Bij ons wordt klimaatverandering nog te vaak gezien als een zorg voor de toekomst, maar voor de eilandbewoners van de Stille Oceaan is de impact ervan nu al desastreus. Het water staat bij tal van gemeenschappen tot aan de lippen en als er niet snel iets verandert zullen sommige van de mooiste eilandengroepen van de wereld onder de azuurblauwe oceaan verdwijnen.

Pelenise Alofa woont in Kiribati, een archipel van drieëndertig door het klimaat bedreigde eilandjes met negentig duizend inwoners. Ze is actief bij de Kiribati Global Warming and Climate Change Action Group, een organisatie die aan de alarmbel van het klimaatdebat trekt. Deze zomer ging ze met Greenpeace en Oxfam op sprekerstoer in Australië en Nieuw-Zeeland. Momenteel toert ze in Europa met Friends of the Earth.

Waarom zijn de Pacifische eilanden zo klimaatgevoelig en kwetsbaar?
ALOFA: “Omdat ze weinig boven de oceaan uitsteken. De hoogste punten van de eilanden van Kiribati liggen tussen twee en vier meter. Door de toename van de temperatuur zet het water uit, stijgt de zeespiegel en worden de eilanden kleiner en kleiner. Langzaamaan worden we door de oceaan overspoeld. In Papoea-Nieuw-Guinea zijn er al mensen moeten verhuizen omdat hun eiland onder water kwam te staan. Andere eilanden zullen ongetwijfeld volgen. Tuvalu, Samoa, Fiji en Tonga kampen allemaal met hetzelfde probleem.”

De toekomst ziet er niet rooskleurig uit voor jullie als we niet snel ingrijpen.
ALOFA: “Als de klimaatverandering niet stopt zullen de Pacifische eilanden stuk voor stuk ten onder gaan. Wetenschappers voorspellen dat Tuvalu over vijftig jaar zal verdwijnen. Die voorspelling hebben ze inmiddels teruggeschroefd tot dertig jaar. Wie weet zeggen ze binnenkort nog tien jaar. Om de een of andere reden schuiven de klimaateffecten van zuid naar noord. Tuvalu ligt ten zuiden van Kiribati en is er erger aan toe dan wij. En in de zuidelijke eilanden van Kiribati is de ernst groter dan in de noordelijke eilanden.”

Welke effecten van de klimaatverandering ondervinden jullie nu al?
ALOFA: Haalt haar laptop boven en toont foto’s van omgevallen palmbomen langs de kustlijn. “Kijk, dat is erosie: door het stijgende zeeniveau spoelt de aarde tussen de wortels weg en vallen de palmbomen om. Dat is een grote economische klap voor ons, want de productie van cocosnoten is een belangrijke bron van inkomsten.”

“Maar de verzilting van onze waterputten baart ons nog veel meer zorgen. Zoetwatervoorraden die in contact komen met zeewater zijn onbruikbaar om van te drinken, in de keuken of voor de landbouw. Daarvoor gebruiken we uitsluitend nog regenwater. Maar regenwater is schaars, er kleren mee wassen of douchen zou een zonde zijn.”

Daarna stopt ze bij een foto van een man die een muur bouwt met stenen om de opkomende golven te weren. “Hij moet alles op eigen krachten doen en heeft zelfs geen cement om de muur te verstevigen en het water uit zijn huis te houden. Vroeg of laat zal hij gedwongen worden om een nieuw huis hogerop te bouwen.”

Dat schreeuwt om onmiddellijke en drastische uitstootreducties van broeikasgassen.
ALOFA: “Inderdaad. De uitstoot van broeikasgassen moet drastisch omlaag, 40% tegen 2020. Maar dat op zich is onvoldoende. Industrielanden moeten voldoende adaptatiemiddelen ter beschikking stellen. Met geld kunnen we stevige dijken bouwen en mangroven planten om de oceaan tegen te houden. En tenslotte vragen we de nodige technologie zodat we onszelf van drinkbaar water kunnen voorzien.”

Toch zijn industrielanden niet bereid om hun emissies voldoende te reduceren en met grote adaptatiebedragen komen ze evenmin over de brug.
ALOFA: “Industrielanden zijn bang om te verliezen en zien niet in dat ze alleen maar te winnen hebben bij een groene omwenteling. Landen die nu investeren in een groene economie gebaseerd op groene energie zullen de marktleiders van de toekomst zijn. Dat zal veel meer welvaart en jobs opleveren dan niets doen.”

Maar wat als er niets verandert, als we verder doen zoals we bezig zijn en als de eilanden in de Sille Oceaan toch verdwijnen, waar kunnen jullie dan naartoe?
ALOFA: “Ook al worden we gastvrij ontvangen, wij kunnen niet zomaar weggaan en ergens anders opnieuw beginnen. Wij zijn verbonden met de eilanden en met de oceaan, ze maken deel uit van ons leven. Wij willen geen klimaatvluchtelingen zijn als de oplossing voor ons probleem zo eenvoudig is: reduceer de uitstoot en zorg voor adaptatiemiddelen.”