Jan De Preter

Kan u uw functie en uw opdracht iets meer omschrijven?

Jan De Preter: “De permanente vertegenwoordiging van België te Genève volgt alle multilaterale instellingen die te Genève zijn gevestigd op, waaronder de VN en de WHO. Ik werk voor de ambassadeur die permanent vertegenwoordiger is. Wij hebben een uitgebreide opdracht. Dat gaat van UNAIDS, waarvan de belg Peter Piot vroeger aan het hoofd stond, de Wereldgezondheidsorganisatie, tot de Mensenrechtenraad en de WHO. Er zijn ook een heleboel humanitaire organisaties, zoals het Rode Kruis. Ik ben verantwoordelijk voor de IAO.

Mijn rol bestaat erin voor de Belgische autoriteiten informatie te verzamelen over wat er gebeurt bij de IAO, ik krijg dan instructies over wat de Belgische positie is, dan probeer ik – uiteraard in samenwerking met de FOD WASO en vaak ook binnen een tripartiet kader – onze Belgische standpunten hier zo sterk mogelijk te vertolken.

Wij hebben ook een aantal projecten. Wij geven geld aan de IAO voor projecten en die projecten volgen wij op. Wij steunen twee projecten van technische samenwerking: een dat STEP heet en dat gaat over de uitbreiding van sociale zekerheid in ontwikkelingslanden, en PRODIAF, dat is een project voor ondersteuning van sociale dialoog in Franstalig Afrika.

In de toekomst gaan we echter directe steun geven aan de IAO waarmee de IAO zelf projecten kan ondersteunen naargelang de noden en prioriteiten van het programma.

We hebben momenteel ook een programma voor de verbetering van de werkomstandigheden en de versterking van de sociale dialoog in de mijnen van Katanga.

Wat is voor u het belang van deze conferentie en welke verwachtingen hebt u?

Jan De Preter: Het belang van deze conferentie is zeer groot. We bevinden ons al enkele maanden in een ernstige financiële en economische crisis, met ernstige sociale gevolgen en gevolgen voor de werkgelegenheid. Het is dan de taak van de IAO als gespecialiseerde, mondiale instelling om een adequaat antwoord te geven aan de rest van de wereld en haar prioriteiten kenbaar te maken. Dat is des te belangrijker omdat de wereld niet altijd eensgezind is opgetreden.

Het Global Jobs Pact is een zeer belangrijke bijdrage van de IAO aan het ruimere debat dat moet worden gevoerd binnen de G20 en moet leiden tot beter functionerende instellingen. Als je luistert naar de staatshoofden, merk je een “gevoel van urgentie” waarvan we moeten profiteren om vooruitgang te boeken.

Op dit vlak is de koerswijziging van de Amerikaanse regering erg belangrijk. Vorig jaar op de IAO-conferentie namen de Amerikanen een zeer moeilijke positie in, terwijl ze nu aangeven dat ze de decent work agenda ondersteunen.

Ook Europees hebben we geprobeerd te wegen, bijvoorbeeld wat de “green jobs” betreft. We hebben in de tekst van de drafting group ook een aantal dingen kunnen laten opnemen ter verdediging van het Europees sociaal model.

Hoe ziet u de IAO in vergelijking met de andere VN-instellingen?

Jan De Preter: Er zijn tegenstrijdige belangen tussen de rijke en de armere landen en tussen de ontwikkelde landen en de groeilanden. Het resultaat is altijd een compromis dat voor buitenstaanders vaag kan lijken.

Bij de IAO komen daar nog eens de belangen van de sociale partners bij, als vertegenwoordigers van de “real economy”. Dat is de sterke van de IAO: het contact met de basis. Maar daardoor wordt een compromis maken nog moeilijker. Er is echter geen alternatief. Het is dikwijls moeilijk om conventies te onderhandelen, maar eens geratificeerd, gaat er een enorme kracht vanuit.

U vertrekt binnenkort naar de VN in New York. Hoe kijkt u terug op uw ervaringen bij de IAO?

Jan De Preter: Ik denk dat de IAO een zeer boeiende en verrijkende omgeving is.

Op de IAO-conferentie komen mensen uit de hele wereld, van zeer diverse culturele achtergronden, met verschillende talen en achtergronden. Als je kijkt naar wat de organisatie heeft bereikt, ondanks haar complexe structuur, dan vind ik het een groot voorrecht dat ik hier mag werken en het van op de eerste rij meemaken.

Deze week vierden we bijvoorbeeld de tiende verjaardag van de conventie over de ergste vormen van kinderarbeid. Deze conventie is nu overal geratificeerd. De organisatie functioneert misschien traag, maar beetje bij beetje draagt ze bij tot een betere wereld.

Volgens de Gentse professor Walter Prevenier is een diplomaat een “niet blootgever”. U bent een diplomaat. Kan u ons vertellen hoe het er aan toe gaat achter de schermen?

Jan De Preter: Alles wat ik doe, verloopt op basis van instructies uit België. Voorafgaan aan de IAO-conferentie wordt een tripartiete vergadering georganiseerd bij de FOD WASO.

Op buitenlandse zaken organiseren wij daarenboven nog een vergadering waarop de deelstaten, FOD Waso, Economie, Financiën en Buitenlandse Zaken worden uitgenodigd. Op deze vergadering wordt het politiek standpunt van België vastgelegd.

Inzake het Global Jobs Pact was ons standpunt vrij duidelijk: wij wilden een korte tekst, een zeer politieke tekst die aantoont dat de wereld wel degelijk een gemeenschappelijk antwoord kan bieden op de crisis. We wilden dat er ook een aantal elementen zouden instaan die wijzen op een versterkte samenwerking tussen de multilaterale instellingen, de coördinatie van relanceplannen en de “greening of the economy”.

Op basis van deze afspraken proberen mijn collega’s en ik de Belgische belangen te verdedigen op de conferentie. Ik rapporteer achteraf ook over de bereikte resultaten.

De posities van sommige landen liggen zeer dicht bij de onze – dat geldt vooral voor de Europese landen, met andere verschillen we soms meer van mening. Op persoonlijk vlak speelt dat echter niet. In onderhandelingen kan het er hard aan toe gaan, maar als diplomaat word je nooit persoonlijk. Het is een grote misvatting dat de diplomatie een “geheime” omgeving is. Alles wat hier gebeurt bij de IAO, gebeurt vrij openlijk. Alle verslagen en rapporten worden op de website van de IAO gepubliceerd. Hetzelfde geldt voor de VN.

Het valt ons op dat diplomaten erg gefocust zijn op het algemeen belang. Wat is uw motivatie?

Jan De Preter: Als ambtenaar zijn het onze beleidsmakers die ons vragen om deze taak op ons te nemen. Wij krijgen een duidelijk mandaat en wij proberen dat mandaat zo goed mogelijk in te vullen. Je kan echter niet alles realiseren, omdat je rekening moet houden met de belangen van andere lidstaten. Het uiteindelijke resultaat is dan een compromis. Als mens is dat een zeer voldoening gevende omgeving, omdat je heel veel mensen ontmoet. Soms is het echter ook een frustrerende omgeving. Internationale organisaties zijn trage machines die moeilijk van koers te wijzigen zijn.

Wij danken u voor het interview en wensen u veel succes in New York!

Interview door Stephan Galon, ABVV vertegenwoordiger op de IAO Conferentie