leogargouille03 december 2009 – 12:04

Anderhalve week geleden was Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu (CD&V) te gast op De Groene Loper, een ecologisch filmfestival in Gent. Ze was uitgenodigd op de vertoning van 'The Age of Stupid', een opmerkelijke film die zich afspeelt in een verre toekomst. De wereld is totaal verwoest door klimaatrampen omdat de mensheid heeft nagelaten onheil te voorkomen. Wat kunnen Vlaanderen en Europa doen om klimaatchaos te vermijden? We vroegen het aan de Vlaamse minister die in juli volgend jaar Europees voorzitter voor Leefmilieu wordt.

In De Standaard (DS 05/10/09) zei u dat als we nog meer inspanningen moeten doen voor het klimaat, we straks niet meer mogen ademen.
SCHAUVLIEGE: “Maar ik heb dat zo niet gezegd. Ik heb gezegd dat we veel gaan doen, maar dat wij het niet alleen kunnen, het klimaatprobleem moeten we mondiaal oplossen. Europa is verantwoordelijk voor 10% van de wereldwijde uitstoot. Dat is veel en daar moeten we iets aan doen, maar als de Verenigde Staten, China en India niet meedoen, dan komen we er niet. We moeten iedereen mee in bad krijgen.”

De groeilanden zeggen dat zij het klimaatprobleem niet veroorzaakt hebben en dat ze er dus ook niet voor willen betalen.
SCHAUVLIEGE: “Yvo de Boer, hoofd van het VN-Klimaatbureau die heel de onderhandeling coördineert, zei onlangs: “We kunnen de geschiedenis niet herschrijven.” Ik denk dat we onze blik naar de toekomst moeten richten. Om de opwarming van de aarde tegen te gaan heeft het geen zin dat alleen Europa tegen 2050 95% minder broeikasgassen uitstoot, terwijl de rest van de wereld verder blijft groeien. Als men in India, zoals we net in de film ('The Age of Stupid', nvdr) zagen, massaal begint te vliegen, dan zal het niet gaan. Het komt er op aan samen tot een werkbaar vergelijk te komen.”

Een doorsnee Indiër vliegt nog altijd véél minder dan de gemiddelde Belg. Als wij ons onbeperkt per vliegtuig mogen verplaatsen, hebben Indiërs dan niet hetzelfde recht?
SCHAUVLIEGE: “Wij moeten het met minder doen, maar zij moeten ook beseffen dat er een limiet is voor hun groei. Ze moeten zich bewust zijn van de toekomst en over andere alternatieven nadenken. Als iedereen globaal meedoet en weet wat er van hem verwacht wordt, dan komen we er. Maar als er landen zijn die niet meedoen, dan werkt het niet. Alle landen moeten hun limieten kennen en weten hoe ze naar de toekomst moeten investeren, want de opkomende grootmachten mogen niet dezelfde fouten maken zoals wij in het verleden.”

Als Europa de verantwoordelijkheid naar andere landen doorschuift dreigt het haar voortrekkersrol in de internationale klimaatonderhandelingen te verliezen. Volgend jaar is België voorzitter van de Europese Unie. Misschien is het aan u en uw collega's om wat meer aan de kar te trekken.
SCHAUVLIEGE: “Dat ga ik ook doen. Het klimaat zal trouwens één van de prioriteiten zijn tijdens ons voorzitterschap. Europa is voor klimaat nog steeds koploper in de wereld, we zijn bereid om tegen 2050 een uitstootreductie van 80 à 95% te realiseren.”

2050 is nog ontzettend ver. We moeten tegen 2020 al grote reducties realiseren als we onder de kritische drempel van 2 graden Celcius willen blijven, zeggen de wetenschappers van het klimaatpanel van de VN.
SCHAUVLIEGE: “Daar staat Europa volledig achter en ook Vlaanderen deelt dat standpunt. We willen te allen prijze voorkomen dat we boven 2 graden opwarming komen. Daar is een consensus over binnen Europa en we moeten tonen aan de rest van de wereld dat we het menen. In Europa zijn we overeengekomen dat we tegen 2020 20% van onze uitstoot zullen reduceren, 30% als alle landen meedoen. Europa neemt wel degelijk zijn verantwoordelijkheid op, ook in de aanloop naar Kopenhagen.”

Als Europa en Vlaanderen onder de 2 graden opwarming willen blijven, dan is 20% tegen 2020 onvoldoende. Zelfs 30% is misschien te weinig. Volgens 40 vooraanstaande wetenschappers, die onlangs een oproep van WWF ondertekenden, moeten we 40% minder uitstoten tegen 2020.
SCHAUVLIEGE: “Europa heeft gezegd 20% en 30% als iedereen meedoet. Je kan een opbod blijven doen, maar dan weet je van voor af aan dat het mislukt. Laten we hopen dat we alle landen met de neuzen in dezelfde richting krijgen. Dat is voor mij de eerste prioriteit. Maar het is een illusie dat 40% in Kopenhagen haalbaar is. In Europa is de afspraak 30% als iedereen meedoet en dat kan niet veranderd worden. Daar moeten we realistisch in zijn.”

De opwarming van de aarde bedraagt momenteel slechts 0,74 graden Celcius en toch sterven er volgens de voormalige VN-secretaris Kofi Annan jaarlijks nu al 300.000 mensen jaarlijks aan de gevolgen daarvan. Houden we niet best rekening met het ergste scenario?
SCHAUVLIEGE: “Draai het eens om: stel dat Europa voor de 40% gaat. Dan doen wij wat nodig is om onder de twee graden opwarming te blijven, maar als de rest van de wereld afhaakt, lopen we te pletter tegen de muur. Dan hebben we niets meer. Daarom zeg ik ook dat we ergens moeten starten met concrete maatregelen. Dat is ook wat we doen in Vlaanderen. We boeken daar goede resultaten mee en willen die weg verder inslaan.”

Volgens milieubewegingen is er nog te weinig coherentie in het Vlaams klimaatbeleid.
SCHAUVLIEGE: “Er is een klimaatbeleidsplan voor 2006-2012 met 117 heel concrete maatregelen. Dat is tot stand gekomen samen met het middenveld, ook met organisaties die nu zeggen dat het niet ambitieus genoeg is. Om de twee jaar wordt in een voortgangsrapport gekeken welke resultaten we boeken. We zien dat twee sectoren achterop hinken: mobiliteit en gebouwen. Dus daar moeten we een tandje bijsteken. De andere sectoren doen het wel goed. Rond mobiliteit zijn er specifieke maatregelen afgesproken en we zijn bezig met isolatieprojecten en energiezuinig bouwen. We halen onze doelstellingen, zelfs beter dan verwacht. In 2008 haalde Vlaanderen een CO2-reductie van 10,8%. Dat is nu al een daling van vijf jaar op rij. In 2012 loopt het klimaatplan teneinde en gaan we een nieuw plan opstellen voor 2013-2020 en ik hoop dat iedereen opnieuw bereid is om mee te doen, ook het middenveld.”

Studies wijzen uit dat een overgang naar een duurzame economie jobs kan creëren. We zouden een voorsprong kunnen nemen op gebied van groene technologie en innovatie.
SCHAUVLIEGE: “Om die 30% te halen, zullen we al enorm moeten investeren in nieuwe technologieën en gaan we die transitie moeten maken. Ook in Vlaanderen wordt daar werk van gemaakt. We moeten investeren in groene industrieën en nagaan hoe we groene jobs kunnen creëren. Dat is zelfs één van de speerpunten van het regeerakkoord. En zo zullen we onze welvaart hoog kunnen houden.”

Kan oneindige economische groei in een begrensde wereld.
SCHAUVLIEGE: “Mijn uitgangspunt is dat we de economische groei moeten loskoppelen van de ecologische impact. En als dat niet kan, dan zit er inderdaad een limiet op de economische groei. Dat lijkt mij logisch. Maar volgens mij is het perfect mogelijk dat een land groeit zonder dat het milieu eronder lijdt, daar moeten we in Vlaanderen voor gaan. Dat betekent investeren in een andere economie met een andere werkgelegenheid. We zijn daar consequent in, de meest vervuilende sectoren in Vlaanderen groeien niet meer.”

Vlaanderen In Actie (VIA) heeft de ambitie om Vlaanderen om te bouwen tot dé logistieke draaischijf van Europa. Is dat te verzoenen met het streven naar een beter leefmilieu?
SCHAUVLIEGE: “Het is toch niet omdat je een logistieke draaischijf bent dat je niet kan investeren in nieuwe technologieën en in een nieuwe en groenere economie?”

Het ziet ernaar uit dat er geen akkoord komt in Kopenhagen. Wat nu?
SCHAUVLIEGE: “Ik ben optimistisch en hoop dat het lukt. Als iedereen pessimistisch is en zegt dat het niet tot een akkoord komt, dan zal er inderdaad niets uit de bus komen. Kopenhagen is een mijlpaal, de druk is enorm groot en er is bilateraal overleg op het hoogste niveau om ook de grootmachten erbij te hebben. Als we nu al niet meer geloven dat de top zal slagen, kunnen we maar beter niet gaan.”

Gaat u naar Kopenhagen?
SCHAUVLIEGE: “Ja ik ga. Niet met het vliegtuig, maar met de trein. (Lacht)”