han12 september 2006 – 14:41

Het aantal aangevraagde patenten en octrooien is een belangrijke indicator van die innovatiekracht. Vlaanderen bevindt zich op het Europees gemiddelde, maar bijna alle ons omringende landen en regio’s scoren gevoelig beter: Finland, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Baden-Würtemberg en Rhône-Alpes. Bovendien gaat het veelal om octrooiaanvragen van buitenlandse bedrijven en lijkt Vlaanderen eerder te investeren in proces- dan productinnovatie. Het verschil is des te pijnlijker omdat de hoogtechnologische sectoren (chemie en farmaceutica, ICT, auto- en machinebouw, ruimtevaart, medische en precisieapparatuur, …) in Vlaanderen sterker aanwezig zijn dan in onze buurlanden.
‘Uitvindingen van werknemers’… onbekend in België
De meeste uitvindingen worden in dienstverband gedaan. Bijna alle Europese landen hebben daarom ondertussen een wettelijke regeling getroffen die de rechten van de uitvinder-werknemer regelt. België vormt hierin (samen met Luxemburg en Ierland) een uitzondering. Het wordt hoog tijd dat deze “notoire” lacune t.a.v. creatieve werknemers door een degelijke Belgische wetgeving wordt ingevuld.

Het Europees Octrooiverdrag en de Belgische Octrooiwet (Artikel 8) bepalen dat het recht om voor een uitvinding een octrooi aan te vragen toekomt “aan de uitvinder of aan zijn rechtverkrijgende”. Het is dus in de eerste plaats aan de uitvinder die recht verkrijgt op een octrooi, ongeacht of die de uitvinding buiten of binnen dienstverband tot stand brengt. Daarnaast wordt het recht ook toegekend aan een ‘rechtverkrijgende’ (lees de werkgever) maar dat is een afgeleide vorm van rechtsverwerving.

Toch loopt het met de uitvindersrechten niet altijd van leien dakje. Vaak doen werknemers in algemene bewoordingen afstand van hun (toekomstige) rechten.
Dit stuit op juridische bezwaren en brengt rechten van deze werknemers in het gedrang.
Is de ‘innovatiepremie’ het antwoord?
Bij het laatste interprofessioneel akkoord lanceerde de federale overheid in de private sector, bij wijze van experiment, de ‘innovatiepremie’. Die zou er moeten voor zorgen dat de creatieve werknemer billijk beloond wordt. Probleem is wel dat de regels niet echt duidelijk zijn en dat de premies in de praktijk eerder lukraak zullen toegekend worden. Een ‘innovatie’ is immers vager dan een ‘uitvinding’.

Vanuit syndicale hoek werd het bezwaar geuit dat deze nieuwe premie vrij verklaard werd van personenbelasting en sociale zekerheid. Daarenboven komt de premie niet in aanmerking voor de opgelegde loonmatiging. Een opsteker is wel dat de werkgevers nu erkennen dat innovatieve werknemers recht hebben op een billijke vergoeding.

De LBC-NVK ziet meer heil in het wetsvoorstel dat professor Marie-Christine Janssens 1 in 1996 ontwikkelde. Dit voorstel verhoogt in aanzienlijke mate de rechten van creatieve werknemers en de rechtszekerheid voor ondernemingen voor wie innovatie meer betekent dan een lucratieve premie. Het gaat om een voorstel waarbij een artikel 8 bis wordt ingelast in de Octrooiwet van 28 maart 1984.