David Van Peteghem10 februari 2010 – 16:39

Een tijdelijke noodoplossing

Afgelopen dinsdag hebben zowel de senaat en het huis van afgevaardigden in Nigeria de macht overgedragen aan vicepresident Jonathan Goodluck. Goodluck neemt de macht over van de zieke president Umaru Yar-adua die voor zijn hartproblemen nog steeds in een ziekenhuis in Saoedi-Arabië verblijft. De senaat en het huis van afgevaardigden beslisten daartoe op basis een boodschap die Yar’adua via de BBC de wereld instuurde. Aangezien de grondwet voorschrijft dat de president de macht alleen via een schriftelijke verklaring kan doorgeven, wordt de machtsovername door sommigen als onwettig beschouwd. Er wordt namelijk gevreesd dat machthebbers teruggrijpen naar een militair regime. Volgens officiële instanties is de machtsovername echter een volkomen legale gebeurtenis. De machtsovername moet bovendien gezien worden als een tijdelijke noodoplossing, in afwachting tot het hopelijk spoedig herstel van Yar’adua. De benoeming van Goodluck tot nieuw president is niet zonder risico. Het land verkeert in een diepe crisis. Er is de bankcrisis. Nigeria werd door de machthebbers in de VS op de lijst van terroristische landen geplaatst. Dan is er nog de getroebleerde verhouding tussen het overwegend Christelijk zuiden en het overwegend Islamitisch noorden. Het is daarom afwachten hoe enerzijds politieke opponenten van de PDP ( Peoples democratic Feest, de partij Goodluck en Yar’adua) zullen reageren en anderzijds hoe de religieuze leiders en/of stamhoofden in conflictzones zoals Jos of Boko Haram zullen reageren. Hoe het ook zij, in een nationale televisietoespraak bedankte Goodluck het leger voor hun toewijding en loyaliteit tijdens deze moeilijke periode en roept hij alle Nigerianen op om te bidden voor het spoedige herstel van Yar’adua. Verder verkondigde hij in verzoenende taal:

“De gebeurtenissen van de afgelopen weken waren een test voor onze collectieve vastberadenheid als democratische natie. Ik ben verheugd op te merken dat onze natie daarin veerkracht en eenheid van doel heeft getoond. Het stelt ons in staat om met onszelf terug in verbinding te treden en het wantrouwen, de pijn en twijfels te overwinnen (…). In dit alles zijn er geen winnaars of verliezers omdat we – dankzij de genade van God – er opnieuw in zijn geslaagd ons land vooruit te helpen. We hebben allemaal aangetoond dat onze eenheid als volk, onze liefde voor dit land en onze hoop voor zijn grote toekomst niet door elkaar kan geschud worden.” (1)

De blinddoek van de westerse media en de VS belangen in de Nigerdelta

Wellicht is de machtsovername de best mogelijke oplossing om uit de politieke crisis te geraken waarin Nigeria de afgelopen 78 dagen vertoefde. De langdurige afwezigheid van Yar’adua zorgde voor heel wat binnenlandse problemen. Naast de bankcrisis veroorzaakt door de economische en financiële misdaden van de plaatselijke economische en politieke elite heeft de Nigeriaanse bevolking immers op korte tijd heel wat mokerslagen te verduren te gekregen. Er is allereerst de arrestatie van de 23 jarige Umar Farouk Abdulmutallab na een mislukte poging om een vliegtuig dat van Schiphol naar Detroit vloog tot ontploffing te brengen. Als reactie daarop had VS minister van buitenlandse zaken Hilary Clinton in een toespraak over het dreigende gevaar van radicaliserende Nigeriaanse jongeren. De oorzaak hiervan ligt volgens Clinton – overigens terecht - in het feit dat het overgrote gedeelte van de Nigeriaanse bevolking in armoede moet leven. Volgens Clinton is de Nigeriaanse regering verantwoordelijk voor de radicalisering onder de jongeren en moet ze om dit bestrijden haar strijd tegen armoede opvoeren (1). In andere woorden uitgedrukt: Clinton viseert de jongeren onder Nigeriaanse bevolking, beschouwt ze als extremisten en vraagt steun aan de regering om de belangen van de VS in de Nigeriaanse olie economie te vrijwaren. Nigeria is immers de vijfde olieproducent voor de VS. 40 procent van de olieproductie vloeit naar de Verenigde Staten. Clinton leidt overduidelijk aan doelbewuste amnesie. De Nigeriaanse olie industrie is in de handen van transnationale ondernemingen, waaronder het Amerikaanse Chevron en Exxon-Mobil/Texas. Terwijl de Nigeriaanse regering in de supermoderne en luxueuze hoofdstad Abuja samen met de transnationale ondernemingen de winsten opstrijken, leven de mensen in de Nigerdelta en elders in abjecte armoede. Ze moeten het zelfs regelmatig stellen zonder olie en zijn ondanks verzet getuigen van hoe hun natuurlijke leefomgeving afgelopen jaren desintegreerde. Het is nog maar de vraag of Goodluck – zoals hij ook beloofde in zijn toespraak – de verzetsgroepen, zoals M.E.N.D.(Movement for the emancipation of the Nigerdelta) in de Nigerdelta daadwerkelijk amnestie zal verlenen.

Vervolgens werd op 17 januari, de centraal Nigeriaanse stad Jos opnieuw opgeschrikt door een eruptie van geweld en destructie. Net zoals tijdens heftige erupties van geweld en destructie in 2008 en 2001 beëindigde het Nigeriaans leger de rellen met heel veel geweld. Terwijl in verschillende Nigeriaanse kranten en weblogs talrijke journalisten en individuen uit diverse middens hun terneergeslagenheid uiten, op zoek zijn naar dieperliggende oorzaken en oproepen tot verzoening, wordt in de westerse media de Joscrisis categoriek bestempeld als een conflict tussen christenen en moslims. In de dieperliggende oorzaken van de Joscrisis zijn de meeste Westerse journalisten overduidelijk niet in geïnteresseerd. Na de arrestatie van Abdulmutallab is men er blijkbaar eens te meer van overtuigd dat Nigeria een barbaars land is waar het wemelt van religieus extremisme, een nieuwe voedingsbodem voor Al Qaida. Wederom een corrupt, gewelddadig en barbaars Afrikaans land… dat dringend eens een les in beschaving ter harte moet nemen.

Suffering and smiling

In de woorden van illustere Afrobeat muzikant Fela Kuti lijdt en lacht de Nigeriaanse bevolking nog steeds. Hoewel Nigeria sinds het aantreden van Olesgun Obasjano (1999) het tijdperk van brutale militaire regimes achter zich heeft gelaten en economisch gezien erop vooruit is gegaan, komt de verzoenende taal van de nieuwe president allesbehalve oprecht over. De winsten uit de olie-industrie stromen rijkelijk door naar de politieke machthebbers in Abuja en in verschillende staten heerst er een verbeten machtstrijd rond lucratieve machtsposities en controle over Local Government Areas. Ondertussen lijdt het overgrote deel van de Nigeriaanse bevolking aldus onder abjecte armoede. Natuurlijk is dit een voedingsbodem voor religieus extremisme en tribale ressentimenten (in Nigeria leven er heel wat stammen samen en worden er naast het Engels ongeveer 250 verschillende talen gesproken). Maar religieuze conflicten tussen christenen en moslims, noch tribale ressentimenten kunnen aangeduid worden als de werkelijke oorzaken van de meeste conflicten zoals in Jos. Ze zijn slechts de lont van kruitvat. De werkelijke oorzaak van al deze problemen is eerder massieve armoede, economische vervreemding onder de jongeren en de wijdverspreide cultivatie van corruptie. Het is juist politieke corruptie die ervoor zorgt dat de machthebbers al de rijkdom naar zich toe trekken en dat er hier en daar zogenaamde religieuze dan wel tribale conflicten losbreken. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat er onder de bevolking mensen naar corruptie en misdaad grijpen om de armoede en een uitzichtloos bestaan te ontvluchten. Niet de lijdende Nigeriaanse bevolking, maar de politieke cultuur van de Nigeriaanse machthebbers dragen hier de morele verantwoordelijkheid. De strijd tegen corruptie en armoede is een zinloze onderneming als de machthebbers zelf corrupt zijn en alle rijkdom voor zichzelf opeisen. Dezelfde bedenking geldt ook voor de erupties van geweld en destructie in Jos en andere steden. Natuurlijk valt het barbaarse optreden van plaatselijke bendes in Jos en andere steden niet te rechtvaardigen. Ook hierin dragen de Nigeriaanse machthebbers verantwoordelijkheid. Dat mag zeker blijken na het vrijgeven van de bloedstollende beelden van het brutale optreden van de politiediensten en het leger tijdens de onlusten in Boko Haram afgelopen zomer (3). De Nigeriaanse president is immers ook opperbevelhebber van het leger en dus verantwoordelijk voor het brutale, barbaarse optreden van het leger in de Nigerdelta, in Jos en andere streken. Ook de machthebbers in de VS, bij monde van Hilary Clinton, dragen samen met de Nigeriaanse regering een verpletterende morele verantwoordelijkheid in het uitbuiten van de Nigeriaanse bevolking en het brutale optreden van de Nigeriaanse politiediensten en leger. Het zal snel duidelijk worden dat de machthebbers in de VS er alles aan zullen doen, om de Nigeriaanse regering te steunen in hun strijd tegen armoede of beter gezegd in hun strijd tegen religieus extremisme en de zogenaamde terroristen van M.E.N.D. in de Nigerdelta.

.

Bronnen

(1) Jonathan Now Acting president, http://allafrica.com/stories/201002100028.html?viewall=1
(2) Hillary Clinton blames Nigerian leaders for extremism, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8482420.stm
(3) Video shows Nigerian executions, http://english.aljazeera.net/news/africa/2010/02/2010298114949112.html