Koen Calliauw17 november 2008 – 21:19

Karl Marx vocht als twintiger zij aan zij met een verlichte bourgeoisie in de beste traditie tegen de ideeën en praktijken van Kerk en Staat. Hij behoorde tot de jong - Hegelianen. Friedrich Hegel (1770 - 1831) was een Duitse idealist,waarvoor "de Geest" of "God" centraal stonden. Hij is bekend om zijn: these - antithese - synthese. De universitaire Dissertatie van Marx was evenwel ondermeer gewijd aan de Griekse natuurfilosofen, zoals Democritus (400 v.chr.) en Epicurus, die het atoom bedachten. Democritis was een uitgesproken filosofisch materialist. ("Uit niets wordt niets. Niets wat is kan vernietigd worden"). Deze oude Grieken waren de voorlopers van een moderne filosofische beweging die elk religieus obscurantisme bestrijdt en waar aan Karl Marx een grote bijdrage leverde. Zoals het christelijk obscurantisme dat nu de USA in haar greep heeft.

Progressieve bourgeois
De "jonge Marx" ijverde voor de burgerlijke vrijheden. In het Duitstalig gebied van zijn jeugd sloeg de censuur dagelijks toe en zat in elke vezel van de maatschappij. Geschriften, uitspraken, afbeeldingen, boeken, dagbladen en tijdschriften werden in het midden van de 19° eeuw op simpel bevel gesanctioneerd. Even simpel als "den Humo" van enkele weken geleden. Wie een job bij de Pruisische overheid wenste of een aanstelling als prof op een universiteit, week best niet af van de grauwe middenweg. Marx werd al snel geconfronteerd met deze realiteit.

Marx verdedigde als progressieve bourgeois wat nu de "Rechten van de Mens" heet. Daarbij hoort het recht op vrije meningsuiting en de persvrijheid, waarmee het rond 1840 bedenkelijk gesteld was in Europa. Totale vrijheid van pers, dus...

Maar, Marx zag als twintiger reeds goed de gevaren in van een "vrije pers" in handen van de aandeelhouders, het kapitaal. In de onvolprezen biografie "Karl Marx / Geschiedenis van zijn Leven" door Franz Mehring, uit 1923 (Sun Reprint 1975), lezen we een paar ideetjes van hem over de "vrije pers".

Is de pers vrij?
Van "klassenstrijd" was bij Marx nog geen sprake. Marx zou levenslang zijn respect betonen aan de jong -Hegelianen en progresief burgerlijke denkers met wie hij optrok. Zij legden de basis van de ideeën van uit hun vroeg kapitalistische en zelfs onverwerkte feodale achtergrond, die tot het filosofisch materialisme, historisch materialisme, socialisme en communisme zouden leiden. Tot het wetenschappelijk socialisme van Karl Marx en "Das Kapital" (1867). Een werk dat nu meer dan ooit in de belangstelling staat met een financiële/economische crisis die Marx meer dan honderd jaar geleden voorspelde. Tot de politieke oproep van het "Kommunistisch Manifest" (1848), samen met Friedrich Engels in Brussel geschreven. Nog steeds hanteerbaar in de andersglobalistische aktie.

Marx vocht met de zijnen tegen de alom aanwezige censuur. In 1841, Marx was toen 22, gaf hij zijn mening over de persvrijheid. Friedrich Wilhelm IV had de "Rijnsche Landdag" bijeengeroepen. Deze "Landdagen" werden algemeen veracht om hun politieke slaafsheid aan het reactionaire sisteem. Men kan ze, met enige nuancering, vergelijken met de huidige negen Distritsraden in Antwerpen.

Franz Mehring in zijn Biografie: "Maar, hoezeer hij de vrije pers ook verheerlijkte als het open oog van den volksgeest tegenover de pers onder censuur met haar aangeboren zonde: de huichelarij, waaruit al haar andere gebreken, haar, zelfs uit een aesthetisch oogpunt, ergerlijke zonden der passiviteit voortvloeiden, zoo miskende hij toch niet de gevaren die ook de vrije pers bedreigden. Een redenaar van de stedelijke afgevaardigden had de persvrijheid als een deel der industriële vrijheid opgeëischt, waarop Marx antwoordde: "Is de pers vrij, die zich tot winstbedrijf verlaagt? De journalist moet natuurlijk verdienen om te kunnen leven en schrijven, maar hij moet geenszins leven en schrijven om te verdienen... De eerste vrijheid van de pers bestaat daarin, dat zij geen winstbedrijf is. De journalist, die haar tot materieel middel verlaagt, verdient als straf voor deze innerlijke onvrijheid, de uiterlijke, de censuur, of veeleer: zijn leven is reeds zijn straf".

Trouw in de leer
Marx stierf in 1883. Hij maakte het begin van de georganiseerde arbeidersklasse in Europa en de USA nog mee. De doorbraak van de industriële revolutie en de toename van de uitgebuite arbeidersmassa. Hij lag aan de basis van de "Eerste Internationale" (1864). Hij zag het ontstaan van de arbeiderspers, dag- en weekbladen. De verspreiding van partijkranten gemaakt door partijjournalisten. Ik was zo'n "partijjournalist" en een échte. Jarenlang, bij het weekblad "De Rode Vaan" van de Kommunistische Partij. "De Rode Vaan" was geen "winstbedrijf". Was het daarom een vrije, door vrijdenkende kommunistische journalisten gemaakte krant ? Neen, dat was ze niet. Of toch onvoldoende. We vochten voor die vrijheid, maar de inhoud van de krant werd gedicteerd door "de leiding" van de partij, door het Politiek Bureau en een lezersbasis - de "werkende mensen" - die vanuit journalistiek standpunt de onzinnigste eisen stelden. "De Rode Vaan" ging dan ook, met haar roemrijk verleden als illegale verzetskrant, ter ziele samen met de KP. Ik schrijf nu als losse medewerker voor het weekblad "Solidair" van de PVDA (Partij v/d Arbeid).

Karl Marx was duidelijk. Ook Lenin was dat toen hij op de noodzakelijke journalistieke onafhankelijkheid van de redacties van de "Pravda" en de "Iskra" bleef hameren. Deze meningen werden te slapen gelegd in "de hel" (1) van de Marxistisch Leninistische bibliotheken. Ze sluimeren daar nog, verborgen voor de redacties en lezers van vele linkse, socialistische, kommunistische uitgaven met het karakter van een "parochieblad". Amper gelezen, maar trouw in de leer en "politiek correct".

Hersendood
De Sovjet Unie was terminaal ziek en ging niet alleen door gebrek aan openheid en veel censuur ten onder. Die censuur heeft er wel flink toe bijgedragen dat de USSR hersendood was toen de neoliberale "vrijheid" en haar "vrije media" er als gieren neerstreken. Van de media kapitalistische "winstbedrijven" maakten. De "ziel van het volk" in hun greep kregen. Glasnost kwam decennia te laat om een toen nog economisch gezonde socialistische maatschappij ook mentaal, intellectueel uit het moeras te sleuren. Het klinkt misschien wat kneuterig humanistisch, maar: "De gedachten zijn vrij" en deze gedachten moeten vrij geuit kunnen worden. Vrij van op winst jagende aandeelhouders, vrij van welke "gedachtenpolitie" en censuur dan ook.

Karl Marx moet het lied "De Gedachten zijn Vrij!" gekend hebben. Het zou ontstaan zijn rond 1200 en tijdens de Duitse Boerenoorlogen rond 1500 gezongen. "De Gedachten zijn Vrij" was een aanklacht tegen censuur en controle. Het lied werd door Hitler verboden en in de nazi concentratiekampen geneuried. Ik leerde het kennen bij de "Rode Valken", een socialistische jeugdbeweging.

"Ik denk wat ik wil,
wie zal 't mij verbieden.
Mijn denken gaat stil
waarheen het wil vlieden.
Mijn wens en verlangen
neemt niemand gevangen.
De Gedachten zijn Vrij !".

Neuroleptica
De gedachten zijn vrij. Indymedia.be biedt hiertoe een kans. In die mate dat de medewerkers van deze onafhankelijke, open site zichzelf niet "hersendood" verklaren, het laffe slaafje van normen en waarden die hen met de paplepel ingegoten zijn. Ook slapend, er over wakend binnen de lijntjes te kleuren. Zoals Marx zei, vervallend in "de zonden der passiviteit". Of, zich achter het masker van "objectiviteit en neutraliteit" verbergend. Marx wist het rond 1840 al. En dat is een les voor de "beroeps" die, ontgoocheld, alcoholisme, manische depressiviteit en neuroleptica te wachten staat: "Zijn leven is reeds zijn straf !".

(1)De "hel" in bibliotheken, ondermeer die van het Vaticaan, bevatte en bevat nog steeds werken die de "onvoorbereide lezer" niet in handen krijgt. Erotiek en andere "scrabeuze" teksten vormen de hoofdbrok, naast "staatsgevaarlijk, opruiende" literatuur, die "het gezin als hoeksteen van de maatschappij" en de staat in gevaar brengen. Ook in de Vlaamse bibliotheken bestaat die "hel", een "hemel" van gecensureerde werken waarin bvb. Felicien Rops decennia achter slot en grendel zat.

http://luisinpels.wordpress.com