Marc-Antoon22 juni 2009 – 21:38

De IAO is het enige VN-orgaan waarin zowel de overheden als de vakbonden en de werkgevers vertegenwoordigd zijn. Drie weken lang waren zij samen in Genève. Zoals elk jaar leverde dat een reeks veroordelingen op van landen die de werknemersrechten met voeten treden. Maar de IAO formuleerde dit jaar ook een eigen antwoord op de crisis: het Global Jobs Pact.

De IAO moest van de G20 een belangrijke rol gaan spelen in de strijd tegen de economische crisis. Maakt zij die rol waar?

Luc Cortebeeck: “Die rol waarmaken is natuurlijk veel gezegd, maar in elk geval is er een Global Jobs Pact uitgekomen. Dat is op zich belangrijk. Het is een soort actieplan. Ten eerste zal men in elk land, overal ter wereld, de sociale dialoog moeten aangaan over werk, werkgelegenheid en sociale bescherming. Ten tweede is het de bedoeling dat we ook een gesprek op gang trekken met de grote internationale economische en financiële organisaties, zoals het IMF en de Wereldbank. De IAO heeft van de overheden, de werkgevers en de werknemers samen een mandaat gekregen om daarover te discussiëren op de G20 in september, waar we aanwezig zullen zijn. Dat is een belangrijke aanzet.”

Het Global Jobs Pact legt de nadruk op werk om uit de crisis te geraken. Is dat een breuk met de vroegere politiek?

“Ja, dat is zeker een breuk. Het is trouwens nog steeds onze vrees dat men de crisis vooral financieel zal willen aanpakken: men wil misschien wel voor een regulering zorgen, maar dan vooral van het bank- en financiewezen. Dat is toch wel nog wat anders dan wat wij vragen. Wij zeggen: de crisis kan je alleen maar goed aanpakken in de mate dat mensen werk hebben - in de mate dat er minimumlonen bestaan in landen, dat er een goede sociale bescherming en een goede sociale zekerheid zijn. Dat is een breuk met het verleden, want de grote financiële en economische wereldinstellingen hebben de crisissen nog nooit zo aangepakt.”

Kan u de kansen inschatten dat jullie aanpak het haalt?

Luc Cortebeeck: “Ik vertrek nu naar Parijs om het daarover te hebben met de OESO. Vanuit vakbondsstandpunt hebben we nu een duidelijke basistekst, maar er circuleren intussen ook al teksten van het IMF en de OESO die zeggen: 'Het ziet er niet goed uit met de economie. De economie zal wel hernemen, maar de werkgelegenheid niet. Dus moeten er meer besparingen en meer flexibiliteit komen'. Er zijn m.a.w. duidelijk tendenzen bezig die teruggrijpen naar de oude methode. Al onze overtuigingskracht zal nodig zijn om de meest liberale krachten te overtuigen.”

Dan is er de Commissie van de normen. Daar zien we vooral blijvende schendingen van werknemersrechten, vaak in landen die al jaren op de vingers getikt worden. Heeft zo'n Commissie eigenlijk wel zin?

Luc Cortebeeck: “Ja, die heeft zeker zin, omdat er toch wel vooruitgang is. Dat zie je niet, omdat die landen natuurlijk niet terugkomen. We hebben de laatste jaren inderdaad een aantal blijvers in onze Commissie, dat is een feit. We denken dan aan Colombia, Guatemala, de Filipijnen, Swaziland,... Maar de druk verhoogt, dat voelen zij ook wel aan. En in een aantal landen boeken we wel vooruitgang. Denk maar aan Wit-Rusland, toch een niet-democratisch regime, waar we zien dat de eerste discussies met de vrije vakbond op gang zijn gekomen. Moest die Commissie er niet zijn, dan zou er helemaal niets gebeuren.”

Omdat zo'n land het niet prettig vindt om internationaal te schande gemaakt te worden?

Luc Cortebeeck: “Dat vinden ze écht niet prettig, nee. Ik kan u verzekeren dat de beïnvloeding vanuit verschillende landen om toch maar niet op de lijst te komen zeer groot was. Zo heeft bijvoorbeeld Berlusconi himself er alles aan gedaan om er in de hoogste regionen van de Verenigde Naties en de IAO voor te zorgen dat Italië niet zou besproken worden. Toch is Italië besproken.”

Een land dat opviel dit jaar was China. Op uw blog lazen we dat u gecharmeerd was door de Chinese vakbond. Wat is er gebeurd?

Luc Cortebeeck: “Ik vind dat de Chinese vakbond toch wel een evolutie doormaakt. Ten eerste zijn ze voor het eerst kritisch uit de hoek gekomen ten aanzien van de Chinese regering, over het werkgelegenheidsbeleid. Ten tweede zijn ze er in geslaagd om Wall-Mart, de grote supermarktketen, sociaal aan banden te leggen in China. Dat is in de Verenigde Staten nooit gelukt. In China woont één vijfde van de wereldbevolking. Veronderstel dat zij de sociale regels en de sociale zekerheid waar ze nu al aan werken kunnen uitbouwen... Dat is als evolutie toch niet te veronachtzamen, denk ik.”

U schreef op uw blog ook dat president Lula van Brazilië tijdens een persoonlijke ontmoeting de Westerse migratiepolitiek op de korrel nam. 'Die zal zich wreken', zegt hij. Wat bedoelde hij daarmee?

Luc Cortebeeck: “Hij bedoelt daar uitdrukkelijk mee dat als je mensen uitsluit, als je hun sociale status ondergraaft, als je hun economieën niet ondersteunt,... ja dan komen daar revoluties van. En dan komt men het terughalen, bij wijze van spreken. Niet alleen bij wijze van spreken trouwens, maar ook echt.”

Als ik het goed versta is dat ook jullie standpunt: als de crisis niet op een goede manier wordt aangepakt, zal ze leiden tot politieke instabiliteit.

Luc Cortebeeck: “Ja, daar ben ik absoluut van overtuigd. Het is op dit moment nog allemaal rustig, maar als de werkloosheid toeneemt, en als men in een aantal landen gaat inbinden op sociale uitkeringen, dan komt daar inderdaad politieke instabiliteit van. En van politieke instabiliteit komt economische instabiliteit. Men zou dus maar beter zoeken naar de beste evenwichten.”

Mag ik het zo samenvatten dat de IAO met dat Global Jobs Pact een interessante piste aanrijkt, maar dat het nu een strijd wordt om het te halen van instellingen zoals het IMF en de Wereldbank?

Luc Cortebeeck: “Ja absoluut, dat is het. Ons Global Jobs Pact moet verder geconcretiseerd worden en we moeten bekijken of we positieve verdere stappen kunnen zetten, bijvoorbeeld in september in de gesprekken die we zullen hebben op de G20.”

Is dat eigenlijk een belangrijke verandering in het voordeel van de IAO, die machtsverschuiving weg van enkel de G8 naar de G20?

Luc Cortebeeck: “Dit is zeker al een goede verschuiving, hoewel het niet voldoende is. Nog één van de uitspraken van Lula is: 'We hebben nu de G20, maar het zou de G192 moeten zijn'. Wil men echt alle landen betrekken, dan moet het nog breder. Maar hij zegt erbij: 'We zijn realistisch. We zullen het stap voor stap doen.'”

Tot slot: waarom zou een Belgische of Europese werknemer eigenlijk moeten wakker liggen van wat er gebeurt op zo'n IAO-top?

Luc Cortebeeck: “Je kan het op twee manieren bekijken. Je kan het vanuit een solidair oogpunt bekijken: het is toch belangrijk dat alle mensen in de wereld het goed hebben? Dat is voor mij het belangrijkste uitgangspunt. Maar een tweede punt is dat het ook vanuit puur eigenbelang nodig is dat werknemersrechten gerespecteerd worden in andere landen. Dan kan de economie ons niet meer tegen elkaar uitspelen. Dat komt natuurlijk ook ten goede aan de sociale situatie van de mensen hier bij ons.”

Lees de blog van Luc Cortebeeck: http://luccortebeeck.blogspot.com