christophe27 november 2008 – 12:26

“Tijdens onze stakingsacties bij Carrefour zijn we geconfronteerd geweest met eenzijdige beschikkingen en dwangsommen. Het gaat daarbij om procedures waarbij Carrefour deed alsof er geen tegenpartij was. Vandaag hebben we voor het eerst ook ons standpunt kunnen verdedigen voor de rechtbank”, zegt Chris Van Droogenbroeck van de christelijke bediendencentrale LBC.

Waarom tekenen de vakbonden verzet aan?

“Op het terrein hebben wij vastgesteld dat die beschikkingen zeer ver gingen en een serieus gevaar inhouden voor een aantal fundamentele rechten: het recht op vrije meningsuiting en het recht op vereniging. Ook het recht op staken wordt stevig ingeperkt door deze beschikkingen. De beschikking schreef bijvoorbeeld voor dat wij de toegang tot de eigendommen van Carrefour niet mochten belemmeren. Er stond bij dat dat niet rechtstreeks mocht, maar ook niet onrechtstreeks. In de praktijk kwam dat er op neer dat bepaalde deurwaarders zelfs het uitdelen van pamfletten als 'onrechtstreeks hinderen' bestempelden. Want verkondigen dat er een staking is bij Carrefour brengt volgens die deurwaarders het recht op ondernemen van de werkgever in het gedrang. Ook een vreedzaam opgesteld piket is een onrechtstreekse hindernis. Dat is toch een duidelijke schending van het recht op vrije meningsuiting als we niet eens mogen bekendmaken dat we aan het staken zijn.”

“Er is een Europees recht op collectief onderhandelen. In dat recht wordt de mogelijkheid erkend dat de onderhandelende partijen er niet uitgeraken en dat er dan een tegenmacht kan worden opgebouwd. Daar ligt de grond voor de erkenning van het stakingsrecht. Dat recht wordt hier volledig onmogelijk gemaakt. De rechter schrijft de beschikking op vraag van Carrefour en is bijzonder ver meegegaan in de redenering van het vrije ondernemerschap en het eigendomsrecht van Carrefour zonder rekening te houden met het stakingsrecht. En zelfs zonder rekening te houden met de rechten van gewone burgers. In de beschikking stond dat iedereen die zich in de gebouwen van Carrefour bevond daar de toestemming voor moest hebben. In principe mochten de klanten dus eigenlijk niet eens binnen wandelen zonder de toestemming van Carrefour.”

Heeft zo'n derdenverzet wel nog zin nu er een oplossing is voor het conflict?

“Op het moment dat de procedure werd ingeleid, was er nog geen akkoord. Dat akkoord is er ondertussen wel. Voor het voorbije conflict is het misschien niet meer belangrijk, maar als er morgen opnieuw een banaal conflict uitbreekt in één of andere winkel van Carrefour en onze mensen besluiten om actie te voeren dan is de huidige beschikking nog altijd van kracht. Die loopt immers tot 8 december. Er zijn beschikkingen die een duurtijd van één maand hadden.”

Carrefour was niet het enige conflict waarbij het stakingsrecht onder vuur lag. Is het niet tijd voor een maatschappelijk debat over het recht op staken?

“Ik ben altijd bang voor een maatschappelijk debat in het heetst van de strijd. Het stakingsrecht is via het Europees recht binnengeslopen in het Belgisch recht. Het stakingsrecht als dusdanig staat niet in het Belgisch recht. Er is wel heel wat rechtspraak en de jurisprudentie aanvaardt dat stakingen een geoorloofd wapen zijn in een sociaal conflict. Die rechtspraak aanvaardt ook dat stakingen economische schade kunnen te weeg brengen. We moeten alleen opletten voor een escalatie van juridische procedures rond het stakingsrecht. Sociale conflicten moeten opgelost worden rond de onderhandelingstafel. Stakingen zijn ons ultieme wapen en zo moeten we het ook gebruiken. Anderzijds kunnen we ook niet zomaar blijven toekijken. In het recente verleden zijn er toch weer een aantal voorbeelden geweest dat de vakbonden de regels van het Herenakkoord (afspraken tussen vakbonden en werkgevers over de aanpak van sociale conflicten, nvdr) wel degelijk respecteerden - pas staken als alle andere middelen uitgeput zijn, de stakingen met de mensen van de eigen onderneming voeren zoals we bij Carrefour hebben gedaan -, maar dat de werkgevers toch meteen naar de rechtbank holden nog voor er gestaakt werd. Op dat moment moeten we ons toch even bezinnen. Het stakingsrecht heeft vorm gekregen via de rechtspraak. Als de rechtspraak te veel in één bepaalde richting gaat, wordt het stakingsrecht de facto uitgehold. Wij zijn dus geen voorstander van een verdere juridisering, maar kunnen toch niet gewoon toekijken hoe elke eenzijdige beschikking het stakingsrecht verder uitholt.”

Bij Carrefour hebben de vakbonden niet veel gehad aan het Herenakkoord.

“Dat vraag je beter aan Rudy De Leeuw en Luc Cortebeeck. Bij het totstandkomen van het Herenakkoord in 2002 leidde het al tot hevige discussies binnen de vakbonden. Maar als ik zes jaar later zie hoe de werkgevers omgaan met dat akkoord vraag ik mij toch af of het al die discussies wel waard was.”