KoenCalliauw18 augustus 2009 – 14:55

De organisatoren noemen het een fusie tussen twee continenten: Afrika en Europa. Een “Afro – Antwerps Kunstenforum”, ontstaan in 2005 als reactie op de Zérotolérance van de Antwerpse flikken. Een Afrikaanse poëzienamiddag op het plein werd toen verboden. Met de tot één jaar effectief veroordeelde racistische ex politie commissaris Bart Debie (VB) en de nu adjunct korpschef Serge Muyters als haat zaaiers.

Ludo Renders is voorzitter van de organiserende vzw “La Piscine d’Activité”. Deze kunstmanifestatie begon in de marge van een filmfestival, “Cinémaf”. De “Boulevard” breidt nu uit, ook kwalitatief. De doodskisten zullen om 18u in optocht en met muziek/gezang van op het plein door de Antwerpse straten naar het designcentrum De Winkelhaak gedragen worden, waar ze tot 13 september te zien zijn.

La Piscine d'Activité: “We brengen naast beeldende kunst, ook literatuur, film en muziek. Er werken zowel Afrikaanse kunstenaars mee als “witte” die zich betrokken voelen. Initiatieven als deze zijn financieel altijd een kwestie van hangen of wurgen. Deze “Boulevard” is vooral mee mogelijk gemaakt door de “Verbeke Foundation” in Kemzeke”.

Razzia’s, grondspeculatie
Verbeke was een grote ondernemer in de transportwereld, tot hij zijn zaak verkocht en zich uitsluitend met zijn enorme kunstcollectie ging bezighouden. De duizenden ondermeer assemblages en collages, zijn te zien op een site van 12 hectare. Ook ecologische kunst en land art heeft er een plaats. Geert Verbeke zegt over zijn uniek “museum” dat het “een onpretentieuze plaats om kunst te bekijken” is. Na “Boulevard Amandla 2009” krijgen de in Antwerpen te zien acht doodskisten bij Verbeke hun definitieve plek. (2)

La Piscine d'Activité: ”Boulevard Amandla” heeft een uitgesproken politiek karakter. “Amandla” is een woord uit het Zulu. Het betekend “kracht/macht”. Het werd gebruikt als strijdkreet in het verzet tegen de Zuid Afrikaanse Apartheid. Ondermeer door het ANC van Mandela. De kreet werd dikwijls beantwoord met “Awthu” of “Ngawethu”, “aan Ons !”. In een door onverdraagzaamheid gekenmerkte stad als Antwerpen, meer dan actueel”.

“Vespa”, de vastgoedmaatschappij van de Stad ligt aan de basis van een zogenaamde “herwaardering” van de wijken. Deze “herwaardering” betekend een oorlog tegen de armere bevolking, die verjaagd wordt. “Het Meisje met de Zwavelstokjes”, een openluchtfestivalletje voor de armste, mocht vorig jaar met haar achtste editie pas voor de eerste maal op het De Coninckplein doorgaan. De plaats waar haar doelgroep van daklozen, druggebruikers, prostituees thuis is. Ook de Afrikaanse gemeenschap en vele andere culturen verblijven in deze buurt die het slachtoffer wordt van woning afbraak en grondspeculatie. De “afwijkende” bewoners in deze buurt worden bewust gecriminaliseerd met de hulp van de flikken. Zoals ook het Schipperskwartier voor de bijl ging.(3)

De “A” van “A”mbiance op het plein
Het “Medisch Sociaal Opvangcentrum Free Clinic” begeleidt druggebruikers en verdeelt Metadon. Het is vlak bij het De Coninckplein gehuisvest, het werkt tien jaar. Het rechtse “Comité De Bilzen” voert in overleg met burgemeester Patrick Janssens (SP) al jaren een hetze tegen de aanwezigheid van druggebruikers in de buurt. Onlangs voerden hulpverleningsorganisaties actie tegen de brutale razzia’s die in opdracht van Janssens uitgevoerd worden.(4) “De Bilzen” en het VB halen hun slag thuis. “Free Clinic” verhuist begin september gedwongen naar het afgelegen Schijnpoort.

De vraag luidt of de doelgroep die afgelegen plek zal vinden. De “visuele overlast” is voor de “burgers boven alle verdenking” hiermede wel opgekuist. (5). Dergelijke rechtse comités willen alles wat “anders is, de “Andere” van het openbaar domein wegvagen. Het stedelijk politiek beleid ondersteunt hen schaamteloos. De aangewende methodes ruiken naar die van de nazi’s en nemen in extreme schending van de privacy en mensenrechten toe. “Visuele overlast” zit in de GAS (Gemeentelijke Administratieve Sancties) en viseert allen die een “afwijkend” gedrag of uiterlijk vertonen.

De omgeving van het De Conickplein wordt bewust onveilig gemaakt, gecriminaliseerd met “huis-aan-huis-controles”. De “klop op de deur”… De Liga voor Mensenrechten voert daar rond een procedure bij de Raad van State. De Afrikaanse cafés worden extra geviseerd. De flikken vielen er gewapend binnen. Deze “huis controles” betekenen een actieve jacht op mensen zonder papieren. De “welzijn werkers” die er aan deelnemen zijn informanten van de politie en de Dienst Vreemdelingenzaken.(6)

Kuifje in Kongo…
La Piscine d'Activité: “Ook “zwarte” mensen wordt het leven zuur gemaakt. De “A” van “Amandla” staat voor “Ambiance”, als begrip veel universeler dan het zogenaamde bruisende “A”ntwerpen. Wij pogen via kunst een kruisbestuiving tussen culturen te organiseren. We willen de Afrikaanse identiteit van de buurt bevestigen. Eén van de belangrijkste onderdelen van deze “Boulevard” zijn dus de doodskisten van Eric Adjetey Anang, kleinzoon van Kane Kwei. Hij kreeg van de Belgische Dienst Vreemdelingenzaken nog géén visum ! Hij moest dat via Spanje regelen, binnen de Schengen akkoorden. De kisten van Kane Kwei waren al in 1974 in Los Angeles, in 1979 werden ze voor de eerste maal in Europa getoond tijdens de expo 'Les Magiciens de la Terre'. Twintig jaar na de regen in Parijs druppelt het nu ook in Antwerpen. Vooral Vlaanderen wordt internationaal als racistisch beschouwd. Een kunstmanifestatie als “Boulevard Amandla” lijkt wel subversief… Wat het ook is. Alle goede kunst tast conservatieve normen en waarden aan”.

“Boulevard Amandla” biedt aan Afrikaanse kunstenaars de gelegenheid hun werk aan de wereld te tonen. Zij zitten nog steeds in het verdomhoekje. Slechts 20% “witte” artiesten claimen 80% van de “artistieke markt” die gedomineerd wordt door een ware financiële kunst maffia, die artiesten maakt en breekt. De overige 20% mogelijkheden om zich te manifesteren, resten voor het grootste deel van de wereldbevolking en haar artiesten.

Afrikaanse Kunst wordt hier niet ernstig genomen. In het beste geval wordt ze denigrerend “volkskunst” geheten. Dat geldt voor de “zwarte” artiesten die hier een podium krijgen. Dat geldt ook voor de Noord Afrikaanse muziek met haar verfijnde ritmes en kleurrijke tonen. “Kuifje in Kongo”, weet je… Stel je voor dat je dochter met “een neger” thuiskomt…Nochtans heeft deze Afrikaanse cultuur een enorme invloed op de jazz muziek. En waren Picasso en zijn generatie genoten er van in de ban. (7)

Afrika als wieg van de mensheid
Antwerpen is met haar haven steeds een contactpunt geweest met Afrika, met “Belgisch Kongo”. Veel, vooral oudere bewoners herinneren zich de “Kongo boten”. Zoals de Elizabethville van de Compagnie Maritime Belge (CMB). En havens als Mathadi en Boma. Wanneer mijn vader voor vele maanden per schip via de Royersluis vertrok, gingen we hem uitwuiven. Hij bracht ebbenhouten beeldjes of een slangenvel mee. Deze Kongo boten waren tot eind jaren vijftig aanvoerlijnen voor marihuana. Er hing rond “de negerkes” uit Afrika en Kongo een beledigende, racistische sfeer die nooit helemaal opgetrokken is.

La Piscine d'Activité: “ De “witte” bevolking wil liever niet weten dat de wieg van onze beschaving in Afrika stond. Het zijn niet de Grieken of de Romeinen die de menselijke cultuur in beweging zetten. Onze cultuur ontstond bij de Zwart-Afrikanen van het oude Egypte. In Egyptische sarcofagen worden de bewijzen gevonden: Zwarte Egyptische farao's. (Lees hierover de Senegalese Egyptoloog Cheick Anta Diop) (8) Met “Boulevard Amandla” willen we kruisbestuiving bevorderen. Ondanks de hinderpalen opgeworpen door “Fort Europa”, waarvan België en Antwerpen “goede leerlingen zijn”. Deze gesloten grenzen leiden tot een achteruitgang van de culturele ontwikkeling aan beide zijden. Wij willen die grenzen doorbreken. In 2010 is de Democratische Republiek Congo 50 jaar onafhankelijk. Een gelegenheid, neen een noodzakelijkheid om met onze initiatieven te herinneren aan de mensenrechtenschendingen van België in Afrika, in Kongo”. (9)

La Piscine d'Activité: “Blikvanger zijn dus de doodskisten van de “Eric Adjetey Anang Kane Kwei Carpentry Workshop”. Dit soort kunstwerken ontstond voor de eerste maal in de jaren vijftig van de vorige eeuw en verwijst naar het beroep van de overledene. Ze werden toen gemaakt door de schrijnwerker Kane Kwei. Een tonijn voor een visser, een Mercedes voor een taxichauffeur, een ui voor een landbouwer,… Daarnaast brengen we, naast vele andere, twee jonge lokale kunstenaars: Ermias Kiffleysus en Bart Van Dijck die aansluitend bij de kisten of de omgeving een werk creëren. De ene heeft een Afrikaanse achtergrond, de andere een Belgische. Vergeet niet het literair salon in de Permeke bibliotheek. “Ciné Amandla” presenteert een uitgelezen selectie van Afrikaanse speelfilms in “Filmhuis Klappei”.

Afrika en ook de Afrikaanse gemeenschappen in Antwerpen en Brussel met de Afrikaanse wijk Matonge, herbergen veel kunstenaars en intellectuelen. Met weinig middelen en veel inzet slaagt “La Piscine d’Activité” opnieuw in een heksentoer. Voor het volledige programma van deze 23 dagen: www.amandla.be. Mis dit niet !

(1) “Boulevard Amandla” http://www.amandla.be
(2) “Verbeke Foundation” http://verbekefoundation.com
(3) “Meisje met de Zwavelstokjes” http://www.indymedia.be/en/node/31065
(4) “Pleinactie tegen razzia’s” http://www.indymedia.be/en/node/33271
(5) “Free Clinic” http://www.free-clinic.be .
(6) “Liga / Huis aan huis controles” http://www.mensenrechten.be/main.php?action=thema&item_content=34O Ga naar “Privacy” en op de lijst naar 05-08-24”
(7) “Picasso en Afrika” http://www.vanderkraaij.net/Kunst/KissiStijl2.htm#Picasso (8)
(8) “Cheick Anta Diop” http://www.noticias.nl/artemuziek_artikel.php?id=2022
(9) “Leopold II als wereldreiziger…” http://www.indymedia.be/en/node/34342
Zie ook “Afrikaans filmfestival Cinémaf” (2007) door Marc Antoon
http://www.indymedia.be/en/node/23694
“Vierde Afrikaans filmfestival” door Jonh Moussiaux (foto’s – 2007).
http://www.indymedia.be/en/node/24233