Leo Jansen18 november 2009 – 14:00

Op 24 maart ll. ging het radio 1 programma ‘Peeters en Pichal’ o.a. over nepvacatures en vacatures die reeds ingenomen zijn maar blijven staan op de VDAB-site. Dit leidde vanzelfsprekend tot grote ergernis van de werkzoekenden. Vooral interim-kantoren zouden zich hieraan bezondigen.

Volgens luisteraars zijn zelfs 80 à 85% van de vacatures op de VDAB-site nep (d.w.z. niet bestaand of reeds ingenomen). Een 2de probleem is dat 70% van de werkgevers niet antwoordt op een sollicitatie. Als inderdaad zo’n groot aantal vacatures nep zijn, dan is het ook niet verwonderlijk dat sollicitanten geen antwoord krijgen. Bijzonder ergerlijk is het feit dat werkzoekenden door de VDAB verplicht worden om te solliciteren op de vacatures die de VDAB aan deze mensen meegeeft. Dit zonder dat de VDAB nagaat of de vacature wel echt is.

Die verantwoordelijkheid wordt doorgeschoven naar de werkzoekenden die dan dikwijls veel kosten moeten maken voor niks. Een ander niet te onderschatten neveneffect van deze gang van zaken is een grote vorm van ontmoediging bij de sollicitanten. Wanneer je 50 keer of meer met je hoofd tegen de muur loopt is het maar normaal dat je het op den duur voor bekeken houdt. Je krijgt immers geen enkele feedback waardoor je je sollicitatiegedrag zou kunnen aanpassen.

In België is er een CAO (nr. 38) die werkgevers nochtans verplicht te antwoorden op sollicitaties. Jammer genoeg zonder sanctie indien de CAO met de voeten getreden wordt. Niet zo voor de werkzoekenden. In het kader van de sluitende aanpak worden werklozen zonder pardon geschorst wanneer ze niet solliciteren op al dan niet echte vacatures. Dit gebeurt op basis van een transmissie (een verkliksysteem) van de VDAB naar de RVA. In 2008 nam de RVA 21.989 beslissingen tot beperking of uitsluiting op basis van de ‘transmissies’. Daarnaast waren er nog eens 10.948 beslissingen tot beperking van de uitkering of schorsing omdat betrokkene weigerde een overeenkomst te tekenen. De VDAB en RVA organiseren dus drama’s die vergelijkbaar zijn met het VW-drama bij de vleet. Alleen komen ze niet in het nieuws.

Wat zijn de gevolgen van het publiceren van die nep-vacatures?

Annemie Peeters van het radioprogramma vroeg om uitleg aan interim-kantoren en VDAB. De interim-kantoren logen er op los. Alsof het weken duurt vooraleer je een vacature van het net krijgt. Dat duurt niet meer dan een minuutje maar dan moet je het wel willen. Interimkantoren lokken al jarenlang klanten met nepvacatures en VDAB weet dat zeer goed. Maar FEDERGON (de lobby van de interim-kantoren) zit in de Beheerraad van de VDAB en dus publiceert de VDAB rustig verder de nepvacatures en verplicht ze werklozen op straffe van schorsing daarop te solliciteren. Het is de interim-kantoren enkel te doen om werklozen in hun kantoor in te schrijven en daar zijn alle middelen goed voor. En dit met instemming van de VDAB.

Voor de VDAB zijn interimjobs immers volwaardige jobs en worden werklozen massaal verplicht zich in te schrijven bij interim-kantoren die hen vanzelfsprekend (kassakassa) zo lang mogelijk in deze precaire statuten houdt. Maar nogmaals. FEDERGON zit in de Beheerraad van VDAB en dus zijn interim-jobs volwaardige jobs. De VDAB zelf werkt niet met interimmers maar veelal met vastbenoemd personeel met alle voordelen vandien. Het is voor hen nogal makkelijk te zeggen dat interimjobs dan volwaardige jobs zijn. Zouden ze willen ruilen, denk je?

Na het teleurstellende antwoord van de interim-kantoren besloot A. Peeters de VDAB op te bellen rond de vele nep-vacatures op de VDAB-site. De studiedienst van de VDAB zei dat het aantal van 80% nep-vacatures zeer sterk overdreven (onmogelijk) was. Toen Annemie Peeters hem dan vroeg hoe hij dat wist antwoordde hij doodleuk dat 15 à 20% door VDAB zelf beheerd worden. Over 80 tot 85% van de vacatures kon hij niet zeggen of die al dan niet nep zijn. Volgens de VDAB was het onmogelijk dit te controleren.

Maar wat dan met de werkzoekende? Die wordt wel verplicht te solliciteren op deze 80% potentiële nep-vacatures. Op de vraag of werkgevers de VDAB-site niet (misbruiken) als gratis publiciteitskanaal antwoordde de VDAB doodleuk dat dit zo is en dat dat ook de bedoeling is van de VDAB-website. Niemand komt immers kijken naar een site met weinig vacatures. De VDAB heeft dus een louter kwantitatieve i.p.v. een kwalitatieve invalshoek. Een ander argument dat de VDAB dan maar bovenhaalde om aan te tonen dat er minder dan 80% nep-vacatures op hun site staan was het geringe aantal klachten van werkzoekenden daarrond (minder dan 10 klachten per jaar).

Nog maar eens een nep-argument dus. Het probleem is al jaren bekend maar de VDAB nog de verantwoordelijke Minister (ondanks beloften terzake) doen er iets aan. Komt daar nog bij dat indien je een klacht hebt over de VDAB je klacht moet indienen bij de VDAB zelf. VDAB is dus rechter en partij. De VDAB heeft onwaarschijnlijk veel macht tegenover de werkzoekende (zijn inkomen hangt ervan af). Het is dan maar normaal dat deze geen klacht wil indienen bij de instantie waartegen hij klacht wil indienen. Het is normaal dat klachten rond VDAB zouden behandeld worden door een onafhankelijk orgaan buiten de VDAB maar dit is niet zo. Vandaar dat er over VDAB heel weinig klachten zijn. Mensen zijn bang.

Het is dan ook maar normaal dat de werkzoekende die in het programma werd geïnterviewd onder geen beding wou dat zijn echte naam bekend werd gemaakt. Het argument dat de weinige klachten bewijzen dat er weinig nep-jobs zijn is dus een nep-argument. Hoe zou het anders komen dat er binnen de 15 minuten dat het programma over dit onderwerp duurde er al meer klachten waren dan de VDAB in een heel jaar ontvangt? Daar VDAB wel inzag dat dit nep-argument niet pakte zei men dan maar dat VDAB afhankelijk is van de klachten om te kunnen optreden. Dit is niet zo.

Iedereen die een website beheert is verantwoordelijk voor wat op die website verschijnt. Dit is maar normaal omdat anders iedereen om het even wat op om het even welke site zou kunnen plaatsen. Zo stond er in een niet zo ver verleden een vacature op de VDAB-site voor prostituees (‘animeermeisjes’). Maar dat zal ook wel een volwaardige job zijn. Het was slechts nadat een werkzoekende daarover een klacht indiende dat de VDAB de vacature van zijn site haalde. Gelukkig werd betrokkene niet geschorst wegens werkweigering.

Wat kan de VDAB doen?

Het moet onmogelijk worden voor de VDAB om mensen te verplichten te solliciteren op vacatures waarvan ze zelf niet gecontroleerd hebben dat deze echt zijn. Er moet een klachtensysteem komen waarbij VDAB geen rechter en partij is. Het programma maakte immers duidelijk dat de VDAB het kleine aantal klachten beschouwd als een bewijs dat ze hun werk goed doen (is legitimatie van het gevoerde beleid). Dit is al te makkelijk.

Wat kan de werkzoekende doen?

Laat de VDAB de vacatures opsturen. Zeg dus niet dat je mail, telefoon of GSM hebt want dan wordt je zeker overspoeld met nep-vacatures. Wanneer je vacatures ontvangt, vraag dan aan VDAB om bij het betrokken bedrijf te checken of de vacature echt en nog openstaand is. Plaats nooit je CV op de VDAB-site. Interim-kantoren misbruiken die gegevens om je zonder een jobaanbieding te kunnen inschrijven.