Mark Elchardus: “Onveiligheidsgevoel zit diep”

christophe08 september 2006 – 19:41

BRUSSEL -- “Het onveiligheidsgevoel zit diep.” Dat bevestigde Mark Elchardus op de voorstelling van de campagne 'Een veilig gevoel' van de Verenigde Verenigingen. Zo zou een recent onderzoek bij 18 tot 36-jarigen aangeven dat 60 % van de jonge volwassenen angst heeft om 's avonds buiten te komen. 40 % vindt dat de politie niet in staat is hen te beschermen. 36 % heeft angst om bestolen te worden en 27 % heeft schrik voor een gewapende overval.

Volgens Elchardus is het ook normaal dat de mensen en de media naar de criminaliteit wijzen om hun onveiligheidsgevoel te duiden. Het is normaal dat media inzoomen op criminaliteit precies omdat het de mensen beroert, zegt Elchardus. Dat alles leidt er ook toe dat mensen willen dat er hard opgetreden wordt en dat ze gaan zoeken naar zondebokken of vatbaar worden voor extremisme.

Volgens een bepaalde wetenschappelijke school is er een verband tussen criminaliteit en het gevoel van onveiligheid. Mensen die kwetsbaarder zijn voelen zich, aldus die school, nog hulpelozer en dus nog onveiliger.

Een andere school zegt dat er meer factoren meespelen. Elchardus voelt meer voor die tweede theorie. “Het onveiligheidsgevoel komt voort uit heel wat zaken. Bijvoorbeeld ouder worden en/of kwetsbaarder zijn, economische onzekerheid, nieuws en fictie over criminaliteit bevorderen allemaal dat gevoel van onveiligheid,” aldus Elchardus. “Er is nu reeds 20 jaar gecumuleerd onderzoek waar we conclusies kunnen uit trekken. Criminaliteit en de slachtoffers ervan hebben een klein maar geen duurzaam effect op het onveiligheidsgevoel. Andere zaken hebben een veel grotere impact: media, werkzekerheid, de buurt, onbeschoftheid (die ook voor overlast zorgt).”

Elchardus beseft dat dit een vervelende vaststelling waardoor mensen die zich onveilig voelen zich algauw niet serieus genomen voelen. Ook het feit dat de media mee als schuldige worden geduid maakt dat dit verhaal weinig aandacht krijgt. “We zeggen niet dat criminaliteit niet erg is. Deze resultaten zeggen ook niets over de toename of over de aanpak van criminaliteit, maar wel over de oorsprong van het onveiligheidsgevoel. Zelfs al zou de criminaliteit dalen dan nog zou dat gevoel daardoor niet wegebben. Ik vind persoonlijk dat de criminaliteit altijd te hoog is ook al is het elders misschien erger.”

Wat kan je daar nu aan doen? Het antwoord is wellicht genuanceerder dan we meestal horen. Elchardus ziet vooral dat het verenigingsleven een belangrijke rol kan spelen in het omgaan met het onveiligheidsgevoel. Zij hebben immers een andere relatie met de burger dan de politieke wereld of de media. Elchardus: “Enerzijds moet het probleem bespreekbaar gemaakt worden, zowel individueel als in groep. Als vereniging is het daarna ook belangrijk dat je oplossingen formuleert en tracht te realiseren. Die oplossingen kunnen ook weer individueel of als groep gerealiseerd worden of omgezet worden naar voorstellen voor de politiek en het bestuur.” 'Dat' is precies het drieluik waarrond de 'Een veilig gevoel' campagne van de verenigde verenigingen gaat verder werken. En 'DAT' staat voor: D van duiding, A van Actie en T van Team.

Onveiligheid is meer dan criminaliteit

Peter Van de Ven, 09/09/2006 – 13:14

Het blijft ergerlijk dat Mark Elchardus "echte" onveiligheid tegenover "onveiligheidsgevoelens" blijft plaatsen. Wanneer men daartussen een discrepenatie opmerkt, zou een logische reactie zijn te twijfeen aan het onderzoek en de benaderingswijze.

Is criminaliteit de enige vorm van of norm voor onveiligheid? Is de hoeveelheid criminaliteit de enige maatstaf, of ook de timing? Immers wanneer banken weten dat bankovervallen steeds om 14.00 uur en op dinsdagnamiddag plaatsvinden, kunnen ze gepaste maatregelen nemen. Met gelijke criminaliteit maar met een toegenomen onvoorspelbaarheid ervan wordt de wereld daadwerkelijk onveiliger, omdat men er er niet adequaat kan naar handelen.

Mark Elchardus zou er beter aan doen mee te werken om de samenleving daadwerkelijk veiliger te maken, ipv te klagen over louter (en onterechte?) "gevoelens".

Ik bergijp je kritiek niet

han, 10/09/2006 – 23:33

Er is bij veel mensen een zeker gevoel van onveiligheid.
Meestal wordt dat gekoppelt aan criminaliteit
Mark Elchardus geeft precies aan dat die twee weinig met elkaar te maken hebben. Hij geeft aan dat het te maken heeft met werkzekerheid, (leef)milieu,... en zegt hierboven : "Criminaliteit en de slachtoffers ervan hebben een klein maar geen duurzaam effect op het onveiligheidsgevoel."

Over het feit of het gevoel van onveiligheid overeenkomt met een reële onveiligheid spreekt hij zich hier niet uit. Alhoewel...

Ik heb de indruk dat je het verkeerd gelezen hebt of dat ik je kritiek niet begrijp.

Bovendien vind ik zelf dat je niet kan spreken over onterechte gevoelens. Als mensen zich onveilig voelen omdat ze niet zeker zijn over hun job, omwille van het verkeer, ... en zelfs omwille van criminaliteit dan is dat gewoon een feit. Zelfs al zouden die gevoelen niet terecht zijn, toch zitten veel mensen daarmee.

Uit verhaal van de verenigde verenigingen kan je alleen maar begrijpen dat zij die steeds maar hameren op de criminaliteit de bal misslaan.

Valse tegenstellingen

Peter Van de Ven, 11/09/2006 – 10:21

Maatschappelijke veiligheid is een compex probleem, maar wel een objectief probleem.

Het "inzicht" van Mark Elchardus zou je hiermee kunnen vergelijken:

"Een gezin is op (zomer)reis in een bloedwarme auto. Het zoontje zegt: "Mama ik heb het warm". De Ouders antwoorden in koor: "Och jongen die warmte is maar een gevoel, kijk maar: dat wijzertje (van het benzinepeil) zakt."

Ik erger mij aan die academische arrogantie van Mark Elchardus waarbij hij zichzelf tot niet-menselijke waarnemer van de mensenlijke samenleving verklaart.

Veel beter zou zijn het onveiligheidsgevoel te beschouwen als een betrouwbare indicator van onbjectieve en reële onveiligheid, om daar daarna aan te werken.

Wat kan daartoe behoren?
Straatcrmininaliteit
Huiselijk geweld
Geweld in werkrelaties
Toekomstperspectief: milieu, globalisering, verhoging pensioenleeftijd, verplichte opleidingen, enz

Zoals ik al schreef is niet alleen de statistiek, maar ook de verschijningsvorm en de (on)voorspelbaarheid van belang.

Bovendien is er geen bewijs van enige betrouwbaarheid van die cijfers: wordt er voldoende geregistreerd, hoe is het totaalbeeld
(zoals in: "Het tottal aantal misdaden is gedaald, (inbraken geeft men niet meer aan en het aantal moorden zijn verdubbeld). Dus ziet u,uw onveiligheidsgevoel is onterecht: stoute irrationele burger!")
Dit was bij de vorige presidentsverkiezingen in Frankrijk het officiële discours van de Franse socialisten. Gevolg: Le Pen was bijna president.

Wie het subjectief warm heeft, heeft een ervaring of waarneming van objectieve warmte.

Stel dat Sp.a geïnspireerd door de verenigingobsessie van Mark Elchardus de mensen "uit hun kot" wil halen en een cursus bloemschikken organiseert. Het madammeke dat anders naar VTM kijkt (slecht, slecht,...!) volgt braaf de raad op van haar partij en schrijft zich in. Wanneer ze naar huis komt wordt ze lastiggevallen of erger. In dat geval is het initiatief tot verenigingsleven de aanleiding tot de geweldpleging.

Veiliger door meer verenigingen? Vergeet het maar. Ook die verenigingen kunnen bron van geweld zijn.

Neo-liberale globalisering veroorzaakt onveiligheid

Peter Van de Ven, 11/09/2006 – 13:43

De objectieve onveiligheid neemt toe en is een gevolg van globalisering. Onveiligheidsgevoelens miskennen beschouw ik als een grote vergissing, die bovendien haar oversprong heeft in de ethische arrogantie en controle-dwang.

Political demagogues of the far right emerge to fill the void by channeling the anger and insecurity created by empire’s program of scarcity, injustice, and exclusion into an us-versus-them politics that blames particular national, racial, culture, or religious groups. The rise of the LePens in France, the Fortuyns in Netherlands, Haiders in Austria, and the Narendra Modis in India is a result. So there is a strong affinity between the forces of empire and a politics of hate that justifies policies of domination and exclusion. So long as people’s attention is focused on fear and hatred of foreigners or members of a particular religious group, such as Muslims, they are distracted from organizing to deal with the system of institutional domination and exploitation that is the real source of their insecurity.

... is een citaat uit een intervew met (ecofeministe) Vandana Shiva. het volledige artikel heet Earth Democracy en is meer dan het lezen waard.

Vandana Shiva besluit:I think what we owe each other is a celebration of life and to replace fear and hopelessness with fearlessness and joy.

Verenigingen zijn een bron

Toon Kuppens, 10/11/2006 – 12:00

Verenigingen zijn een bron van geweld? Dat is wel heel erg vergezocht.

Peter stelt verder dat onveiligheidsgevoelens gelijk moeten zijn aan objectieve onveiligheid. In de wetenschap gaat men echter niet uit van stellingen of dogma's, maar van een hypothese die men door onderzoek verwerpt of bevestigt. Als uit degelijk onderzoek blijkt dat er maar een zwak verband is tussen criminaliteit en onveiligheidsgevoelens, dan heeft het volgens mij weinig zin om aan die stelling te willen vasthouden.