thea25 maart 2009 – 16:44

Voor dit debat nodigde de Brusselse afdeling van de christelijke vakbond drie sprekers uit. Nationaal voorzitter Luc Cortebeeck en ACV-stafmedewerker Etienne Lebeau namen deel maar ook de directeur van de nationale bank, Jan Smets, zat mee aan tafel. Die laatste moest wel tegen een stootje kunnen. “Hoe kan het nu dat onze nationale bank dit allemaal niet zag aankomen? Daar zijn ze toch voor? Ze hebben gewoon veel te veel Amerika achterna gelopen,” zegt een man in de zaal. Iemand anders merkt op: “We moeten het maar goed vinden dat er massa's geld in de banken wordt gepompt maar hoe kunnen we nu vertrouwen hebben in mensen die ons in deze crisis hebben gestort?”

Het is duidelijk dat het vertrouwen in de banken helemaal zoek is. Maar het gaat verder dan dat, volgens Luc Cortebeeck en Etienne Lebeau staat ons hele systeem op losse schroeven. “We kunnen alleen maar vaststellen dat het neoliberale gedachtengoed nu op haar limieten botst. Het systeem zorgde voor de financiële crash, heeft in vele landen tot een enorme inkomensongelijkheid geleid, en is ook medeverantwoordelijk voor grote schuldenbergen en het huidig ecologisch probleem”, zegt Lebeau. Ook de analyse van Cortebeeck sluit hier bij aan. “De grote boosdoener voor onze problemen is het neoliberalisme. Dit in combinatie met te lakse overheden heeft geleid tot de crisis die we vandaag meemaken. Sommige gevolgen hiervan zijn zelfs even erg als die van een wereldoorlog.” Een strenge veroordeling van de manier waarop onze samenleving vandaag werkt. Ook Jan Smets geeft toe dat er grote hervormingen moeten komen. “Het klopt dat ook wij in het verleden het Amerikaanse beleid te snel hebben gesteund. Nu moeten we het dan ook anders aanpakken.”

We moeten onze economie dus reorganiseren maar op welke manier? Over een ding zijn alle partijen het eens, de Europese Unie moet zelf haar financiële markt controleren. “Vrijwillige gedragscodes hebben niet gewerkt. Er moeten dus echte regels komen. Europa moet strenger worden,” zegt Cortebeeck. Daarnaast moeten banken zich volgens Lebeau ook terug gaan concentreren op hun traditionele functie, en dat is ons spaargeld beheren. “In de V.S werkt ondertussen 80% van de banken met risicoproducten, dat is enorm veel.” Uit de zaal wordt er dan ook een logische vraag gesteld. “Moeten we onze banken niet democratischer maken? Moeten we niet terug naar een bank als de ASLK, zij stond tenminste ten dienste van de bevolking?” Voor Cortebeeck kan nationalisatie geen doel op zich zijn. “Het klopt dat banken veel democratischer te werk moeten gaan. Heel onze economie moet socialer en ecologischer worden. Maar nationalisaties kunnen voor mij enkel dienen om banken terug gezond te maken, daar houdt het op.”

Een betere controle op het bankwezen alleen zal niet volstaan om onze economie weer aan te zwengelen. Zo vindt Cortebeeck dat er dringend een tweede relanceplan moet komen. “Voor ons is naast een strengere regulering een nieuw relanceplan absoluut noodzakelijk. Daarnaast moeten we waken voor protectionisme, daar mogen we zeker niet op terugvallen. Maar wat misschien nog belangrijker is, is dat we moeten streven naar een eerlijke vorm van fiscaliteit.” Met de regionale verkiezingen in het vooruitzicht wil de vakbond dan ook duidelijke eisen blijven stellen. “De verkiezingen komen dichterbij en politici willen maar al te graag scoren, daar moeten we vooruit kijken. Uit liberale hoek willen ze besparen op de sociale zekerheid dat mogen we in geen geval laten gebeuren. Een idee als 'de vlaktaks' moeten we dan ook absoluut afwijzen,” zegt Cortebeeck.

Het debat overstijgt ook de nationale landsgrenzen. “Bij ons laat de crisis al zijn sporen na maar in derdewereldlanden is de ramp nog groter. Daar vallen er doden. Die mensen mogen we niet vergeten en we hebben er bij de G20 ook op aangedrongen om voor hen iets te doen.” vertelt Cortebeeck. Een bejaarde man uit de zaal vraagt zich daarop het volgende af: “Moeten de mensen die ons dit aangedaan hebben dan niet berecht worden? Zij zorgen inderdaad voor doden in de derdewereld, voor meer armoede bij ons. Waarom wordt dat dan niet bestraft?” Cortebeeck kan alleen maar een ironisch antwoord geven. “Ik vrees van niet. Trouwens, als ze dat zouden doen, zitten onze gevangenissen zeker helemaal vol.”