De regisseur

Daarbij kan worden verwezen naar de herstructurering bij Volkswagen-Brussel eind 2006 of naar de acties bij Renault-Vilvoorde, hoewel er verschillen zijn.Twee jaar na de herstructurering bij Volkswagen maakte uw reporter in de gebouwen van het ABVV een verslag over de vertoning van een film die in première werd vertoond aan een tachtigtal enthousiaste betrokkenen.

Die kwam er een jaar na de start van het nieuwe bedrijf Audi-Brussel. ‘De toekomst ligt in jullie handen, kroniek van een herstructurering’ is een documentaire van Julien Vandevelde. Hij volgt vijf vakbondsmensen tijdens de staking bij Volkswagen – Audi. Het doel was om een levende getuigenis voor de geschiedenis te bewaren. Of er ook een documentaire op til is over de huidige situatie, is alsnog onbekend.

De titel verwijst naar het antwoord van de directie op de vraag van de vakbonden om meer duidelijkheid: Dat antwoord luidde volgens de regisseur “De toekomst ligt in jullie handen”. “En de volgende dag vielen de ontslagen”, voegt hij er bewogen aan toe. De film (productie van Cavalier Seul) toont de verschillende fases van de herstructurering : zo is er eerst de verslagenheid -men verwachtte maximaal 1000 ontslagen, maar het werden er op een bepaald moment bijna 4000- en de hoop wanneer de beslissingen van de ondernemingsraad versoepelden.

Een ex-vakbondsman van het ABVV houdt een pleidooi voor Europese solidariteit als middel tegen de macht van multinationals. Hij verwijst daarmee naar de vakbondsafgevaardigden in Duitsland, waar de beslissing over Volkswagen Brussel genomen werd.

Er volgen getuigenissen van bruggepensioneerden die zich bekocht voelen omdat hun actief leven nu abrupt afgebroken wordt. Ze kregen een ontslagvergoeding die wordt aangeboden bij vrijwillig vertrek. Bovendien vertelt een vakbondsman hoe in de aanloop van de herstructureringsbeslissing de productie in de montagekamer (het hart van de onderneming) opvallend hard werd opgedreven waardoor de werknemers “op ontploffen stonden”. De film peilt naar de macht en de onmacht van deze mensen en illustreert daar de wisseling van.

Na de vertoning ontstond een debat tussen het publiek, Eric Fieremans (SP-A Rood), Bart Meuleman (15december-beweging) en Theo Mewis (Comité voor een Andere Politiek). De debaters haalden vooral uit met thema’s als Europa, het gebrek aan internationale syndicale solidariteit en riepen op tot strengere regels voor de bedrijfswereld. De herstructurering wekte eind 2006 grote beroering omdat een onverwacht groot aantal jobs verloren ging.

Tijdens het debat zeggen Bart Meuleman en Theo Mewis dat er geen gratuite cadeaus aan bedrijven mogen zijn zonder afdwingbare engagementen, en dat er minimum een echte Europese solidariteit van de vakbonden moet komen. Mewis wil ook een verbod op afdankingen. De 15 DecemberBeweging is ontstaan uit de vaststelling “dat veel mensen op zoek zijn naar een politieke thuis”. Het Generatiepact toonde volgens de beweging nog maar eens aan dat de traditionele partijen kiezen voor een beleid, dat de modale burger viseert. De beweging positioneert zich links van de sociaal-democratische partijen.

Comité voor een andere politiek (CAP) is ontstaan uit “de kritiek op de neoliberale EU-Grondwet en uit de politieke steun van Georges Debunne, Lode Van Outrive en Jef Sleeckx aan het verzet van vakbonden en bevolking tegen het Generatiepact”. Het Generatiepact – het plan van de regering-Verhofstadt II naar aanleiding van het probleem van de vergrijzing in België – is volgens CAP “de eerste regeringstekst waarin bedrijfsherstructureringen als normale gangbare norm in de competitiviteitsstrijd worden benoemd”. “In plaats van zelfs maar voorzichtig grenzen op te leggen, zoals met de wet-Renault, faciliteert het Generatiepact de herstructureringsgolven om de aandelenkoersen van de multinationals op te voeren” schreef Raf Verbeke van CAP toen. Er was tijdens het debat ook discussie over de positieve dan wel negatieve invloed van Guy Verhofstadt in het VW-dossier.

Het waren bewogen weken, waar de massale sympathie voor de getroffenen omsloeg in een stroom van verwijten en maatschappelijke afkeer omdat er sprake was van opportunisme en geldhonger van de getroffen arbeiders. In de toeleveringbedrijven vielen ook heel wat ontslagen. Eric Fieremans krijgt te horen dat niet enkel de pers, maar ook de politieke partijen het accent op de premies – die de werknemers kregen in ruil voor hun job (rk) – legden, maar Fieremans verwijst naar de hele problematiek rond lonen, concurrentie, aandeelhouders en wil daarom “een einde maken aan de chantage-tactiek van de bedrijfswereld die luidt: behoud van winst of we vertrekken”.

“Toegevingen zijn steeds afhankelijk van de krachtverhoudingen”, brengt een andere vakbondsman aan. Verder werd door anderen gesteld dat “grosso modo alle politieke partijen het kapitaal dienen, en dat het vetorecht belangrijk blijft omdat het ‘Brussel’, toch nog enigszins redde”. Dat deze staking niet ontaard is in chaos en vernieling is volgens de regisseur, die niet mee debatteerde, te danken aan de houding van de vakbondsafgevaardigden “die een ongenadige klap te verwerken kregen en waarbij sommigen toch op wraak uit waren”.