Salam Issawi van het district Jolan in Fallujah’, vertelde ze me. ‘Vijf van ons, waaronder een 55-jarige buurman, zaten in ons huis in de valtoen de belegering begon’

‘Op 9 november kwamen Amerikaanse mariniers naar ons huis. Mijn vader en de buurman gingen hen naar de deur tegemoet. We waren geen strijders. We dachten dat we niet bang hoefden te zijn. Ik rende naar de keuken om mijn hoofddoek aan te trekken, omdat vreemde mannen ons huis gingen betreden en ze me niet met onbedekte harenmochten zien.’

‘Dit redde me het leven. Toen mijn vader en de buurman de deur naderden, openden de Amerikanen het vuur op hen. Ze werden terplaatse gedood.’

‘Samen met mijn 13-jarig broertje verstopte ik me achter de koelkast in de keuken. De soldaten kwamen binnen en grepen mijn oudere zus. Ze sloegen haar en daarna schoten ze haar neer. Maar mij zagen ze niet. Weldra vertrokken ze weer, maar niet na de meubels te hebben vernietigd en het geld uit mijn vaders zak tehebben gehaald.’

Hudda vertelde me hoe ze haar stervende zuster troostte door verzen uit de Koran voor te lezen. Na vier uur stierf ze. Hudda bleef samen met haar broer drie dagen bij hun vermoorde familie. Maar ze hadden dorst en enkel een paar dadels te eten. Ze vreesden dat de troepen zouden terugkomen en besloten de stad te ontvluchten. Maareen VS-scherpschutter kreeg hen in het oog.

Hudda werd in het been geraakt; haar broer rende weg maar werd in de rug geschoten en stierf onmiddellijk. ‘Ik bereidde me voor om te sterven’, vertelde ze me, ‘maar een vrouwelijkesoldaat vond me en bracht me naar het ziekenhuis.’ ” ⁴

Na het offensief zocht Dahr Jamail vluchtelingen uit Fallujah in denoodkampen op en publiceerde hun getuigenissen:

“ ‘De Amerikaanse gevechtsvliegtuigen bombardeerden Fallujah de hele nacht door! Het hield geen moment op!’ vertelde een vluchteling uit de vernietigde stad aan Dahr Jamail, ‘Als de Amerikaanse strijdmachten geen doel vonden om hun bommen op te werpen, gebruikten ze geluidsbommen om de mensen en de kinderen te verschrikken. De stad leefde in angst; ik kan nietbeschrijven hoe iedereen in paniek was.’ ” ⁵

“Een hulpverleenster, die met het eerste konvooi van de Rode Halve Maan de stad was binnengeraakt zegde: ‘Ik heb een ander hart en andere ogen nodig, want de mijne volstaan niet om te verdragen wat ik zag. Niets kan rechtvaardigen wat deze stad werdaangedaan. Ik zag geen huis of moskee die niet waren vernietigd.’ ” ⁶

“ ‘Ze gooiden alle journalisten eruit, zodat ze gerust hun gang konden gaan,’ zegde een man die drie dagen eerder Fallujah ontvlucht was, ‘Eerst bombardeerden ze de ziekenhuizen, omdat daar de gewonden heen moeten. Nu zien we gewonde mensen in de straten liggen en de soldaten rijden erover heen met hun tanks. Dat is zo dikwijls gebeurd. Wat je op televisie ziet is niets; dat is enkel één camera. Er is zo veel dat jeniet kan zien.’ ” ⁷

Journalisten die later onderzoek voerden naar de mensenrechtenschendingen in Fallujah, stootten daarbij op obstakels van allerlei aard. Twee reporters van Al-Arabiya werden door de Iraakse politie gearresteerd en hun videomateriaal werd in beslag genomen. Enzo Baldoni werkte aan een reportage over Fallujah toen hij in augustus 2004 werd ontvoerd. Kort daarna werd hij door zijn ontvoerders om het leven gebracht. Het Islamitisch Leger in Irak eiste de moord op en motiveerde de daad met de bewering dat Baldoni een spion was. ⁸ Sommige Critici vermoeden echter dat de zaak een reukje heeft. ⁹ Het mysterie werd nooit opgelost; de zaak geklasseerd.

De Italiaanse journaliste Giuliana Sgrena bereidde eveneens een reportage over Fallujah voor ten tijde van haar ontvoering. Na intensieve bemiddeling van de Italiaanse veiligheidsagent Nicola Calipari raakte ze vrij, maar tijdens de rit naar de luchthaven van Bagdad doorzeefde een kogelregen afkomstig van een Amerikaanse controlepost hun wagen. Sgrena kwam er als bij wonder levend uit; Calipari stierf ter plaatse. Het Amerikaanse leger wijt dit jammerlijk ‘ongeval’ aan de hoge snelheid van Sgrenas voertuig en het negeren van waarschuwingstekens. De Italiaanse autoriteiten ontkennen dat de wagen aan een hoge snelheid reed en de overlevenden zegden dat er zonder waarschuwing werd geschoten. De mogelijkheid bestaat dat Sgrena het doelwit was, maar harde bewijzenzijn niet voorhanden. ¹⁰

In januari 2005 bracht de Amerikaanse filmmaker Mark Manning twee weken in Fallujah door. Hij filmde er voor een goeie 25 uur beeldmateriaal van de spookstad met talrijke interviews met achtergebleven inwoners. Net nadat hij van zijn reis was teruggekeerd naar Californië werden alle Fallujah-tapes uit zijn hotelkamer gestolen. Kostbare film- en computerapparatuur liet de dief ongemoeid. Kort na de diefstal nam de dader contact op met Manning. “Je dacht dat je bewijzen had tegen George Bush, niet?” zegde de man, “Je bent erin geluisd, jongen.” Het leek erop dat de gebeurtenissen in Fallujah voor het oog van de wereld moesten verborgen blijven. ¹¹

Een jaar na het offensief tegen Fallujah vertoonde de Italiaanse tv-zender RAI 24 voor het eerst de documentaire van Sigfrido Ranucci, waarin een Amerikaanse soldaat getuigt hoe ze in november 2004 witte fosfor en napalm over Fallujah hadden gedropt; internationaalverboden chemische wapens.

Men kan de film hier online bekijken.