Menarg (Middle Eastern and North African Research Group van de UGent), Ruddy Doom & Christopher Parker, Pascal Debruyne, Marlies Casier, Omar Jabary Salamanca, Brecht De Smet, Annemie Vermaelen en Koenraad Bogaert08 januari 2009 – 08:13

Gisterenmiddag zond Mads Gilbert, een Noorse dokter die werkt in het Al Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad, het volgende bericht aan zijn collega's: 'Twee uur geleden bombardeerden ze de centrale groentemarkt. 80 gewonden, 20 doden, ze kwamen allemaal hier naar Shifa. Het is de hel. We zwemmen in bloed, dood en amputaties. Veel kinderen. Zwangere vrouwen. Ik heb nooit eerder zo'n gruwel gezien. Nu horen we tanks. Zeg het voort. Roep het. DOE IETS! DOE MEER!'

Op het moment van dit schrijven heeft de Israëlische operatie Cast Lead bijna 700 levens en 3.000 gewonden geëist (Al Jazeera, 7 januari). Israël is Gaza-stad binnengevallen met tanks en in de vluchtelingenkampen Jabaliya en Shati werden twee VN-scholen, waar burgers beschutting zochten, aangevallen. Omringd door cementen muren, prikkeldraad en de zee in het westen, zijn de 1,5 miljoen inwoners van Gaza gedwongen om letterlijk ondergronds te leven in kelders en tunnels. In de woorden van Morpheus, de verzetsleider uit de filmklassieker The Matrix (1999): 'Welcome to the desert of the real.' Morpheus richt zich tot het personage Neo, die ontwaakt uit een virtuele wereld en verbijsterd het contrast ziet met de hem voorheen voorgespiegelde werkelijkheid: een desolaat landschap vol smeulende oorlogsruïnes. Ook dokter Mads Gilberts verontwaardiging ontspringt uit een dergelijke 'woestenij van de werkelijkheid'.

De Westerse media, die de toegang tot Gaza ontzegd wordt, observeren de rook die opstijgt uit de oorlogszone, terwijl aan de veilige kant van de prikkeldraad politieke spindoctors deze woestenij als een virtueel Gaza in beeld brengen. In deze gedepolitiseerde matrix voert Israël geen strijd tegen de Palestijnen, maar tegen Hamas, een irrationele terreurorganisatie waarmee niet te onderhandelen valt, een virus in de stateloze context van de Gaza-virtualiteit. Zoals VN-gezant Richard Falk opmerkt, wordt de campagne van de Israëlische staat tegen Hamas ingebed in een afleidingspolitiek. Ze vestigt de aandacht op personen, acties en situaties die weinig te maken hebben met de werkelijkheid op het terrein. Elke actie tegen het terroristische Hamas wordt als een vorm van 'wettige' zelfverdediging beschouwd. Zelfs de collateral damage is te wijten aan Hamas zelf, dat burgers zou gebruiken als levend schild voor zijn operaties. Na meer dan twee jaar quarantaine van het virus Hamas, rest vandaag slechts de klinische verwijdering ervan. Pointillistische precisiebombardementen, fosfor- en clusterbommen, en een langdurig grondoffensief moeten de Israëli's voor eens en altijd van hun Nemesis bevrijden.

In TerZake vergeleek professor Luc De Vos maandag Israëls 'moderne leger' met de opstandelingen van Hamas. Terwijl een modern leger volgens hem voortkomt uit een beschaving die niet tolereert dat er veel doden vallen, behoren de straatvechters van Hamas tot een cultuur die bereid is om veel levens op te offeren. De patiënten van onze Noorse dokter Gilbert denken waarschijnlijk anders over Israëls 'beschaafd' geweld. Een dergelijk 'botsende beschavingen'-discours maskeert concrete politieke belangen. Gaza weerspiegelt een 'permanente uitzonderingstoestand', die geweld legitimeert voor de productie en consolidatie van de dominante politieke orde. Door Hamas in het frame te duwen van 'terroristische beweging', worden haar politieke en statelijke aspiraties verhuld. Niettegenstaande deze beweging in 2006 de verkiezingen won, de grenzen van 1967 aanvaardt en meermaals bereid was te onderhandelen, ontnemen Israël en de internationale gemeenschap haar elke mogelijkheid tot verburgerlijking en normalisering. Hoewel interim-premier Tzipi Livni beweert 'niets tegen de Palestijnen te hebben', blijken op het terrein de grenzen tussen civiele en militaire doelwitten enerzijds en Palestijnen en Hamas anderzijds vaag en onafgebakend. Palestijnse statelijke infrastructuur zoals politiekantoren, scholen en ziekenhuizen, en personeel zoals agenten en administratieve bedienden worden in het terroristische vacuüm geduwd.

De virtualisering van Gaza is een verlengstuk van een dubbele wereld die in Israël zélf bestaat. Het rookgordijn tussen de vijand en de belegerde Israëlische staat schept een oase van orde en democratie die schijnbaar alleen van buitenaf door terroristische aanvallen van Hamas wordt bedreigd. De permanente uitzonderingstoestand en de bezettingspolitiek vormt een intern politiek mobilisatie-instrument, dat al sinds het ontstaan van Israël in 1948 door de heersende elites wordt aangewend om een nationale identiteit en consensus te smeden. De dichotomie tussen Palestijnen en Israëli's verhult sociaaleconomische, culturele en religieuze tegenstellingen binnen het werkelijke Israël. Sefardische joden worden vaak door hun Ashkenazi-broeders gediscrimineerd. Orthodoxe joden staan lijnrecht tegenover seculiere burgers. De kosten van de bezetting en de permanente strijd worden in de vorm van sociale besparingen op de gewone bevolking afgewenteld. Studenten en vakbonden kwamen het voorbije jaar regelmatig op straat om te protesteren tegen de bezuinigingen. Via anti-Palestijnse en anti-Arabische retoriek en politiek worden inwendige contradicties en sociaal ongenoegen in uitwendig racisme en kolonialisme gesublimeerd.

Het voorstel van Nicolas Sarkozy en de Egyptische president Hosni Mubarak, gesteund door de VS, Mahmoud Abbas (PA) en secretaris-generaal Ban ki-Moon, met de eis tot een onmiddellijk humanitair staakt-het-vuren, werd door Israël niet afgewezen. Er wordt druk onderhandeld over de specifieke eisen. Niettegenstaande Israël drie uur per dag een humanitaire corridor instelt om hulp door te laten, wordt op cynische wijze het stedelijk offensief in de Gazastrook nog uitgebreid en gaat het geweld gewoon door. Bush blijft de Israëlische oorlogspolitiek principieel steunen, terwijl de Europese Unie opnieuw een toonbeeld van politieke verdeeldheid is. De EU heeft nochtans in de Verklaring van Venetië (1980) het Palestijnse recht op zelfbeschikking erkend en betaalt al decennia lang mee in de kost van de bezetting. Ook de landen van de Arabische Liga, Jordanië en Egypte in het bijzonder, spreken met een dubbele tong; ze veroordelen het geweld, maar willen hun geopolitieke en lucratieve economische banden met de VS en Israël niet op het spel zetten. Het wordt tijd dat we, zoals Neo, voor de rode pil kiezen en uit de Matrix stappen. Onze Belgische politici en de internationale gemeenschap moeten pleiten voor een onmiddellijk staakt-het-vuren, de terugtrekking van de troepen en een einde aan de koloniale logica.

In naam van MENARG (Middle Eastern and North African Research Group van de UGent): Prof. Dr. RUDDY DOOM & Prof. Dr. CHRISTOPHER PARKER, en doctoraal onderzoekers PASCAL DEBRUYNE, MARLIES CASIER, OMAR JABARY SALAMANCA, BRECHT DE SMET, ANNEMIE VERMAELEN en KOENRAAD BOGAERT.

Dit opiniestuk verscheen eerder in De Standaard.